قحطی باران!

از نیمه‌های ماه آخر پاییز هم گذشته‌ایم و فصل خزان رو به پایان است اما دریغ از باران. شمایل فصل‌ها انگار تغییر کرده، آن باور ذهنی که همراه با پاییز باید لباس‌های گرم را از کمد و پستوی خانه‌ها بکشیم بیرون، چتر به همراه داشته باشیم و... دیگر جای خود را داده به وضعیت کنونی.

این‌که حالا آفتاب تند پاییزی بی‌شباهت به روزهای گرم تابستانی نیست اما چرا باران نمی‌آید؟ در همه این ماه‌های گذشته از زبان برخی کارشناسان هواشناسی، نوید روزهای پربارشی داده می‌شد. اگر هم انتظاری بهتر از سال‌های گذشته نداشتیم، حداقل تصور چنان بود که در سه ماه پاییزی چندین بار شاهد بارش باران باشیم اما نیستیم. کار به جایی رسیده بود که درباره بارش‌های احتمالی هشدارهایی داده می‌شد. این‌که امسال هم می‌تواند پدیده «ال‌نینو» بارش‌ها را چنان کند که احتمال به‌راه افتادن سیلاب وجود داشته باشد. خیلی‌ها هم داشتند برای ال‌نینو کیسه می‌دوختند! این‌که این تهدید اقلیمی را می‌توان به‌ فرصت بدل کرد و اگر چنان و چنین کنیم، می‌شود از سیلاب حاصل از این پدیده، ذخیره سدها را پر کرد و باید مدیریت کرد و غیره. حالا اما نه‌تنها ‌ال‌نینویی در کار نیست که حتی همان باران‌های معمولی هم از آسمان این سرزمین دریغ شده است. سه سال پیاپی است که کشور ما درگیر خشکسالی و کم‌بارشی است، به گونه‌ای که حیات برخی تالاب‌ها، رودخانه‌ها، دریاها و گونه‌های جانوری و گیاهی به خطر افتاده است. طی شش ماه گذشته، پیش‌بینی‌های هواشناسی حامل اخبار خوشی از بارش‌های نرمال و بیش از نرمال در پاییز و زمستان بود این در حالی است که در روزهای پاییزی به‌ویژه آذرماه، بارش چندانی رخ نداده و همین مسأله واکنش‌هایی را به همراه داشت. آن‌طور که رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا گفته، پیش‌بینی‌ها در حد احتمالات است و با قاطعیت نمی‌توان بر آنها استناد کرد اما عامل‌اصلی تاثیرگذار بر کم‌بارشی این روزها، غلبه فعالیت دو جریان «MJO» و استقرار مداوم پرارتفاع جریان جنب‌حاره‌ای بر ال‌نینو است. صادق ضیاییان درباره فعالیت جریان دور پیوند ال‌نینو و ارتباط آن با میزان بارندگی‌های کشور هم اعلام کرده است ال‌نینو تنها یکی از مؤلفه‌های تاثیرگذار بر میزان بارندگی‌ها است و ده‌ها عامل دیگر وجود دارد که می‌تواند بر میزان بارش‌ها تاثیر بگذارد. در پیش‌بینی‌های گذشته نیز تاکید شد که در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن، ۶۰ درصد بارش‌های پاییز و زمستان، نرمال و بیش از نرمال خواهد بود. پیش‌بینی علم احتمالات است و نمی‌توان قاطعانه به آن استناد کرد.