اردوغان و آخرین تلاش برای حفظ ادلب برای ترکیه

خبرگزاری مهر: «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه فردا دوشنبه در سوچی با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه دیدار می‌کند. محور اصلی گفتگو‌های دو رئیس جمهور در خصوص ادلب سوریه خواهد بود. ادلب به عنوان آخرین پناهگاه تروریست‌ها و گروه‌های شورشی سوریه مطرح است و ارتش سوریه از مدت‌ها قبل خود را آماده بازپس گیری این شهر کرده، اما ترکیه که در یک سال گذشته به همراه ایران و روسیه نقش بسزایی در کاهش سطح درگیری‌ها در سوریه داشته مخالف حمله به ادلب است. سفر اردوغان به روسیه در حالی است که وی هفته گذشته در تهران با پوتین و «حسن روحانی» رئیس جمهوری ایران دیدار و در خصوص ادلب رایزنی کرده بود، اما گویا در آن دیدار نتوانسته بود به خواسته‌های خود برسد. در همین رابطه روز گذشته رسانه‌ها از تلاش ترکیه برای حفظ ادلب خبر داده و نوشته بودند: آنکارا در آستانه ملاقات رهبران ترکیه و روسیه که هر یک از جناح‌های رقیب حمایت می‌کنند، اعلام کرد برای آتش بس در ادلب در حال مذاکره با همه طرف‌های درگیر در جنگ سوریه است. در این میان ترکیه نیرو‌های خود در چندین پایگاه نظامی در داخل ناحیه ادلب را تقویت کرده که در جوار مرز‌های جنوبی آن کشور واقع شده و توسط گروه‌های افراطی و شورشیان مورد حمایت ترکیه کنترل می‌شود. در خصوص مذاکرات انجام شده میان آنکارا و طرف‌های درگیر در سوریه، مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه گفت که این کشور با وزرای خارجه چندین کشور تماس گرفته و با «تمام بازیگران در سوریه» در حال تماس است. او گفت: ما برای آتش بس در ادلب تلاش می‌کنیم و درخواست حکومت ترکیه برای عملیات نظامی هدفمند علیه گروه‌های تروریستی از جمله ائتلاف تحریر الشام به جای تهاجم همه جانبه به منطقه را تکرار کرد. دلیل اهمیت ادلب برای ترکیه؛ نفت یا ترس از بحران مهاجرین و کرد‌ها در حالیکه حضور گسترده گروه‌های تروریستی و شورشی در ادلب بر کسی پوشیده نیست ترکیه به شدت با حمله به این شهر و کنترل آن توسط دولت سوریه مخالف است، اما دلیل این مخالفت چیست؟ ادلب که «گره کور» جنگ سوریه محسوب می‌شود، از لحاظ موقعیت خود حائز اهمیت است. بزرگ راه ام۵ که ترکیه، سوریه و اردن را به یکدیگر وصل می‌کند، از این شهر می‌گذرد. ادلب همچنین در همسایگی استان‌های لاذقیه، حما و حلب قرار دارد. همسایه بودن ادلب با لاذقیه، به عنوان قلعه حکومت سوریه که در آن پایگاه هوایی الحمیمیم روسیه وجود دارد، به ارزش استراتژیک آن می‌افزاید. برخی می‌گویند که حمله به ادلب موجب تشدید بحران مهاجرت از سوریه به ترکیه شده و آنکارا را با چالش‌های جدیدی در این بخش مواجه می‌کند. فراموش نکنیم که در بحران قبلی مهاجرین، ترکیه به خوبی از آن استفاده کرد و توانست به توافقی پرسود با اروپا بر سر مهاجرین برسد. اما برخی دیگر از کارشناسان معتقدند از آنجا که برخی از منابع طبیعی سوریه همچون نفت در ادلب قرار دارند ترکیه خواستار حضور در این منطقه از سوریه است. برای مثال «اصغر زارعی» کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتگویی در این رابطه گفته است: ادلب به علت مجاورت و مرز مشترک با دولت ترکیه از یک طرف و از طرف دیگر تنها مسیر و دسترسی به دریای مدیترانه و استان‌های غربی سوریه مانند استان لاذقیه و طرطوس و اینکه در شرق، مناطق کردنشین حسکه و رقه و شرق سوریه را در بر می‌گیرد، می‌تواند به عنوان یک مسیر راهبردی، گذرگاهی بسیار مهم برای تداوم اقدامات تروریستی گروه‌های وابسته به ائتلاف صهیونیستی و ائتلاف غربی-عربی همچنان مرکز توطئه و فتنه باشد؛ بنابراین دولت ترکیه نگاهی به این منطقه دارد و در خبر‌ها داشتیم که تعداد زیادی از خودرو‌های