راهکارهای محققان اروپایی برای حفظ برجام

خبرگزاری ایسنا: "چارلز پاوول" رئیس اندیشکده سلطنتی الکانو در مادرید و ۲۰ تن از محققین دیگر مراکز مطالعاتی اروپایی با انتشار نامه‌ای تحت عنوان درخواست مشترک اروپایی از آمریکا برای بازنگری در رویکرد خود نسبت به برجام، ضمن تحلیل شرایط جاری توافق هسته‌ای، خواستار بازگشت آمریکا به توافق برجام شدند.

این محققین در این گزارش با اشاره به خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها و فشارهای حداکثری بر ایران، به این نکته اشاره کرده اند که خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، اهداف مورد نظر ترامپ را تامین نخواهد کرد. نویسندگان این گزارش معتقدند خروج آمریکا از برجام نه تنها به تضعیف تلاش‌های صورت گرفته برای عدم اشاعه در سطح جهان منجر شده بلکه ارزش و اعتبار دیپلماسی چند جانبه را نیز به مخاطره انداخته است. اینگونه اقدامات ترامپ، اعتبار حقوق و موسسات بین المللی را هم زیر سوال برده و به همبستگی میان دو سوی آتلانتیک ضربه زده است.

بنابه اعتقاد نویسندگان این نامه، خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و اعمال مجدد تحریم‌ها همچنین موجب تشدید تنش‌های منطقه‌ای شده و سختی‌ها و فشارهایی ناروایی را بر مردم ایران تحمیل کرده است.

محققان اروپایی در ادامه این نامه با بیان اینکه اقدامات طرف‌های برجام برای حفظ این توافق کافی نبوده و ادامه حیات برجام را تضمین نمی‌کند خواستار تشدید تلاش‌های اروپا برای اجرایی کردن اینستکس و همچنین ایجاد سازوکاری جدید برای انجام و توسعه تجارت، با امکان واردات نفت از ایران شده اند.

آنها در ادامه تاکید کرده اند اروپا بایستی مشورت‌های فنی خود با ایران را نیز عمیق‌تر سازد. تهیه کنندگان این نامه در بخش دیگری از درخواست خود همچنین خواستار هماهنگی بیشتر همه حامیان برجام در سراسر جهان بمنظور ممانعت از ضربه زدن تحریم‌های آمریکا به منافع اقتصادی و فنی در نظر گرفته شده برای ایران در برجام شده و تاکید کرده اند حامیان برجام در اروپا و همه جهان همچنین بایستی روح توافق هسته‌ای را برای دست اندرکاران آمریکایی در حوزه‌های مختلف بیان کرده و آنها را نسبت به منافع ماندن در برجام و ادامه حیات توافق هسته‌ای آگاه سازند.

انگلیس: ایران باید به همه تعهداتش در برجام پایبند باشد

وزیر امور خارجه انگلیس بعد از دیدار با همتایان اروپایی و آمریکایی خود گفت که ایران باید به همه تعهداتش در برجام پایبند باشد. «جرمی هانت»، وزیر امور خارجه انگلیس روز دوشنبه گفت که ایران باید به همه تعهداتش در برجام پایبند باشد.

او درباره دیدار امروز خودش با همتایان آمریکایی و اروپایی در توئیتر نوشت: «روز فوق‌العاده‌ گفت‌وگو درباره ایران. همان‌طور که به همکارانم از آمریکا، فرانسه و آلمان گفتم درباره احتمال تشدید تنش‌ها نگرانی‌های جدی داریم.»

وی در ادامه نوشت: «توافق هسته‌ای برای جلوگیری از گسترش خطرناک‌ترین سلاح‌ها در بی‌ثبات‌ترین بخش دنیا اهمیت حیاتی دارد- ایران باید به همه تعهداتش پایبند بماند.»

شورای عالی امنیت ملی ایران روز چهارشنبه (۱۸ اردیبهشت‌ماه) در بیانیه‌ای اعلام کرد قصد دارد «در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران، و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام» برخی اقدامات خود ذیل برجام را متوقف کند

جمهوری اسلامی در این بیانیه که در اولین سالگرد خروج آمریکا از توافق هسته‌ای صادر شده به کشورهای باقی‌مانده در برجام ۶۰ روز فرصت داده برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی اقدام کنند.

این بیانیه همچنین هشدار می‌دهد در صورتی که کشورهای گروه ۱+۴ در ضرب‌الاجل یاد شده به تعهداتشان عمل نکنند، ایران به صورت مرحله به مرحله تعهدات دیگری را متوقف خواهد کرد.

اتحادیه اروپا روز ۱۹ اردیبهشت‌ماه با صدور بیانیه‌ای ضرب‌الاجل ایران را رد کرد و گفت «قویاً» به ایران توصیه می‌کند «از انجام اقداماتی که موجب تشدید مشکلات می‌شود، خودداری کند.»

کشورهای اروپایی بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برجام وعده داده‌اند با تضمین منافع اقتصادی ایران، این توافق را حفظ کنند. این کشورها، علی‌رغم ایستادگی‌های لفظی و سیاسی در برابر اقدام آمریکا تا کنون هیچ اقدام عملی برای محقق کردن وعده‌هایشان صورت نداده‌اند.

اتحادیه اروپا همچنین علی‌رغم مخالفت با تصمیم آمریکا در زمینه برجام با سایر ادعاهای این کشور در زمینه‌ فعالیت‌های موشکی و منطقه‌ای ایران همسو شده است.

«برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام، تیرماه سال ۱۳۹۴ میان ایران و پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (آمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به علاوه آلمان (موسوم به گروه ۱+۵) حاصل شد.

دولت آمریکا از نخستین روزهای اجرایی شدن این توافق، کارشکنی‌ها در اجرای آن و تلاش برای کاستن از مزایای اقتصادی ایران از آن را آغاز کرد. با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا این کارشکنی‌ها شدت گرفت و او بارها تهدید کرد کشورش را از توافق هسته‌ای خارج خواهد کرد.

ترامپ سرانجام سه‌شنبه ۸ می ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۷) به طور یکجانبه آمریکا را از برجام خارج و دستور احیای تحریم‌های متوقف‌شده علیه ایران را صادر کرد.