ناپدیدشدگان

صبح نو: پس از اعلام قتل «جمال خاشقجی» روزنامه نگار سعودی درکنسولگری عربستان دراستانبول، ترکیه خواستار بازرسی از سفارت ریاض شد. چرا که شواهد کافی مبنی بر ربوده شدن و یا قتل وی در این محل وجود دارد. مقام‌های ترکیه‌ای هنوز درباره اینکه جسد خاشقجی کجاست، به جمع‌بندی نرسیده‌اند و حتی برخی از واحد‌های پلیس ترکیه همچنان معتقدند که ممکن است او زنده باشد. با این حال، همه مقام‌های ترکیه‌ای در اینکه خاشقجی در یک عملیات تحت حمایت حکومت سعودی دستکم ربوده شده، اشتراک نظر دارند.

یکی از مهم‌ترین شواهد ارتباط کنسولگری عربستان با مفقود شدن خاشقجی، ورود یک تیم ۱۵ نفره عربستانی به کنسولگری همزمان با ناپدید شدن خاشقجی است. به نوشته گاردین، ریاض اعزام یک «هیأت امنیتی» به ترکیه را تأیید کرده، اما مدعی شده که این افراد هیچ ارتباطی با ناپدید شدن خاشقجی که آخرین بار هنگام ورود به کنسولگری دیده شده، نداشته‌اند.

حال نیرو‌های امنیتی ترکیه با جدیت در حال پیگیری ماجرا هستند. در این بررسی‌ها ۲۶ خودرو متعلق به کنسولگری در استانبول از طریق جی‌پی‌اس و سایر ردیاب‌ها بین روز‌های اول تا سوم اکتبر به‌دقت در حال بررسی است تا در مناطقی که این خودرو‌ها رفت‌وآمد داشته‌اند، بتوان سرنخی از خاشقجی یافت.

گاردین در مورد نحوه تحقیق درباره این پرونده، نوشته است: بازپرسان پرونده فیلم پنج روز دوربین‌های امنیتی را که تمام ورود و خروج‌ها از هر دو ورودی‌های کنسولگری را ثبت کرده‌اند، مورد بررسی قرار داده‌اند. توجه آن‌ها به مردانی جلب شده که درهمان ساعاتی که خاشقجی ناپدید شده، از داخل ساختمان جعبه‌هایی را به یک خودروی سیاه منتقل کرده‌اند.

تداوم ابهام در خصوص وضعیت «جمال خاشقجی» موجب شد تا ترکیه خواستار صدور مجوز برای بازرسی از کنسولگری عربستان در استانبول شود. این درخواست در پی ادامه‌دار شدن ابهام به وجود آمده در خصوص وضعیت جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد عربستانی، مطرح شده است. دوستان این نویسنده منتقد عربستانی می‌گویند او پیش از ورود به کنسولگری خواستار دریافت تضمین امنیتی شده و نهایتاً هم با اکراه به کنسولگری رفته تا امور اداری لازم برای ثبت ازدواج با «خدیجه» نامزد ترکیه‌ای خود را انجام دهد. چهارشنبه هفته گذشته نامزد این روزنامه‌نگار عربستانی اعلام کرد که او برای یک کار اداری به کنسولگری عربستان در استانبول مراجعه کرده، اما دیگر از ساختمان خارج نشده است. در حالی که مقام‌های ترکیه‌ای این گزارش را تأیید کرده‌اند، ریاض این اتهام را رد کرده و مدعی شده از سرنوشت خاشقجی بی‌اطلاع است.

استبداد سعودی از سویی دیگر، ناپدید شدن روزنامه نگار سعودی بعد از مراجعه به کنسولگری عربستان در استانبول و بعد از آن انتشار خبر ترور وی توسط عناصر رژیم آل سعود موجی از واکنش‌ها را در قبال سیاست‌های سرکوبگرانه محمد بن سلمان ولیعهد عربستان به دنبال داشته است؛ ولیعهدی که هیچ گونه انتقادی را علیه سیاست‌هایش بر نمی‌تابد و به بدترین شکل ممکن به هرگونه انتقادی واکنش نشان می‌دهد.

از این رو، «استفن لندمن» نظریه‌پرداز آمریکایی با اشاره به اینکه که عربستان سعودی ظالم‌ترین و مستبدترین دولت دیکتاتوری در جهان عرب است؛ گفت: منتقد سعودی به احتمال زیاد توسط عربستان ربوده و کشته شده است.

