سرانجام ولیعهد عربستان چه خواهد شد؟

خبرگزاری مهر: این روز‌ها عربستان کانون اخبار خاورمیانه به ویژه پس از جریان قتل جمال خاشقچی است از سویی مواضع دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا را شاهد هستیم که به هیچ وجه مایل نیست که متحد اصلی اش یعنی محمد بن سلمان به عنوان متهم در قتل خاشقجی معرفی شود و از سوی دیگر اخباری درباره تحرکات پنهان شاهزادگان سعودی برای کنار زدن بن سلمان وجود دارد.

همچنین از سویی شاهد آن هستیم که ملک سلمان دست به سفر دوره‌ای داخلی عربستان با اراده خود یا به گفته مجتهد افشاکننده اسرار ال سعود به اجبار محمد بن سلمان برای کسب دوستی بیشتر مردم عربستان دارد.

همزمان شاهد آن هستیم که بن سلمان ولیعهد عربستان قصد سفر به سه کشور عربی و متعاقب آن شرکت در نشست جی بیست در آرژانتین را دارد به ویژه که با توجه به خروج وی از کشور سئوال این است که آیا شاهزادگان سعودی با خروج بن سلمان دست به کودتا علیه وی خواهند زد یا وجود ملک سلمان مانع از وارد شدن هر گزندی به وی خواهد شد؟ آیا شاهزادگان دست به کودتا علیه وی خواهند زد یا وجود ملک سلمان مانع از وارد شدن هر گزندی به وی خواهد شدبه عبارت دیگر آیا اصلا شاهزادگان قدرت و امکان لازم برای این هدف را دارند و تحرکات آن‌ها به حدی هست که بن سلمان را از سفر خارجی منصرف کند یا خیر و در حدی است که ولیعهد عربستان با خیال راحت می‌تواند به خارج برود؟

موضوع قتل جمال خاشقجی بر همه حیات روزمره سعودی‌ها سایه افکنده است و همه منتظرند ببیند که سرانجام کار چه خواهد شد و یا به عبارت دیگر سرنوشت محمد بن سلمان به عنوان مسئول مستقیم این پرونده به گواه سازمان سیا و اینکه وی مستقیما دستور قتل وی را صادر کرده است چه خواهد شد.

آنگونه که روزنامه حریت ترکیه فاش کرده است؛ سازمان سیا فایل مکالمه تلفنی در اختیار دارد که شاهزاده ۳۳ ساله یعنی بن سلمان دستور ساکت کردن خاشقجی در اسرع وقت را می‌دهد و این علاوه بر فایل‌های صوتی است که ترکیه در اختیار دارد و جزییات آنچه بر سر خاشقجی در کنسولگری کشورش در استانبول رخ داده را شامل می‌شود.

پول‌هایی که چشم ترامپ را کور کرده است

دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در جدیدترین موضع گیری خود درباره خاشقجی از روابط امنیتی با عربستان سخن گفت که برای حفظ امنیت و منافع کشورش و رژیم صهیونیستی لازم است. وی مایل نیست که پول‌های حاصل از قرارداد‌های تسلیحاتی به جیب رقبایش یعنی روس‌ها و چینی‌ها برود.

وی روابط آمریکا و عربستان را راسخ می‌داند و مهم نیست که بن سلمان در جریان قتل خاشقجی دخالت داشته باشد. به نظر می‌رسد که منافع آمریکا به منافع ترامپ مربوط است. ترامپ بر این باور است که سعودی‌ها از آمریکا سلاح می‌خرند و در شرکت‌های آن سرمایه گذاری می‌کنند پس به چه دلیل باید از آن‌ها نفرت داشت. وی پول سعودی‌ها را بسیار دوست دارد به ویژه که منافع شخصی ترامپ هم باید اضافه کرد.

سعودی‌ها از سویی خرسند از مواضع ترامپ هستند و از سویی دیگر می‌دانند که میدان نبرد در ترامپ خلاصه نمی‌شود و حرکات نمایندگان کنگره و مواضع سرسختانه آن‌ها به شدت سعودی‌ها را نگران می‌کند. اما تحلیل‌ها حاکی از این است که همه چیز معمولا در آمریکا به گونه‌ای به رئیس جمهور ختم می‌شود و هر که بتواند آنرا بخرد می‌تواند، نبرد را به نفع خود تمام می‌کند.

اما جدای از این روند تحولات عربستان؛ تناقض گویی عادل الجبیر وزیر خارجه سعودی است که گاهی گزارش‌های مربوط به قتل خاشقجی را رد می‌کند و گاهی دیگر گزارش سیا درباره دستور ولیعهد عربستان درباره قتل خاشقجی را ادعا توصیف می‌کند. وی در حالی منکر هر گونه تغییر و تحولی برای کنار گذاشتن بن سلمان از ولیعهدی می‌شود و آنرا مضحک می‌خواند که برخی گزارش‌ها و بازگشت احمد بن عبدالعزیز از فرزندان ملک عبدالعزیز موسس فرمانروایی سوم عربستان از لندن به ریاض به گونه‌ای دیگر گواهی می‌دهد به ویژه که وی با بن سلمان برای ولایتعهدی اش بیعت نکرده و عکسش را در دفتر استقبال از میهمانانش در کنار عکس ملک سلمان قرار نداده است.

