شمارش معکوس برای نبرد سرنوشت‌ساز در «منبج»

خبرگزاری مهر: دولت آنکارا مدتهاست که اعلام کرده قصد دارد شهر کُردنشین «منبج» در شمال استان حلب و در نزدیکی با مرز‌های ترکیه را مورد هجوم قرار دهد. مقامات آنکارا هدف از این عملیات قریب الوقوع را استقرار نیرو‌های دموکراتیک کُرد سوری در منبج اعلام کرده اند.

این ادعا درحالی مطرح شده است که شهر منبج به طور کامل جزو اراضی سوری محسوب می‌شود و هرگونه عملیات نظامی خارجی در آن بدون مجوز دولت دمشق، نقض حاکمیت ملی و وحدت اراضی سوریه به شمار می‌رود. ترکیه با وجود آگاهی از قوانین بین الملی درخصوص حاکمیت ملی و وحدت اراضی کشور‌های دارای حاکمیتِ مستقل همچون دمشق، قصد دارد عملیات خود در منبج را کلید بزند.

این درحالی است که دمشق نیز صراحتا اعلام کرده که در مقابل هرگونه عملیات خارجی احتمالی در اراضی خود می‌ایستد و اجازه نمی‌دهد که هیچ کشوری حاکمیت ملی آن را نقض کند. سلسله تحولات اخیر از جمله اعلام تصمیم خروج آمریکا از سوریه و همچنین اظهارنظر‌های متعدد مقامات ترکیه‌ای حاکی از قریب الوقوع بودن عملیات غیرقانونی در شهر منبج واقع در حلب است.

درهمین راستا، وزارت دفاع ترکیه با صدور بیانیه‌ای نسبت به تحرکات در شمال سوریه و بویژه در شهر منبج هشدار داد. در بیانیه وزارت دفاع ترکیه از همه گروه‌ها در شمال سوریه خواستار شده است تا از هراقدامی که موجب افزایش بی‌ثباتی در این منطقه شود، پرهیز کنند. در این بیانیه گفته شده است که گروه‌های YPG/PKK حق ندارند که دیگر گروه‌ها و واحد‌ها را به منطقه فرابخوانند و این اقدام آن‌ها غیرقانونی و به منزله تحریک بی‌ثباتی بیشتر در شمال سوریه است.

اهمیت استراتژیک شهر «منبج»

واقعیت این است که شهر منبج واقع در حلب از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است و همین اهمیت و ویژگی موجب شده تا مقامات آنکارا تصمیم به انجام عملیات نظامی در این شهر بگیرند. شهر منبج در واقع، دروازه شرقی شهر حلب محسوب می‌شود. از شهر حلب به سمت شرق، دو بزرگراه و جاده ترانزیتی وجود دارد که یکی از آن‌ها به سمت شهر «الباب» و دیگری به سمت «دیر حافر» می‌باشد. بزرگراه الباب حلب، مهم‌ترین جاده ترانزیتی شمال سوریه است که بخشی از مسیر تاریخی جاده ابریشم را در برمی‌گیرد. این بزرگراه در واقع بزرگراه ارتباطی «حسکه» به «حلب» می‌باشد که در طول مسیر از «منبج» و «الباب» می‌گذرد.

دومین اهمیت استراتژیک شهر منبج به نزدیکی بسیار زیاد آن به الرقه باز می‌گردد. اگر شهر‌های بزرگ واقع در تمامی استان حلب را در نظر بگیریم، این شهر منبج است که بیش از هر شهر دیگری در حلب به استان الرقه نزدیک‌تر است. بنابراین، هرگونه تسلط بر شهر منبج از سوی هر طرفی، می‌تواند در سِیر تحولات الرقه و حاکمیت آن نیز تأثیرگذار باشد؛ لذا کاملا واضح است که در صورت تسلط نیرو‌های مقاومت سوری بر شهر منبج، الرقه را نیز باید در حوزه حاکمیت دمشق قلمداد کرد.

