ماموریت جوزپ بورل در تهران چیست؟

باشگاه خبرنگاران جوان: جوزپ بورل مسئول هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا امروز دوشنبه برای اولین بار به ایران آمد و با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت وگو کرد. دور دوم این گفت وگوها ادامه خواهد داشت، او قرار است در این سفر با حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی رئیس جمهور و علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی نیز دیدار کند.

بورل اواخر دی ماه هم در یک کنفرانس خبری در پایان نشست وزیران خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل گفته بود که قصد دارد با همه طرف‌های توافق هسته‌ای گفت‌وگو کند و از همه ظرفیت‌ها برای از بین بردن اختلافات استفاده کند. این دیپلمات با سابقه اسپانیایی، ساز و کار حل اختلاف برجام را نیز دارای ابهام دانسته و افزوده روند این مکانیسم حل اختلاف نامشخص است.

اروپا در بیانیه ای برنامه کاری بورل در ایران را این طور بیان کرد: «این سفر فرصتی برای گفت‌وگو درباره تحولات جاری است. همچنین این سفر بیانگر تعهد اروپا به حفظ برجام و همکاری بین اتحادیه اروپا و ایران است. می توان گفت هدف بورل از سفر به ایران آگاهی از برنامه های آتی کشورمان است، همچنین رایزنی و رسیدن به راه حل دیپلماتیک به منظور منصرف کردن تهران از ادامه گام های برجامی و خروج از ان پی تی هم احتمالا جز رایزنی های او خواهد بود.»

بورل یک ماه پس از تصدی مقام هماهنگ کننده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفت‌وگو با روزنامه اسپانیایی El País، در پاسخ به این سوال که آیا باید خط قرمزی برای ایران در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای تعیین کرد، گفت: ما تا حد زیادی خواهان دوام برجام هستیم. از مقامات ایرانی می‌خواهیم هر کاری را که برای زنده نگه داشتن توافق لازم است، انجام بدهند و این که کاری انجام دهند که به از بین رفتن برجام منجر شود، اشتباه بزرگی خواهد بود. هماهنگ کننده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین با اظهار پایبندی سرسختانه به برجام، افزود: ما به دوستان ایرانی‌مان می‌گوییم که ممانعت برای از بین رفتن توافق، بهترین کاری است که می‌توانند انجام دهند.

آیا اروپا بدون اجازه آمریکا توانایی انجام وعده های خود را دارد؟

اروپا به دنبال یافتن راهی است تا ایران ادامه گام پنجم را اجرایی نکند، همچنین احتمال اینکه که اروپایی‌ها در رابطه با اینستکس موضوعاتی را مطرح و امتیازاتی را اعلام کنند که دقیق مشخص نیست آیا آمریکا به آنها اجازه خواهد داد وعده های خود را عملیاتی کنند. بعد از اینکه ایران بحث گام پنجم را مطرح و اعلام کرد که آن را اجرایی می‌کند، اروپا این اقدام را تحمل نکرده و کشورمان را به فعال کردن مکانیزم ماشه تهدید و جلساتی را در همین راستا برگزار کرد که در صورت ادامه اقدامات، پرونده ایران را به شورای امنیت ارجاع خواهد داد. البته اروپا قبل از ارسال پرونده اعلام کرد که مکانیزم ماشه را اجرایی خواهند کرد.

هدف بورل از سفر به تهران آگاهی از برنامه‌های آینده ایران است

می توان گفت هدف بورل از سفر به ایران آگاهی از برنامه های آتی کشورمان است، همچنین رایزنی و رسیدن به راه حل دیپلماتیک به منظور منصرف کردن تهران از ادامه گام های برجامی و خروج از NPT هم احتمالا جز رایزنی های او خواهد بود. بورل در این سفر قصد دارد ارزیابی مقدماتی را در ایران داشته باشند و بعد در مذاکراتی که در اروپا برگزار خواهد شد، مقدمه بررسی شرایط و تصمیمات ایران فراهم شود. تحلیلگران سیاسی معتقدند شاید سفر هماهنگ کننده سیاست خارجی اروپا تاثیرچندانی داشته باشد، اما قطعا صحبت‌هایی مبنی بر ادامه مذاکرات انجام خواهد شد، این دیپلمات اسپانیایی درصدد است اقدامات بعدی ایران را خنثی کند و امتیازاتی را در رابطه با ایران که فرانسوی‌ها مطرح و سایر کشورهای اروپایی از آن حمایت کردند، را مجدد در این سفر ارائه کند.

به نظر می رسد این بار اتحادیه و تروئیکای اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه در صدد هستند در قالب اینستکس امتیازاتی را برای ایران قائل شوند ، اما باید دید کشورمان آن را خواهد پذیرفت یا خیر. هنوز مکانیزم ماشه را دو طرف تأیید نکرده‌اند، همچنین روسیه و چین هم به این مسئله واکنش نشان داده اند، احتمال خروج ایران از NPT هم تنها در صورت ارجاع پرونده کشورمان به شورای امنیت وجود دارد.