کودتای سفید یا خونین؟

بازگشت وی سئوالات بسیاری را به دنبال داشت مبنی بر اینکه آیا شاهزاده احمد جانشین ملک سلمان خواهد شد و این از طریق کودتای سفید خواهد بود یا خونین؟

گزارشی که رویتر منتشر کرد و الجبیر آنرا رد کرد و مضحک خواند مبنی بر اینکه شاهزادگانی از آل سعود در حال بستن راه پادشاهی بن سلمان هستند؛ مجددا سئوالاتی درباره تحرکات شاهزادگان برای برکناری شاهزاده جوان یعنی بن سلمان از مسند قدرت به دنبال قتل خاشقجی مطرح می‌کند به ویژه که رویترز بر گزارش خود مطمئن است و آنرا به نقل از منابع نزدیک به خاندان سعودی بیان کرده است.

اما در این میان به نظر می‌رسد که محمد بن سلمان طبق برآورد محافل سیاسی سعودی وقعی به تحرکات داخلی برای ممانعت از پادشاهی اش ندارد و با تحرکات خود قصد دارد این پیام را ارسال کند که می‌تواند با آزادی کامل حرکت کند و به سفر استانی بپردازد و به همراه پدرش ملک سلمان اقدام به افتتاح پروژه‌ها کند به ویژه که ملک سلمان نیز برای اولین بار است که به سفر‌های استانی با این حجم می‌پردازد.

البته این را می‌توان به نوعی تاکتیک ملک سلمان و پسرش دانست که می‌کوشند وانمود کنند که اوضاع تحت کنترل است و توجهی به هجمه‌ها رسانه‌های غربی و افکار عمومی بین المللی پس از قتل خاشقجی ندارند. اما واقعیت این است که محمد بن سلمان سخت‌ترین بحران را از زمان تصدی ولایتعهدی اش سپری می‌کند.

به اعتقاد ناظران امور. هدف اساسی ملک سلمان و ولیعهدش از سفر‌های استانی در این شرایط بغرنج این است که ملک سلمان نمی‌خواهد ولیعهدش را از دست بدهد یا شاید با توجه به بیماری اش نمی‌تواند هدف اساسی ملک سلمان و ولیعهدش از سفر‌های استانی در این شرایط بغرنج این است که ملک سلمان نمی‌خواهد ولیعهدش را از دست بدهد یا شاید با توجه به بیماری اش نمی‌تواند. بن سلمان با شهروندان عربستانی عکس سلفی می‌گیرد تا آب رفته را به جوی بازگرداند به ویژه که رسانه‌های غربی و افکار عمومی جهان به وی به عنوان یک قاتل و خونریز می‌نگرند.

در جریان سفر‌های استانی ملک سلمان، رسانه‌های سعودی اقدام به انعکاس شوق دختربچه‌ای برای دیدار با شاه سعودی و موافقت ملک سلمان با این دیدار کردند که این به مثابه سوء استفاده از احساسات مردمی است. اما جدای از آن خسته شدن ملک سلمان به خاطر در آغوش کشیدن این دختربچه بود که این وخامت حال وی و اخباری که در این باره نقل می‌شود را تقویت می‌کند به ویژه که مجتهد گفته بود که وی علاوه بر آلزایمر از بیماری نارسایی شدید قلبی هم رنج می‌برد و هر لحظه ممکن است که قلبش از حرکت بیاستد.

نکته دیگر درباره اخبار عربستان و بن سلمان، اولین سفر خارجی ولیعهد پس از بحران قتل خاشقجی به امارات، مصر و بحرین و سپس شرکت در نشست گروه بیست در آرژانتین است به ویژه که اخبار رسیده حاکی است که وی با دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه دیدار خواهد کرد.

از نگاه تحلیلگران بن سلمان با قرار گرفتن در کنار شرکت کنندگان در نشستس اهداف خاصی را دنبال می‌کند و با قرار گرفتن در برابر دوربین‌ها به شکل خندان و مطمئن این پیام را القاء می‌کند که شرکت کنندگان وی را پذیرفته اند.

اما سئوالاتی که ناظران امور مطرح می‌کنند این است که آیا وی توان بازگشت به کشورش را دارد به ویژه که اگر گزارش رویترز درباره تحرکات داخلی خاندان سعودی را در نظر بگیریم و مخصوصا با توجه به زمان خروجش از کشور؟ آیا پادشاه مانع از هر گونه کودتایی علیه بن سلمان خواهد شد و بن سلمان هم به همین پشتوانه پدر به سفر خارجی می‌رود یا کمترین ریسکی نمی‌کند و قید سفر را می‌زند؟