ابهامات یک مسمومیت

اول؛ مسمومیت‌ها کار چه کسی است؟

شاید پرتکرارترین و البته بی‌پاسخ‌ترین سوال در رابطه با این موضوع عمین باشد، اینکه چه کسی دست به چنین کاری می‌زند؟ یافتن پاسخ برای توجیه مخاطب این سوال به نبردی تمام سیاسی تبدیل شده است. از سیل اظهارات با کلیدواژه «کار خودشونه!» بگیرید تا اطلاعیه‌های رسمی و اظهارنظرهای شخصی که معتقدند رد این کار به جریان‌های افراطی مذهبی یا گروهک منافقین می‌رسد. از یک سو مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم طی انتشار بیانیه‌ای رسمی هدف از این کار را «رعب‌آفرینی و ایجاد هراس» برای « جلوگیری از تحصیل دختران» خوانده و به همین دلیل آن را منتسب به »گروه‌های افراطی دینی» دانسته و از سوی دیگر آنطور که معاون وزیر جوانان اعلام کرده کار، کار منافقین و بن سلمان است و رویه هم رویه دهه 60 است. از ترور و اغتشاش تا تحریم و مسمومیت. اما این مهم‌ترین سوال در جریان مسمومیت‌های اخیر همچنان بی‌پاسخ است. اطلاعیه رسمی دیروز وزارت کشور هم به نوعی آن را در راستای جنگ‌های ترکیبی علیه ایران توصیف کرده و تکرار این اتفاق را تلاش برای «احیای پروژه شکست‌خورده اغتشاش» خوانده است. در این میان گروهی هم باور دارد اساسا مقصریابی در شرایط کنونی اشتباهی استراتژیک است. زهره الهیان عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یکی از این افراد است که معتقد است « تا تکمیل بررسی‌ها و مشخص شدن عوامل مسمومیت دانش‌آموزان بهتر است اظهارنظر قطعی صورت نگیرد.»

دوم؛ چرا پیگیری‌ها به جایی نرسیده است؟

ابهام دوم شاید از اولین سوال مهم‌تر هم باشد، اینکه چرا با گذشت مدتی طولانی هنوز پیگیری‌ها به جایی نرسیده است؟ در این میان هم نظرات بسیاری وجود دارد، از انتشار خبر چند ساعته بازداشت چند نفر به اتهام اقدام به مسمومیت‌ها گرفته که البته خیلی زود تکذیب شد تا اظهارنظر چند روز پیش وزیر کشور مبنی بر اینکه « هنوز سرنخی از این ماجرا به دست نیامده است» اما همین اظهارنظر صریح وزیر کشور هم قرائت‌های متفاوتی را در پی داشت؛ یکی از آنها مربوط به محسن کوهکن نماینده پیشین مجلس است که باور دارد عدم اظهار اطلاعات به دست آمده به معنای نداشتن سرنخ نیست. او می‌گوید « نهاد‌های امنیتی موضوع را در دست دارند و اطلاعات دارند، اما برای اینکه سرنخ‌ها را بروز ندهند فعلا صحبت نمی‌کنند.» این ابهام اما زمینه را برای آشوب‌سازی‌ها تقویت کرده است، به این مفهوم که انفعال در رابطه با اطلاع‌رسانی واقع‌بینانه در این موضوع باعث شده رسانه‌های معاند دست به انتشار شایعاتی بزنند و در جنگ روایت دست بالا را داشته باشند، این موضوعی است که احمد نادری نماینده مجلس از آن گلایه دارد و سوی اصلی انتقادش را به سمت رسانه ملی می‌گیرد. او به فردا می‌گوید « درمیانه جنگ روایت‌ها چیزی مهم‌تر از اطلاع‌رسانی دقیق، صریح و سریع نمی‌تواند برای افکار عمومی اقناع کننده و برای ماشین شایعه‌سازی دشمن بی‌اعتبار کننده باشد. اطلاع‌رسانی متشتت و لاک پشتی رسانه ملی در موضوع مسمومیت مشکوک دانش آموزان، مکمل پازل طراحی شده توسط دشمن است.»

