عربستان به هدف خود رسید؟

خبرگزاری ایسنا: با کاهش حدود یک میلیون بشکه‌ای نفت ونزوئلا و کاهش تولید اعضای دیگر اوپک مانند نیجریه و لیبی زمزمه‌های افزایش تولید دیگر اعضا برای جبران کاهش عرضه به بازار به گوش رسید. البته منبع این زمزمه‌ها آمریکا بود که به صورت غیر رسمی از عربستان و سایر اعضای اوپک درخواست کرد تولید خود را افزایش دهند و در این راستا روسیه پیشنهاد افزایش یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه‌ای را هم مطرح کرد. پرونده افزایش تولید درحالی ورق می‌خورد که برخی پیش بینی‌ها حاکی از کاهش صادرات ایران به دلیل تحریم‌ها است و بنابراین نگرانی‌هایی مبنی بر اینکه ایران باز هم جایگاه خود را در بازار‌های جهانی نفت از دست بدهد وجود داشت و پیش بینی‌های مختلفی پیرامون تصمیم اوپک و وضعیت ایران طی ۶ ماه آینده مطرح می‌شد. در نهایت اعضای اوپک روز گذشته برای صد و هفتادمین مرتبه در وین گرد هم جمع شدند تا بار دیگر وضعیت بازار را زیر ذره بین قرار دهند و برای آینده آن تصمیم بگیرند. وزیران نفت اعضای اوپک قبل از نشست چه گفتند؟ پیش از نشست خالد الفالح - وزیر انرژی عربستان سعودی - به سی ان بی سی گفت: وی خوش بین است که اوپک می‌تواند هفته جاری درباره سیاست تولید خود به توافق برسد و یک روحیه همکاری میان اعضای این گروه که اکثرا از کشور‌های خاورمیانه هستند، وجود دارد. وی همچنین گفت: کشور‌های مصرف کننده به زودی در نیمه دوم سال ۲۰۱۸ متقاضی نفت بیشتری می‌شوند؛ بنابراین اوپک باید درباره چگونگی افزایش تولید به میزان یک میلیون بشکه در روز و بازگرداندن پایبندی به پیمان نفتی به سطح عادی گفتگو کند. وی درباره اینکه آیا ایران که تاکنون مخالف اصلی توافق جدید برای بالا بردن سطح تولید بوده، در آستانه این نشست تغییر عقیده داده است گفت: این موضوع را درخواهیم یافت. سهیل المزروعی - وزیر انرژی و صنعت امارات متحده عربی و رییس اوپک -گفت: اوپک یک سازمان سیاسی نیست و یک سازمان تجاری است و پیش از این نیز گفته بوده‌ام که ما این سازمان را سیاسی نخواهیم کرد. ما مثل همیشه پیشرفت خوبی داشته‌ایم و همه از اینکه با کشور‌های غیراوپک هستیم، راضی هستند. جبار علی اللعیبی - وزیر نفت عراق - نیز گفت: مطمئن هستم که ما به نوعی توافق دست پیدا خواهیم کرد. بیژن زنگنه - وزیر نفت ایران - گفته بود که تردید دارد اوپک در هفته جاری به توافق برسد. وی از دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا انتقاد کرد و گفت: تحریم‌های آمریکایی علیه ایران و ونزوئلا که دو عضو اوپک هستند، قیمت‌های نفت را بالاتر برده است. زنگنه چهارشنبه با شبکه سی ان بی سی گفت: نسبت به سطح تولید اوپک رضایت دارد. مهم‌ترین اتفاق نشست ۱۷۴ اوپک چه بود؟ دیدار زنگنه با خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی بود که پیش از اجلاس رخ داد. پلاتس به نقل از منابع ایرانی گزارش داد وزیران نفت ایران و عربستان صبح روز جمعه پیش از آغاز نشست اعضای اوپک در وین، به گفتگو نشستند. البته اتفاق مهم دیگر این بود که وزیر نفت ایران روز جمعه دیدار کمیته نظارتی مشترک وزیران اوپک و غیراوپک را که به ریاست فالح - وزیر نفت عربستان - برگزار شده بود، به طور ناگهانی ترک و اظهار کرده بود که مذاکرات به خوبی پیش نمی‌رود و وی نسبت به اینکه اوپک به توافقی برسد، تردید دارد. نتیجه اجلاس اوپک چه بود؟ سرانجام اجلاس اوپک آغاز شد که چند نتیجه مهم در پی داشت. بر اساس توافق همکاری کشور‌های عضو و غیرعضو سازمان کشور‌های صادرکننده نفت (اوپک)، کاهش در مجموع روزانه یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه‌ای (یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه اوپک و ۶۰۰ هزار بشکه کشور‌های غیرعضو اوپک) همچنان معتبر خواهد بود. اعضای سازمان کشور‌های صادرکننده نفت (اوپک) در نشست نوامبر ۲۰۱۶ (۱۰ آذرماه ۱۳۹۵) تصمیم گرفته بودند میزان تولید خود را به سطح ۳۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز برسانند که این توافق در نشست امروز تا پایان نوامبر ۲۰۱۸ تمدید شد. از سوی دیگر اعضای اوپک و غیر اوپک در ماه‌های گذشته یک میلیون بیشتر از میزان تعهد خود کاهش عرضه در بازار داشته‌اند. به عبارت