وی افزود: حکومت در این کشور به شدت مستبدانه است و هیچ گونه مخالفتی تحمل نمی‌شود و نه خبری از حقوق شهروندی است و نه سخنرانی و نه رسانه آزاد و آزادی علمی و آکادمیک. در این کشور شهروندان حق شرکت در هیچ گونه تجمع، انجمن و جنبش داخلی ندارند و حتی حق سفر‌های خارجی نیز برای بخشی از شهروندان این کشور یعنی زنان وجود ندارد.

لندمن تأکید کرد: این اقدامات عربستان سعودی با همکاری و طرح‌ریزی آمریکا از جمله در جریان جنگ علیه یمن همراه شده که بحران انسانی برای میلیون‌ها نفر از شهروندان یمنی را دامن زده است و یمنی‌ها را با تهدید مرگ، قحطی به‌دلیل جنگ روبه‌رو ساخته است و به احتمال زیادی صد‌ها هزار نفر از مردم این کشور را با مرگ روبه‌رو خواهد ساخت.

واکنش البرادعی نسبت به ناپدید شدن خاشقجی همچنین، «محمد البرادعی» معاون رییس جمهور اسبق و مدیر اسبق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ناپدید شدن جمال خاشقجی واکنش نشان داد و ناپدید شدن اجباری و قهری را از جرایم ضدبشری توصیف کرد. وی در توییتی اعلام کرد: افرادی که با آن‌ها در طول عمرم ملاقات کرده‌ام و ناپدید شده‌اند مانند امام موسی صدر، منصور الکیخیا و اخیرا جمال خاشقجی و بسیاری دیگر را به خاطر می‌آورم. طبق کنوانسیون بین‌المللی حمایت از کلیه افراد در برابر ناپدیدسازی اجباری؛ این جنایت ضد بشری محسوب می‌شود. احساس نفرت‌انگیز و ترسناک است که برخی از ما تماماً کوچکترین حس احترام گذاشتن به زندگی و ساده‌ترین درک مفهوم عدالت را از دست داده‌ایم.

آنچه که این روز‌ها بیشتر مشهود است، بحران ربودن و احتمال قتل «جمال خاشقجی» در کنسولگری عربستان در استانبول، روز به روز برای حکومت سعودی شدت می‌گیرد؛ تا جایی که یک شاهزاده مخالف با قدرت مرکزی در عربستان، مردم این کشور را به قیام و تغییر حکومت دعوت کرده است.

«خالد بن فرحان آل سعود» شاهزاده سعودی که پس از به قدرت رسیدن «محمد بن سلمان» به آلمان فرار کرده است؛ در صفحه توئیتر خود خواستار انتقال قدرت به «احمد بن عبدالعزیز» و تأسیس دولت سعودی چهارم بر مبنای «قانون اساسی» در صورت اثبات نقش عربستان در ترور خاشقجی، شده است. او نوشت: اگر ترور استاد جمال خاشقجی ثابت شود، از تمامی طیف‌های مردم عربستان دعوت می‌کنم با مشارکت در اقدامی قانونی و از طریق نافرمانی مدنی نظام سیاسی را تغییر داده و قدرت را به امیر احمد بن عبدالعزیزمنتقل و کشور عربی سعودی چهارم بر مبنای قانون اساسی را تأسیس کنند.

فریب روزنامه‌نگار سعودی توسط سفیر عربستان بر اساس اطلاعات منتشر شده در رسانه‌های ترکیه، انتقال خاشقجی به عربستان طی یک عملیات پیچیده انجام شد آن هم پس از اینکه خالد بن سلمان، سفیر عربستان در واشنگتن یعنی فرزند شاه و برادر ولیعهد سعودی از قبل به او اطمینان دادند که اگر به کشور بازگردد به او آسیبی نمی‌رسد.

حزب حاکم ترکیه نیز اعلام کرده که همه تلاش خود را برای پی بردن به جزئیات و مکان اختفای جمال خاشقجی به کار خواهد گرفت. ترکیه پیشتر سفیر عربستان سعودی در آنکارا را برای ارائه توضیحات در مورد وضعیت خاشقجی احضار کرد و سازمان ملل متحد نیز به این موضوع واکنش نشان داد و ابراز امیدواری کرد که این روزنامه‌نگار سعودی هرچه زودتر پیدا شود.

تا کنون چندین چهره سیاسی و اجتماعی عربستان سعودی از سوی رژیم آل سعود در خارج از این کشور ربوده یا بازداشت شده‌اند که می‌توان به جمال خاشقجی در ترکیه، امیر ترکی بن فهد در اسپانیا و امارات، امیر بن بندر در فرانسه، سلطان بن ترکی در ژنو و ناصر آل سعید در بیروت اشاره کرد.