زرهی ترکیه در روز‌های اخیر وارد منطقه شدند. ترک‌ها متاسفانه در ادلب از نیرو‌های ارتش آزاد یا جیش‌الحر که نیرو‌های سوری فراری و معترض به دولت قانونی سوریه بودند، حمایت می‌کند و به دنبال منافعی است و چشم داشتی به برخی از نقاط شمال سوریه و نقاط نفت خیز سوریه دارد که بخش قابل توجهی از این مناطق اهالی کرد شمال و شمال شرق سوریه است که به عنوان متحد خود و از یک نقطه دیگر تهدیدی برای اتحاد با کرد‌های داخل ترکیه می‌داند؛ بنابراین منطقه ادلب برای ترکیه از اهمیت حیاتی بسیار بالایی برخوردار است. خبرگزاری آناتولی ترکیه در مورد وضعیت ادلب و اهمیت آن برای این کشور می‌نویسد: ادلب حدود ۱۳۰ کیلومتر مرز مشترک با ترکیه دارد. در صورت وقوع درگیری و احتمال مواجهه با موج جدیدی از مهاجرت در مرز حتای، یکی از مسائل مورد نگرانی ترکیه است. ترکیه که در حال حاضر میزبان بیش از ۳.۵ میلیون شهروند سوری در خاک خود است، برای حفاظت از آتش‌بس در ادلب تلاش می‌کند. از سوی دیگر نیرو‌های مسلح ترکیه ۱۲ نقطه نظارتی در ادلب دارند که این موضوع ادلب را به مکان مهم تبدیل کرده است. حضور تعداد زیادی گروه‌های مسلح در ادلب نیز احتمال نفوذ این گروه‌ها به ترکیه در صورت وقوع درگیری‌ها را در پی دارد. ادلب و موضع روسیه طی روز‌های گذشته کشور‌های غربی به رهبری آمریکا، فرانسه و انگلستان وارد درگیری لفظی با روسیه بر سر ادلب شده اند. رسانه‌های روسیه نیز گزارش داده اند که مخالفین حاضر در ادلب و گروه‌های امدادی با کمک کشور‌های غربی درصدد استفاده از سلاح شیمیایی برای ایجاد بهانه به منظور مداخله نظامی هستند. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفته که آمریکا به منظور حمایت از جبهه نصره و ایجاد بهانه برای تداوم اوضاع بحرانی در منطقه تلاش می‌کند. در این میان روسیه برای ایجاد بازدارندگی، نیرو‌های نظامی و ناوگان دریایی خود در شرق مدیترانه و بنادر لاذقیه و طرطوس را تقویت کرده است. با توجه به این پیامدها، اردوغان تمام تلاش خود را به کار گرفته تا پوتین را از حمله به ادلب منصرف کند. او می‌گوید حمله نظامی نیرو‌های سوری به ادلب توافق‌نامه آستانه که سال گذشته در شهر آستانه از طرف ترکیه، مسکو و تهران بر سر ایجاد منطقه کاهش تنش در ادلب تصویب شد را نابود می‌کند. خبرگزاری فرانسه به نقل از نوار اولیور، تفسیرگر سیاسی می‌نویسد حمله به ادلب تنها با موافقت روسیه، ایران و ترکیه امکان دارد و تاکنون هیچ موافقت سه‌جانبه‌ای برای حمله به ادلب وجود ندارد. روسیه، اما به شدت می‌کوشد گروه تروریستی «هیئت تحریر شام» را از میان ببرد. «اشپیگل آنلاین» در گزارشی که سه‌شنبه (۷ اوت/ ۱۶ مرداد) منتشر شد با اشاره به تمایل مسکو برای پاک‌سازی ادلب، از قول سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه از شلیک تیرخلاص به تروریست‌ها در این شهر خبر داده بود. منظور روسیه از تروریست‌ها به گروه‌های تروریستی عرب محدود نمی‌شود و شامل افراطیون منطقه قفقاز نیز هست که علیه نیرو‌های دولتی سوریه و متحدانش می‌جنگند. روسیه هیچ تمایلی به بازگشت این شورشیان به کشورشان ندارد و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه ترجیح می‌دهد رویارویی نظامی با آن‌ها بسیار دورتر از مرز‌های این کشور رخ دهد. این وضعیت پوتین را در موقعیت دشواری قرار داده است: او از سویی مایل به حمایت از ارتش سوریه و نابودی افراطیون منطقه قفقاز در ادلب است و از سوی دیگر تمایل دارد روابط مسکو با آنکارا، به خصوص با فاصله گرفتن بیش از پیش ترکیه از ناتو، تقویت شود. نوار اولیور، تفسیرگر سیاسی بر این نظر است که اردوغان در چنین شرایطی مجبور است برای جلوگیری از حمله سوریه و روسیه به ادلب، خود با گروه افراطی هیئت تحریر شام در بیفتد.