اهمیت استراتژیک دیگر شهر منبج در نزدیکی آن به مرز‌های ترکیه باز می‌گردد. البته شهر منبج حدود ۴۰ کیلومتر از مرز‌های ترکیه فاصله دارد، اما مقامت آنکارا به خوبی می‌دانند که تسلط نیرو‌های مقاومت سوری بر این شهر می‌تواند به کنترل بیش از پیش مرز‌های مشترک میان دو طرف توسط دمشق بینجامد. این مسأله نیز ذهن حاکمان ترکیه را به خود مشغول ساخته است.

منبج؛ سرآغاز عملیات شرق فرات ‌ می‌توان از عملیات احتمالی ترکیه در شهر منبج به عنوان سرآغازی برای عملیات نظامی این کشور در شرق فرات یاد کرد. هرچند که شهر منبج در غرب فرات واقع شده است، اما اهمیت استراتژیک آن به ویژه پس از اعلام تصمیم آمریکایی‌ها برای خروج از سوریه، موجب شده تا مقامات آنکارا به آن به عنوان تونل ورودی به عملیات شرق فرات، بنگرند.

در واقع، از یک سوی مناطق واقع در غرب فرات دارای پیوستگی سرزمینی با مناطق واقع در شرق فرات هستند و از سوی دیگر، شهر منبج آخرین نقطه تحت سیطره نیرو‌های دموکراتیک کُرد سوری در غرب فرات است. بنابراین، هرگونه تسلط بر شهر منبج می‌تواند مسیر تسلط بر شرق فرات را نیز هموار سازد و آنکارا و دمشق این مسأله را به خوبی می‌دانند.

در همین ارتباط، «عبدالرحمن عباره» تحلیلگر سوری با اشاره به سلسله تحولات اخیر در شهر منبج و همچنین اعلام تصمیم عقب نشینی نیرو‌های آمریکایی از سوریه و تصمیم آمریکا برای حمله به منبج، معتقد است: «یک واقعیت آشکار و انکارناپذیر وجود دارد و آن، اینکه هرکس سریعتر موفق به تسلط بر منبج شود، بدون شک می‌تواند در سریعترین زمان بر بخش عمده‌ای از شرق فرات نیز مسلط شود».

فرافکنی آنکارا برای سرپوش نهادن بر دستاورد مقاومت

هنوز ساعاتی از ورود ارتش سوریه به منبج نگذشته بود که فرافکنی آنکارا در این خصوص شروع شد. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در گفتگو با خبرنگاران ورود ارتش سوریه به شهر منبج را در چارچوب یک جنگ روانی توصیف کرد. وی در ادامه افزود: هنوز ورود ارتش به این شهر تأیید نشده است. اردوغان هم چنین گفت: یک هیأت از سوی ترکیه فردا عازم روسیه می‌شود و در خصوص مسأله شهر منبج با طرف روسی رایزنی می‌کند و ممکن است من با ولادیمیر پوتین همتای روس خود دیدار داشته باشم.

وی همچنین افزود: ترکیه می‌خواهد به کرد‌های مسلح در سوریه درس بدهد. آنکارا با تجزیه سوریه مخالف است و هدف ما خروج گروه‌های تروریستی از آن است و در صورت تحقق این هدف هیچ کاری برای انجام دادن در این کشور نداریم. این اظهارات اردوغان در حالی مطرح می‌شود که نیرو‌های سوری حتی پرچم کشور خود را نیز بر فراز آسمان منبج به اهتزاز درآورده اند و تصاویر آن نیز منتشر شده است؛ به همین دلیل می‌توان گفت که اظهارات مقامات ترکیه‌ای نوعی فرافکنی برای سرپوش گذاشتن بر دستاورد مقاومت در منبج محسوب می‌شود.

