هدف بن سلمان از سفر به کشور‌های آفریقایی چیست؟

باشگاه خبرنگاران جوان: القدس العربی درباره سفر آینده بن سلمان به الجزایر، تونس و موریتانی نوشت: اگر این مرد بحران زده نبود هرگز این کشور‌ها را به عنوان مقصد سفر‌های بعدی خود انتخاب نمی‌کرد و به تونس که عربستان در تخریب و مانع تراشی در این کشور بی تاثیر نبود، یا الجزایر که برگه‌ای برای بازی در عرصه بین المللی ندارد، سفر نمی‌کرد.

توفیق الرباحی، روزنامه نگار و نویسنده الجزائری در یادداشتی در روزنامه القدس العربی نوشت: محمد بن سلمان چه کاری با کشور‌های شمال و شمال غربی آفریقا دارد؟ این، سئوالی تامل برانگیز است، زیرا سفر قریب الوقوع ولیعهد عربستان به کشور‌های تونس، الجزائر و موریتانی خارج از روند صحیح سیاسی یا دیپلماسی است.

اگر این مرد بحران زده نبود و در داخل و خارج از کشورش تحریم نشده بود، این سه کشور در پایان فهرستی بود که او برای سفر و بستن قرارداد و امضای توافقنامه به آن فکر می‌کرد و اگر نمی‌خواست به دنیا بگوید "جای من خوبست و وقایع اخیر تاثیری در من نداشته است"، بعید بود او که با طرح‌های بزرگش در اوج قله بود، حتی فکر سفر به این کشور‌ها به سرش بزند.

مغرب با توجه به تشابه بین دو کشور و با وجود علل فراوان برای دوستی بین آن‌ها اولویت بیشتری داشت، اما با وجود آنکه مغرب یکی از شرکای عربستان در عملیات "طوفان قاطعیت" و "بازگشت" بود و برخلاف دیگر کشور‌ها دروازه اش همیشه به روی شاهزادگان سعودی گشوده بود، رابطه دو طرف با توهین مشاور ولیعهد عربستان به این کشور آسیب دید.

سفر ولیعهد عربستان به امارات و استقبال گرم ولیعهد ابوظبی از وی با شلیک بیست و یک گلوله توپ، قابل درک و انتظار است. این دو، در بحران‌های منطقه و توطئه چینی علیه آن با یکدیگر شریکند. یکی از آن‌ها یعنی محمد بن زاید "پایه‌های کار" را محکم کرده است و دیگری یعنی بن سلمان مجری خوبی است که جسارت و مهارتش را در اختیار اولی یعنی بن زاید قرار داده است.

سفر بن سلمان به بحرین نیز چیز عجیبی نیست، بحرین همان کشور وابسته شکست خورده‌ای است که حتی خوابش را هم نمی‌بیند روزی خارج از چتر حمایت عربستان باشد.

سفر ولیعهد عربستان به مصر که از مدت‌ها پیش به دست عبد الفتاح سیسی، رئیس جمهور این کشور به ریاض وابسته شده و حق حاکمیت خود را از دست داده است، یا سفر وی به موریتانی عجیب نیست، چرا که این مرد مواضع و حق تصمیم گیری موریتانی درباره بحران‌های عربستان و منطقه خلیج فارس را خریده و بهای آن را پرداخته، یا خواهد پرداخت. موریتانی امروز توان ایستادن در برابر تمایلات بن سلمان در خصوص مسائل بین المللی و منطقه‌ای را ندارد، زیرا تصمیم گرفته است به جمع مدافعان وی بپیوندد.

اما سئوال اینجاست که چطور بن سلمان قرار است به الجزائر و تونس سفر کند؟ الجزائر و عربستان روابط چندان دوستانه‌ای با یکدیگر نداشته اند. طی چند سال نشانه‌های هرگونه نزدیکی بین این دو کشور ناپدید شده است و آن‌ها درباره عراق، یمن، سوریه، لیبی، رابطه با ایران، مشکل صحرای غربی و مسائل مربوط به اوپک با یکدیگر اختلاف نظر داشته اند، اما روابط دو جانبه هرگز بحرانی نشد و دو طرف درباره این اختلافات سکوت کردند. وقتی خبر سفر نزدیک هنگام بن سلمان به کشور‌های شمال و شمال غربی آفریقا اعلام شد، او عملیات پایین آوردن بهای نفت را به کمتر از بهای آن در چند سال اخیر (کمتر از ۵۵ دلار برای هر بشکه) فرماندهی می‌کرد. بن سلمان باید چکی را می‌پرداخت که دونالد ترامپ برای تبرئه وی از دست داشتن در قتل هموطنش جمال خاشقجی به او داده بود، اما این امر عامدانه آسیب بزرگی به شماری از کشور‌های عضو اوپک، از جمله الجزائر، وارد کرد.

اقدام هفته‌های اخیر عربستان در کاهش (تقریبا سی درصدی) بهای نفت برای الجزایر که سرنوشتش کاملا به نفت وابسته است، به مثابه اعلان جنگ بود. در همین شرایط مقدمات این سفر انجام شد. لازم به ذکر است اکنون در الجزایر کسی در رأس قدرت نیست و دیدار و گفتگوی بن سلمان با مسئولان دولتی باقی مانده، به جز احمد اویحیی، نخست وزیر و سرلشکر احمد قائد صالح، معاون وزیر دفاع، در خور توجه است چرا که الجزایر دیگر نه مقامات سیاسی دارد، نه سران احزاب و پارلمان و نه جامعه مدنی یا حتی اتحادیه ای. الجزایر منزوی است و هیچ برگه‌ای و تاثیری در وقایع دنیا ندارد. با توجه به آنچه گفته شد آدمی حق دارد بپرسد سفر احتمالی بن سلمان به الجزایر چگونه خواهد بود؟

تونس هم داستان مشابهی دارد. با آغاز بهار عربی، وجه اشتراک زیادی بین عربستان و سران تونس باقی نماند و همین کفایت می‌کرد عربستان پس از فرار زین العابدین بن علی، دیکتاتور سابق تونس، با وجود شکایات کشورش علیه وی، باز هم او را در پناه خود بگیرد.

این که بگوییم عربستان فرماندۀ محوری بود که تلاش می‌کرد تونس را وادار کند تاوان تغییر سیاسی خود را بدهد، دیگر سخنی محرمانه نیست. عربستان و امارات تونس را مسئول اشتباه تاریخی می‌دانند که در تمایل مردم این کشور برای رهایی از دست ظالمان نمود یافت. عربستان و امارات هم برای خود حاکمان ظالمی دارند؛ سران دو کشور تونس را به سبب روی کار آمدن اسلامگرایان و مشارکت آنان در حکومت نبخشیدند و به همین سبب تلاش کردند به هر روشی در این کشور خرابی به وجود بیاورند و پول زیادی خرج کردند تا مانع از خروج این کشور از بحرانی شوند که پس از سال ۲۰۱۱ به وجود آمده بود.

نویسنده این مطلب در انتها می‌افزاید: بار دیگر تلاش می‌کنم در خیالاتم بن سلمان و جزئیات سفر وی به تونس و دیدار‌ها و توافقنامه‌هایی را تصور کنم که او امضا می‌کند و در طرف دیگر مردمی را می‌بینم که یک فریاد سر می‌دهند: به کشور ما خوش نیامدی.