سوم؛ آیا باید مدارس تعطیل شوند؟

هدف اصلی در جریان مسمومیت‌های اخیر دانش‌آموزان دختر مدارس ایران هستند، همین گزاره بدیهی باعث شکل گرفتن یک سوال پرابهام می‌شود. اینکه آیا باید مدارس را تعطیل کنیم؟ آن هم در شرایطی که در سه ماه گذشته به واسطه اتفاقات بسیاری همچون آلودگی هوا و بارش برف این مدارس به محاق تعطیلی رفته‌اند. وزارت آموزش و پرورش در میانه تعطیلی‌ها بهع واسطه برف و آلودگی از جمله مخالفان سرسخت مجازی شدن آموزش بوده است، اما طی این روزها هیچ اظهارنظری در رابطه با تعطیلی مدارس بروز نداده است، سوی دیگر اما خانواده دانش‌آموزان هستند که اساسا معتقدند یا فرزندانشان را به مدارس نخواهند فرستاد یا با شرایط ویژه‌ای به این کار مبادرت می‌کنند. برخی از کارشناسان آموزش معتقدند مجازی شدن آموزش طی روزهای پایانی سال می‌تواند به آرامش خانواده‌ها کمک کند. یکی از این افراد ابراهیم سحرخیز معاون پیشین وزارت آموزش و پرورش است. او به فردا می‌گوید «اساسا آموزش مجازی آسیب‌های بسیاری به نظام آموزشی ما وارد کرده است اما زمینه فهم و درک مطالب بدون شک آرامش است که شاید در شرایط کنونی با اتفاقات موجود چنین آرامشی وجود نداشته باشد» او می‌گوید «با توه به روزهای پایانی سال شاید مجازی شدن آموزش مدارس طی دو هفته نه تنها آسیبی به این موضوع وارد نکند که آورده‌هایی هم داشته باشد.» سوی دیگر این نگاه اما کارشناس دیگری وجود دارد که معتقد است در شرایط کنونی موضوع نظام آموزشی و زیان‌های درک مطالب با آموزش مجازی نیست. محمد فاضل به فردا می‌گوید « به همان اندازه که مسمومیت دانش‌آموزان اتفاق مهمی است تعطیلی مدارس هم می‌تواند مهم باشد. اینکه آموزش‌ها به واسطه چنین اتفاقی تعطیل شود به نوعی هم‌راستا با هدف این اتفاقات است.»

چهارم؛ آیا شهروندان قانع شده‌اند؟

سوال نهایی، سوالی است که می‌تواند هر روز و هر ساعت تکرار شود. اغلب رسانه‌های رسمی و مرجع به نوعی از روایت واقعی ماجرا عقب مانده‌اند. اما اخبار رسمی هم نشانه‌هایی دارد که گاه باعث دلسردی است، آنقدر که نمی‌تواند شهروندان را در برابر ابهامات موجود به نوعی قانع کند. این موضوع محدود به شهروندان نیست و برخی از اهالی بهارستان هم گلایه‌هایی پیرامون این موضوع دارند. حجت‌الاسلام احمدحسین فلاحی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس می‌گوید حتی از توضیحات وزرا در مجلس پیرامون این موضوع قانع نشده است! او به فردا می‌گوید « نگاه مجلس این است که عوامل این مسأله هرچه سریع‌تر شناسایی شوند و برخورد جدی با آنها صورت گیرد.» در این میان از تناقضات بسیار اظهارات وزراری آموزش و پرورش و البته وزیر بهداشت می‌توان گذشت. اینکه به فاصله چند ساعت گفته‌های این دو وزیر توسط وزرای دیگر تکذیب می‌شد آنقدر تکراری بود که به رویه‌ای معمولی تبدیل شد. اما نهادهایی هم هستند که رسالت تکلیفی‌شان باعث می‌شد در میانه میدان باشند اما از غایبان مهم این ماجرا محسوب می‌شوند. یکی از آنها سازمان پدافند غیرعامل است، سازمانی که مورد انتقاد محمدحسن آصفری عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌ها قرار گرفته است. او گفته « سازمان پدافند غیرعامل در این مساله باید پاسخگو باشد، با این اعتبارات و بودجه‌ای که در اختیار سازمان پدافند غیرعامل است باید این مساله را رسیدگی و دنبال کنند که ما از این مسیر‌ها آسیب‌پذیر نباشیم.»