عربستان درآمد سرشار نفتی را فدای مقابله با ایران می‌کند؟

اقتصادنیوز: به نقل از انتخاب، الجزیره ادامه داد: این در حالی است که یک مسئول سعودی در گفتگو با وال استریت ژورنال تصریح کرده است که کشورش تنها با جبران کمبود نفت در بازار موافقت نموده است، بدون آنکه در این باره تعهدی داده باشد.. تحلیلگران اینگونه صحبت کردن مسئولان سعودی را تلاشی برای کاهش فشار‌ها و در راستای جلوگیری از قرار گرفتن در موضعی تحت فشار می‌دانند؛ چرا که ترامپ در توئیت خود در واقع تمام التزام‌ها و تعهدات عربستان که چند روز پیش طی نشست اپک اعلام شده بود را زیر سوال برد. اما عده‌ای دیگر از تحلیلگران معتقدند توئیت ترامپ به مثابه اعلان جنگی در مورد آغاز جنگ تحریم‌های بی سابقه علیه ایران است. پیام ترامپ همزمان شد با دور سفر‌های دولتمردان آمریکا به کشور‌های وارد کننده نفت ایران، برای قانع کردن آن‌ها در مورد قطع ارتباط با ایران، جهت جلوگیری از قرار گرفتن در معرض تحریم‌های آمریکا. چین و هند از بزرگترین وارد کنندگان نفت ایران هستند، به اضافه ژاپن، ترکیه، کره جنوبی، فرانسه، اسپانیا و ایتالیا. در این میان، سوال‌های بزرگتری در مورد زمانی که ترامپ برای آغاز جنگ علیه ایران انتخاب کرد، و نیز در مورد تاثیرات آن بر تهران و عربستان، مطرح می‌شود. ایران در مقابل، با جدیت با این اعلام آمریکا برخورد کرده و پیام‌های تهدید آمیز خود را به گوش آن رساند. تهدید‌ها از زبان اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور ایران بیان شد، مبنی بر اینکه: «هر طرفی که به دنبال گرفتن سهمیه نفت ایران در بازار باشد، مرتکب خیانت بزرگی در حق ایران شده است و باید بهای سنگینی را بپردازد». از جمله اقداماتی که جهانگیری برای مقابله با تحریم‌های آمریکا اعلام کرد، دادن اجازه به شرکت‌های خصوصی برای صادرات نفت خام است؛ همچنانکه به عقیده کارشناسان، ایران از طریق این اقدامات قصد دارد از آثار تحریم‌هایی که متوجه موسسات نفتی دولتی است، رهایی یابد. ظاهرا آمریکا به دنبال تحقق اهدافی بوده است که در رأس آنها، شروع جنگ تحریم‌ها علیه ایران جای دارد. در واقع از نظر آمریکایی ها، صادرات نفت، یکی از مهمترین سلاح‌های آمریکا برای محروم کردن ایران است و می‌تواند آن را مجبور به مذاکره در مورد توافق هسته‌ای جدیدی کند. بخش دیگری از نقشه ترامپ نمایان شد در حالی که کارشناسان بر این عقیده هستند که ترامپ به کاهش قیمت‌های نفت نیاز دارد تا تاثیر آن بر مردم آمریکا منعکس شده و در نظر آنها، کمی پیش از برگزاری انتخابات کنگره پیش از پایان سال جاری، مؤثر باشد. در این میان، عربستان سعودی به دلیل توئیت ترامپ در تنگنایی قرار گرفته و اکنون در جایگاه اجرا کننده کار‌هایی است که آمریکا به آن املا می‌کند. کارشناسان اقتصادی در این مورد اتفاق نظر دارند که ریاض با قدرت برای استقرار بازار‌های نفت تلاش کرد تا قیمت آن به ثبات برسد، همانطور که در اواخر هفته گذشته برای اولین بار در ۴ سال گذشته به حدود ۸۰ دلار رسید. در سطح داخلی، دولت عربستان با یک دشواری در زمینه فراهم کردن اعتبار‌های ضروری برای مقابله با مشکلات اجتماعی و اقتصادی فراوانی که دارد، مواجه است؛ همانطور که، ولی عهد سعودی بن سلمان از اجرای طرح‌های بزرگی تا سال ۲۰۳۰ خبر داده است که اجرای آن به اموال فراوانی نیاز دارد. علاوه بر این، ریاض هنوز درگیر هزینه‌های جنگ یمن است که خرید سلاح برای آن میلیارد‌ها دلار هزینه دربرداشت. در این شرایط، استاد اقتصاد سیاسی در دانشگاه لیل فرانسه، یونس بلفلاح، بر این عقیده است که عقل و تفکر سیاسی بر عقل اقتصادی در عربستان سعودی غلبه کرده و فشار‌های آمریکا بر تار حساس ریاض، یعنی دغدغه اش در مورد ایرانی یا همان ایران هراسی، نقش مهمی را در تصمیمات بن سلمان ایفا کرده است. از دیدگاه بلفلاح، کاهش قیمت‌های نفت به نفع سعودی‌ها نیست و در این صورت، آن‌ها برای اجرای طرح‌های کلان خود با بحران مالی بزرگی رو به رو می‌شوند. در مقابل، محقق فلسفه سیاسی در دانشگاه پاریس، رامی الخلیفه العلی، می‌گوید: «اعداد و ارقام اقتصادی که در مورد سود و زیان عربستان مطرح می‌شود، قابل قیاس با دستاورد‌های سیاسی حاصل از ممانعت از صادرات نفت ایران، نیست». در واقع ترامپ با یک توئیت خواست به تمام جهان بگوید که عربستان در بند اوست و تنها منتظر اجرای دستورات امریکا. در ادامه، پاسخ مثبت عربستان به درخواست ترامپ و افزایش تولیدات نفتی، به منزله اعلان جنگی علیه ایران است. عربستان نباید به خاطر اختلاف با ایران در برخی موارد، وارد ائتلاف با ترامپ و نتانیاهو، دو محور شر در جهان شود؛ چرا که این دو در صورت نابودی ایران، به سمت عربستان می‌روند تا هدف بعدی شان را هم از بین ببرند.. در حالی که ترامپ در سیاست‌های خود در مورد ایران به دنبال تحقق منافع کشور خود است، عربستان سعودی و دیگر صادر کنندگان نفت، از بزرگترین ضرر کنندگان از سیاست جنگ علیه توافق‌های اپک، در میان هرج و مرج جنگ تجاری هستند که ترامپ به راه انداخته است. در نهایت، بلفلاح و العلی، هر دو بر این عقیده اند که سیاست تحریم‌ها علیه ایران ثابت کرده است که فایده‌ای ندارد و منجر به کاهش نفوذ منطقه‌ای ایران نمی‌شود و این مساله سوال‌هایی را در مورد محاسبات ترامپ برای جلب منافع آمریکا بر می‌انگیزد؛ ترامپی که می‌خواهد با اینگونه سیاست‌ها تنها برنده این میدان باشد!