روس‌ها: حاکمیت دولت مرکزی تثبیت شد

ورود قدرتمندانه نیرو‌های مقاومت سوری به شهر منبج همچنین واکنش مقامات روسی را نیز به دنبال داشت. «دمیتری پسکوف»، سخنگوی کاخ کرملین روسیه ضمن استقبال از ورود نیرو‌های ارتش سوریه به شهر منبج در شمال سوریه، آن را پیروزی بزرگی نامید که نشانه تثبیت حاکمیت دولت مرکزی سوریه بر مناطق کردنشین است. پسکوف همچنین ورود ارتش سوریه به منبج را گامی روبه جلو در مسیر دستیابی به ثبات و صلح داخلی در سوریه پس از هفت سال جنگ در این کشور عنوان کرد.

پر واضح است که اقدام نیرو‌های مقاومت سوری در ورود به شهر منبج در راستای حمایت، حفاظت و حراست از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی سوریه صورت گرفته است و هیچ کشوری نمی‌تواند به این مسأله اعتراضی داشته باشد. درست به همین دلیل است که می‌توان گفت: موضع صریح و شفاف مقامات روسی در خصوص ورود نیرو‌های سوری به منبج با قوانین بین المللی و قطعنامه‌های صادره از سوی شورای امنیت سازمان ملل مطابقت دارد.

نیرو‌های مقاومت در اوج آمادگی

اخیرا فرماندهی نیرو‌های دموکراتیک سوریه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که این نیرو‌ها از شهر منبج واقع در شمال شرق سوریه عقب نشینی می‌کنند و از دولت سوریه می‌خواهند با حضور در این مناطق حمایت لازم را از این نیرو‌ها در برابر حمله احتمالی ترکیه به عمل آورد.

در ادامه این بیانیه آمده است: در سایه تهدیدات پی در پی ترکیه در خصوص لشکر کشی به مناطق شمالی سوریه و ویران کردن این مناطق و بیرون راندن ساکنان آن‌ها مانند آنچه که در جرابلس، اعزاز، الباب و عفرین صورت گرفت ما اعلام می‌کنیم که بعد از عقب نشینی از منبج تمام تلاش خود را برای مبارزه با داعش در شرق فرات و دیگر مناطق به کار می‌گیریم.

در این بیانیه تاکید شده است: از همین رو از نظام سوریه می‌خواهیم تا نیرو‌های مسلح خود را برای تحویل گرفتن این مناطق اعزام کرده و اقدامات لازم را برای حمایت منبج در برابر تهدیدات ترکیه اتخاذ کند.

در واکنش به این بیانیه، فرماندهی کل ارتش و نیرو‌های مسلح سوریه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: با توجه به مسئولیت نیرو‌های مسلح برای تحت حمایت قرار دادن تمامی خاک این کشور و در پاسخ به درخواست اهالی منطقه منبج، نیرو‌های ارتش سوریه وارد این منطقه شده و پرچم سوریه را در آن به اهتزاز درآوردند. در ادامه این بیانیه آمده است: ما بر اهمیت تقویت تلاش‌های تمام مردم سوریه برای حمایت از کشور و مبارزه با تروریسم و اشغالگران و بیرون راندن آن‌ها از خاک سوریه تاکید داریم.

پایان سخن

ماحصل آنچه که گفته شد نشان می‌دهد که شهر منبج از اهمیت فوق العاده‌ای چه از لحاظ نظامی و چه از لحاظ جغرافیایی برخوردار است و از همه مهمتر، نیرو‌های مقاومت سوری با آمادگی کامل منتظر مقابله با هرگونه ماجراجویی نظامی تجاوزکارانه در این شهر هستند. اکنون که بیش از ۹۵ درصد از اراضی اشغال شده سوری آزاد شده، بدون شک نیرو‌های مقاومت برای مواجهه با هرگونه تجاوز خارجی در اوج آمادگی قرار دارند.