سفیر سابق آمریکا در عربستان: قتل خاشقجی نیازمند پاسخ واقعی ریاض است

خبرگزاری تسنیم: به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی کنگره، روبرت جوردن سفیر آمریکا در عربستان سعودی طی سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۳ میلادی در مطلبی نوشت: به‌واسطه قتل وحشیانه و بیرحمانه جمال خاشقجی، روابط بین آمریکا و عربستان سعودی به پایین‌ترین سطح خود از حملات ۱۱ سپتامبر رسیده است. من یک ماه پس از تراژدی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ میلادی به‌عنوان سفیر جدید ایالات متحده وارد عربستان سعودی شدم.

وی در ادامه افزود: نخستین سؤال من از شاهزاده سلمان که اکنون شاه عربستان است در آن زمان این بود که "چگونه ۱۵ نفر از هواپیماربایان می‌توانند از اتباع سعودی باشند؟ ".

پاسخی که سلمان داد من را کاملاً شگفت‌زده کرد. او گفت: هیچ شهروند سعودی در این حملات دست نداشته است. یک خلبان اسرائیلی که از سوی موساد دستور می‌گرفته، عامل اصلی این حملات بوده است.

شاهزاده نائف بن عبدالعزیز وزیر کشور سعودی نیز پاسخ مشابهی را به من داد. در نهایت سعود الفیصل وزیر خارجه وقت عربستان سعودی یک پاسخ صریح به من داد و وعده همکاری در تحقیقات مربوط به این حملات را به من داد. البته همکاری با مقام‌های ریاض برای تحت تعقیب قراردادن القاعده کار سختی بود. تقریباً دو سال طول کشید تا توانستیم به پیشرفت مهمی در اتحاد برای مقابله با تروریسم دست پیدا کنیم، ولی در عین حال مقام‌های سعودی به‌شدت از نحوه پوشش اخبار در رسانه‌های خبری و اظهارات سیاستمداران آمریکایی و شخصیت‌های مذهبی، عصبانی و خشمگین بودند. روابط بین آمریکا و عربستان سعودی به سطح پایینی تنزل یافت. یکی از روزنامه‌نگارانی که به من کمک کرد تا تحولات جامعه سعودی و نفوذ افراط‌گرایی مذهبی را درک کنم، جمال خاشقجی بود.

در هفته‌های پس از قتل خاشقجی، دستیابی به یک پاسخ صریح و مستقیم از سوی مقام‌های سعودی واقعاً سخت و دشوار بوده است. مقام‌های سعودی در این مدت پاسخ‌های متناقضی را درباره قتل خاشقجی داده‌اند، از انکار قتل خاشقجی در ساختمان کنسولگری گرفته تا ادعای "عملیات خودسرانه" توسط مأموران سرکش و یاغی و در نهایت اذعان به قتل خاشقجی در کنسولگری.

این سیاستمدار آمریکایی در ادامه این مطلب نوشت: تقریباً همه مفسران آمریکایی از جمله ژنرال مارتین دمپسی رئیس سابق ستاد مشترک ارتش آمریکا، انگشت اتهام خود را به‌سوی محمد بن سلمان ولیعهد سعودی نشانه گرفته‌اند. مفسران آمریکایی به این جمع‌بندی رسیده‌اند که سبک مدیریتی محمد بن سلمان و سرکوب وحشیانه مخالفان به‌گونه‌ای بوده است که سخت بتوان تصور کرد که وی نقش مستقیمی در قتل خاشقجی نداشته است. حتی از دیدگاه دونالد ترامپ نیز محمد بن سلمان یکی از مظنونان اصلی اجرای این گونه اقدامات است.

محمد بن سلمان تقریباً عامل اصلی همه شکست‌های سیاسی عربستان سعودی در دو سال اخیر بوده است، از جنگ شکست‌خورده علیه یمن گرفته تا محاصره قطر و از بین بردن شورای همکاری خلیج فارس، حبس و توقیف اموال شاهزاده‌های سعودی، ربودن نخست وزیر لبنان، توقف عرضه سهام شرکت نفتی آرامکو و زندانی کردن مخالفان میانه‌روی دولت سعودی، از جمله زنانی که خواستار حق رانندگی بودند، این‌ها دستاورد‌های دردناکی برای کسی است که آرزوی پادشاهی را در سر می‌پروراند. قتل هولناک خاشقجی را نیز باید در همین چارچوب ارزیابی کرد.

جوردن در ادامه نوشت: سیاستگذاران آمریکایی با یک تصمیم دشوار روبه‌رو هستند. زمانی که یک کشور متحد از مسیر اصلی خود خارج شده و به‌سوی تبدیل شدن به یک کشور یاغی گام برمی‌دارد، اتحاد و همبستگی ریاض و واشنگتن با آزمون سختی روبه‌رو می‌شود. البته نکته قابل اهمیت که باید آن را یادآوری کنیم این است که اتحاد و ائتلاف آمریکا با عربستان سعودی است نه با شخص محمد بن سلمان. ما پس از حملات ۱۱ سپتامبر نیز با چالش مشابهی روبه‌رو شدیم، آن هم زمانی که آمریکا قصد انجام حملات هوایی علیه القاعده در افغانستان را از طریق یک پایگاه هوایی در عربستان سعودی داشت.

قتل خاشقجی به ما یادآوری می‌کند که ائتلاف‌ها لزوماً پایدار و همیشگی نیست و حتی منافع مشترک نیز در طول زمان ممکن است تغییر کند. تنها پاسخ آمریکا به وحشیگری مقام‌های سعودی، لغو ویزای تعدادی از اعضای جوخه ترور خاشقجی بوده است. ولی از رهبران آمریکایی انتظار می‌رود تا واکنش قاطع‌تری را به‌عنوان یک ابرقدرت جهانی در برابر ریاض نشان دهند. رهبران کنگره خواستار تحقیقات کامل و شفاف درباره این مسئله شده‌اند که آیا مقام‌های سعودی مرتکب قتل یا شکنجه شده‌اند، قتلی که دولت سعودی پیش از این نسبت به آن اذعان و اعتراف کرده است. در صورت اثبات نقش مستقیم مقام‌های سعودی، کنگره تحریم‌هایی را علیه عربستان سعودی اعمال خواهد کرد.

توقف مذاکرات مربوط به فروش تسلیحات نظامی به عربستان سعودی، توقف کمک‌های نظامی آمریکا به ائتلاف متجاوز سعودی در جنگ یمن، لغو بیشتر ویزای مقام‌های سعودی، محدود کردن سرمایه گذاری و توقف آموزش‌های نظامی از مهمترین گزینه‌های روی میز رهبران آمریکایی برای مواجهه با عربستان سعودی خواهد بود.

رهبران آمریکایی در ضمن باید به سعودی‌ها این مسئله را متذکر شوند که آن‌ها به آمریکا بیشتر نیاز دارند تا اینکه ایالات متحده به آن‌ها نیاز داشته باشد.