اقدام آمریکا در قطع بودجه آنروا؛ تهدید یا فرصت؟

خبرگزاری تسنیم: واشنگتن روز جمعه رسماً اعلام کرد بودجه آژانس کمک به آوارگان فلسطینی را به‌طور کامل قطع خواهد کرد. این خبر را وزارت امور خارجه ایالات متحده در سایت خود اعلام کرد. آژانس کمک به آوارگان فلسطینی که با نام مخفف آنروا (UNRWA) شناخته می‌شود، از سال ۱۹۴۹، پس از اشغال فلسطین و آواره شدن قریب یک میلیون فلسطینی از سوی سازمان ملل ایجاد شد. این آژانس به ۵ میلیون آواره فلسطینی ساکن سوریه، لبنان، اردن، کرانه باختری و نوار غزه، خدمات بهداشتی، آموزشی، بیمه و کمک‌های مالی ارائه می‌کند. بودجه آنروا را دولت‌های عضو سازمان ملل، شرکت‌های خصوصی، کمیته‌های ملی آنروا و سازمان ملل تأمین می‌کنند. یکی از تأمین کنندگان اصلی بودجه آنروا ایالات متحده بوده است. حال آمریکایی‌ها می‌خواهند کمک‌های خود را به‌طور کامل قطع کنند. دلایل قطع کمک‌های آمریکا تمرکز دولت ترامپ بر اقتصاد داخلی آمریکا دونالد ترامپ که یک فعال اقتصادی است نه سیاستمدار، از زمان رسیدن به ریاست جمهوری آمریکا سعی دارد نشان دهد تمام بنای خود را بر بهبود اقتصاد داخلی آمریکا گزارده است، به همین دلیل تمامی هزینه‌های آمریکا در حوزه‌های خارج آمریکا را کم‌کم به صفر نزدیک کرده است، از جمله این بودجه‌های بودجه خارجی پنتاگون، وزارت دفاع ایالات متحده است که در سایت این وزارتخانه برای سال جاری میلادی در سوریه، صفر ثبت شده است. جنگ اقتصادی به‌وجودآمده بین چین و اتحادیه اروپا نیز با همین ادعا صورت گرفته است. این‌که چه نتایجی از این اقدامات برای ایالات متحده حاصل خواهد شد مسئله‌ای است که مجال بررسی آن در این نوشته نیست، اما یکی از دلایل قطع کمک‌های آمریکا از آنروا همین رویکرد اقتصادی دولت ترامپ است. پاک‌کردن مسئله آوارگان از پرونده فلسطین دولت دونالد ترامپ با رویکردی متفاوت نسبت به دولت‌های قبلی خود، طرحی را برای فلسطین به منطقه آورد که با طرح تمامی دولت‌های قبلی آمریکا متفاوت بود. او با اعلام طرحی به‌نام «معامله قرن» به‌جای آنکه مسئله فلسطین را حل کند تلاش کرد آن را حذف کند. تأکید «معامله قرن» بر طرح یک دولت یهودی، تلاش برای ایجاد شهرک‌های بیشتر و اعلام الحاق کرانه باختری (یا دست‌کم شهرک‌های یهودی‌نشین آن) به سرزمین‌های اشغالی ۱۹۴۸ در همین راستا صورت گرفته است. یکی دیگر از گام‌های این طرح دولت ترامپ که در هماهنگی کامل با صهیونیست‌ها طراحی شده است، حذف مسئله آوارگان فلسطینی است. صهیونیست‌ها از آخرین دور مذاکرات سازش در سال ۲۰۱۴‌ــ ۲۰۱۳ تلاش کردند مسئله آوارگان، قدس، مرز‌ها و امنیت را از پرونده مذاکرات سازش خارج کنند. با روی کار آمدن ترامپ آن‌ها عرصه بیشتری پیدا کردند چرا که ترامپ با نگاه صهیونیست‌ها به منطقه نگاه کرد. با این نگاه آن‌ها هر کاری که خواستند انجام دادند. مهمترین دغدغه صهیونیست‌ها دغدغه جمعیتی آن‌ها است که با حذف مسئله آوارگان فلسطینی رفع می‌شود. براساس آخرین آمار، دست‌کم ۱۲ میلیون فلسطینی در سرتاسر جهان حضور دارند. حال اگر مسئله آوارگان فلسطینی از پرونده فلسطین حذف نشود، باید گفت: رژیم صهیونیستی میان جمعیت فلسطینی‌ها از بین خواهد رفت. مهمترین جایگاهی که در حال حاضر آوارگان فلسطینی را در عرصه جهانی حفظ می‌کرد آژانس حمایت از آوارگان فلسطینی سازمان ملل، آنروا بود، حذف آنروا به‌معنی حذف مسئله آوارگان است. اشتباهی که نباید اتفاق می‌افتاد آنچه در حال حاضر دست فلسطینیان و مسلمانان را در خصوص مسئله آوارگان و قطع بودجه آن بسته است، انحصار بودجه آن در اختیار آمریکا است. آمریکایی‌ها طی سال‌های متمادی با پرداخت بخش اعظم بودجه این نهاد سازمان ملل علاوه بر اینکه بر مسئله فلسطین به‌شدت تأثیر گذاشتند، توانستند کلید حذف مسئله آوارگان را نیز در اختیار گیرند. آمریکا سال‌های گذشته با پرداخت بودجه در تمامی خدمات آنروا تأثیر می‌گذاشت و حتی در موارد قابل توجهی با اعزام مأموران امنیتی خود میان نمایندگان آنروا اقدام به فعالیت‌های امنیتی در اردوگاه‌های فلسطینی می‌کرد، از جمله اینکه همواره بررسی‌های جامعی از فلسطینیان تهیه می‌کرد یا اینکه در جنگ‌های مختلف از آوارگان فلسطینی بهره‌های اطلاعاتی برده است. حال آن‌ها با حذف بودجه آنروا علاوه بر اینکه سال‌ها اهداف امنیتی ــ سیاسی خود را برده‌اند، به‌راحتی مسئله آوارگان را حذف می‌کنند، مسئله‌ای که به حذف مسئله فلسطین می‌تواند ختم شود. راهکار؛ تبدیل تهدید به فرصت از آنجا که آنروا یک آژانس بین المللی و زیر نظر سازمان ملل متحد است آنچه می‌تواند تهدید موجود را به فرصت بدل کند این است که با بهره گرفتن از کمک‌های بین المللی و تجمیع کشور‌های اسلامی، جای خالی بودجه آمریکایی‌ها را پر کنند. آمریکا شاید با ایجاد این خلأ مالی در یک نگاه کوتاه‌مدت آنروا را تضعیف کند یا به آوارگان فلسطینی فشار وارد کند، اما حقیقت اینجا است که این خلأ فرصتی را برای دیگر کشور‌ها به‌وجود می‌آورد، فرصتی که باید از سوی کشور‌های اسلامی و عربی منطقه که به فلسطین علقه دارند پر شود. این خروج آمریکا می‌تواند به انزوای آن‌ها در پرونده فلسطین بدل شود، فرصتی که نباید کم تلقی شود و باید به وجه مثبت آن بیشتر نگاه کرد. حال وقت آن است که نیمه پر لیوان را بیشتر بنگریم چرا که این فرصت شاید به این زودی‌ها دیگر دست ندهد.