مسکو: برجام توافقی شکننده بود

خبرگزاری فارس:«ولادیمیر شیژوف» نماینده دائم روسیه در اتحادیه اروپا امروز (چهارشنبه) گفت، شرکت‌های بزرگ این اتحادیه حتی با وجود قوانین مسدودساز اروپا آمادگی مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه ایران را ندارند.

اتحادیه اروپا اخیرا با به‌روز رسانی قوانین خود، روند حقوقی جدیدی را با محوریت ایران اجرایی کرده و گفته این روند موسوم به «قوانین مسدودساز» درصدد است تا اقداماتی تنبیهی را علیه شرکت‌های کشور‌های عضو این اتحادیه که به اجرای تحریم‌های ثانویه آمریکا علیه ایران بپردازند، به اجرا درآورد. اما مسکو نیز پیش‌بینی می‌کند که این اقدامات برای نگه داشتن شرکت‌های مهم اروپایی در ایران کافی نیست چرا که این شرکت‌ها دارایی‌های قابل توجهی در آمریکا دارند که نمی‌خواهند برای حفظ موقعیت خود در ایران، این منافع را به خطر بیندازند.

به نوشته خبرگزاری «تاس»، نماینده روسیه در اتحادیه اروپا در گفتگو با خبرنگاران با اشاره به این قوانین مسدودساز تأکید کرد: «این اقدام اتحادیه اروپا، اول و مهمتر از همه برای تأمین منافع شرکت‌های اروپایی صورت گرفته، اما بیشتر شرکت‌های اتحادیه اروپا قبلا تصمیم خود را گرفته بودند و به طور مشخص اعلام کرده‌اند که آمادگی مقابله با تحریم‌های آمریکا را ندارند و به فعالیت‌های تجاری خود در بازار ایران ادامه نمی‌دهند».

شیژوف ادامه داد: «من اطلاعاتی درباره دست‌کم یکصد شرکت این چنینی در کشور‌های عضو اتحادیه اروپا در اختیار دارم... درک تصمیم آن‌ها به لحاظ کمی نسبتا آسان است چرا که بازار آن‌ها در آمریکا به مراتب بزرگتر از ایران است... به همین دلیل، منافع مالی و تولیدی آن‌ها بیش از ایران به بازار آمریکا وابسته است و البته مسئله مهمتر اینکه نظام مالی جهانی مبتنی بر دلار آمریکاست».

این دیپلمات روس با تأکید بر اینکه اقدامات اتحادیه اروپا می‌تواند به شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی که به بازار آمریکا و دلار وابسته نیستند، کمک کند، گفت: «این شرکت‌ها خوشحال خواهند شد تا از فرصت‌هایی که در بازار ایران به وجود آمده استفاده کنند، اما مشکل اینجاست که آن‌ها معمولا با نفت تجارت نمی‌کنند. در شرایطی که اولویت اصلی ایران فروش نفتش است. بررسی آمار نشان می‌دهد ایران حدود دو سوم نفت خود را به چین می‌فروشد و احتمالا به این روند نیز ادامه می‌دهد، اما یک سوم باقیمانده نیز رقم نسبتا بزرگی است».

شیژوف ادامه داد که تصمیم اتحادیه اروپا در تلاش برای بی‌اثرکردن تحریم‌های ضدایرانی آمریکا مبتنی بر قوانین مسدودسازی بود که در سال ۱۹۹۶ با هدف حفاظت از شرکت‌های اروپایی در برابر تحریم‌های واشنگتن علیه کوبا مطرح کرد که البته این سند هرگز اجرایی نشد چرا که آمریکا نیز تحریم‌های خود را در سال ۱۹۹۸ لغو کرد.

نماینده روسیه در اتحادیه اروپا تصریح کرد: «شاید شرکای اروپایی ما، زمانی که این تصمیم را گرفتند قلباً انتظار داشتند که آمریکا تصمیمش را در مرحله‌ای تغییر دهد و یا دست‌کم استثنائاتی را برای نزدیک‌ترین متحدان خود قائل شود... با این وجود سیاست‌های واشنگتن از جمله سیاست اقتصادی دولت فعلی آمریکا، جدای از کنگره غیرقابل پیش‌بینی است».

برجام از ابتدا توافقی شکننده بود

این دیپلمات ارشد روس همچنین به موضع مسکو در قبال توافق هسته‌ای ایران (برجام) اشاره کرد و گفت، روسیه معتقد است که این توافق پس از خروج آمریکا همچنان برقرار خواهد ماند.

وی تأکید کرد: «در حال حاضر، ما می‌توانیم بگوییم که پس از خروج آمریکا، توافق هسته‌ای ایران از بین نرفته است و کشور‌های باقیمانده در این توافق (روسیه، چین، فرانسه و انگلیس) به همکاری در خصوص حفظ همکاری‌های تجاری و اقتصادی با ایران با وجود تحریم‌های آمریکا ادامه می‌دهند».

شیژوف ادامه داد: «ما در روسیه هرگز این مسئله را هدف خود قرار نداده‌ایم که در ازای دشمنی با برخی، با بعضی دیگر دوست باشیم و به طور خاص درباره این مسئله، منافع روسیه و اتحادیه اروپا با یکدیگر همخوانی دارد. ما با همکاری یکدیگر توافق شکننده‌ای را درباره برنامه هسته‌ای ایران تدوین کردیم که به همین دلیل است منافع ما اینطور ایجاب می‌کند که آن را حفظ کنیم».

ترامپ ۱۸ اردیبهشت ماه طی سخنرانی در کاخ سفید با متهم کردن ایران به تلاش برای دستیابی به سلاح اتمی، مخفی کردن ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای و دخالت در امور کشور‌های منطقه، خروج آمریکا را از برجام اعلام و فرمانی را برای بازگشت مجدد تحریم‌ها علیه ایران در دوره‌های ۹۰ و ۱۸۰ روزه امضا کرد.

پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران، سران اتحادیه اروپا روز ۱۶ می (۲۶ اردیبهشت) با به روزرسانی قوانین مسدودساز موافقت کرده و شورای اروپا را موظف کردند که تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای یکجانبه آمریکا علیه ایران را به فهرست تحریم‌های مشمول قوانین مسدودساز بیافزاید.

در نهایت اتحادیه اروپا روز دوشنبه هفته گذشته ۱۵ مردادماه (۶ آگوست) همزمان با احیای تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران، از اجرایی شدن نسخه به روز شده قوانین مسدودساز تحریمی، برای مقابله با این تحریم‌ها، خبر داد.

اما با آنکه ممکن است دولت‌های اروپایی در آینده تلاش کنند فعال کردن قوانین مسدودساز تحریمی را به عنوان گام عملی یا تضمین قطعی از سوی خودشان برای حفظ «برجام» و عمل به تعهداتشان برای تأمین منافع ایران معرفی کنند، شواهد امر نشان می‌دهد این استدلال با تردید‌های جدی رو به رو است.