دیگر به جای یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز، دو میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه کاهش عرضه صورت گرفته است؛ به گونه‌ای که اکنون میزان تعهد و پایبندی آن‌ها حدود ۱۵۰ درصد است. بنابر تصمیم نشست ۱۷۴ اعضای اوپک، آن دسته از اعضا که در توافق حضور داشته (به غیر از نیجریه، لیبی و ایران) و بیش از میزان تعهد خود کاهش تولید داده‌اند، براساس سهم تعیین شده خود تولید خواهند کرد؛ به گونه‌ای که در این شرایط میزان پایبندی مجموع اعضای اوپک کاهش می‌یابد و به رقم به ۱۰۰ درصد می‌رسد. در صورت عملی شدن این تصمیم، در عمل روزانه یک میلیون بشکه نفت بیشتر وارد بازار‌های جهانی خواهد شد که این به معنای افزایش تولید نیست و تنها به منزله پایبندی ۱۰۰ درصدی به توافق همکاری اوپک و غیراوپک است. در همین حال ممکن است امکان روانه شدن همه این یک میلیون بشکه به بازار وجود نداشته باشد و میزان کمتری وارد بازار شود. همچنین مقرر شد اگر یکی از اعضای حاضر در این توافق کاهش تولید قابل توجهی داشته باشد، برای جبران این کاهش تولید، با آن کشور مذاکره و در صورت توافق طرف‌ها، جبران این کاستی انجام شود. در بیانیه اجلاس ۱۷۴ اوپک چه مواردی ذکر شده است؟ بیانیه اجلاس ۱۷۴ اوپک با تاکید بر حفظ توافق نوامبر ۲۰۱۶ و پایبندی ۱۰۰ درصدی اعضای سازمان به این توافق منتشر شد. بیانیه با اشاره به بهبود در شرایط بازار و اعتماد به سرمایه‌گذاری در صنعت، قطعنامه یکصدوهفتادویکمین کنفرانس سازمان کشور‌های صادرکننده نفت (اوپک) در تاریخ ۳۰ نوامبر ۲۰۱۶ را یادآوری و تصریح کرده است: براساس این قطعنامه تولید اعضای اوپک به میزان روزانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه کاهش یافت. در ادامه این بیانیه آمده است: با توجه به این که اعضای اوپک بیش از سطح مورد نیاز نسبت به میزان کاهش تعهد شده پایبندی داشته‌اند و مازاد پایبندی در ماه مه به ۱۵۲ درصد رسیده است، اجلاس ۱۷۴ اوپک تصمیم گرفت که کشور‌های عضو این سازمان تلاش خود را برای رسیدن به سقف پایبندی ۱۰۰ درصد برای ۱۲ عضو از یکم ژوئیه تا پایان دوره قطعنامه یادشده به کار گیرند و کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق اوپک و غیراوپک، تولید را رصد کند و به رئیس کنفرانس گزارش دهد. کارشناسان چه می‌گویند؟ در این راستا، برخی کارشناسان تصمیم اوپک را به نفع ایران دانسته و برخی دیگر بر این باورند که در نهایت اتفاقی که عربستان میخواست رخ داد. نرسی قربان، کارشناس ارشد حوزه انرژی در گفتگو با ایسنا با تاکید بر اینکه نتیجه مذاکرات در وین تا حدودی به تحولات در برجام ارتباط دارد، گفت: دو سال پیش و پس از مذاکرات موفق آمیز برجام و امکان آنکه در‌های جهان برای تعامل با ایران باز شود نقش ایران در اوپک پر رنگتر شد و ایران از موضعی قوی‌تر برای اجماع در اوپک اقدام کرد. در ماه‌های اخیر و پس از خروج آمریکا از برجام به دلایل سیاست داخلی آقای ترامپ و اتحاد نزدیک وی با عربستان و اسرائیل برای ضربه زدن به منافع ایران نقش عربستان و هم پیمانان این کشور برای فشار بر ایران افزایش یافته است. وی افزود: فشار آمریکا و عربستان به اوپک برای افزایش تولید با عنوان کردن آنکه آن‌ها نمیخواهند مصرف کننده گان نفت با مشکل روبرو شوند در حالی که آمریکا از طریق سیستم بانکی دو کشور بنیانگذار اوپک را برای فروش نفت تحریم میکند و عربستان علیرغم روح همکاری اوپک چشم طمع به بازار‌های آن‌ها را دارد نمیتوان جدی گرفت. آقای ترامپ که ادامه سرمایه گذاری‌های زیاد در صنعت نفت آمریکا و تولید از لایه شیل را بستگی به قیمت بالای نفت میداند میخواهد گران شدن بنزین در آمریکا را که در انتخابات چند ماه آینده تاثیرگذ ار است را به گردن اوپک بیندازد. در این میان نقش روسیه بسیار مهم است. در شرایط کنونی که روسیه نیز از تحریم مصون نمانده و اقتصاد این کشور با کاهش قیمت نفت به خطر میافتد هم سوئی این کشور با نظرات عربستان شاید به توافقات پشت پرده برای بهره برداری از بازار نفت و یا رسیدن به راه حلی برای مشکلات دیگر این کشور با غرب باشد. به گفته این کارشناس ارشد انرژی، عربستان و چند کشور خلیج فارس که با آمریکا برای کم شدن صادرات نفت ایران کوشش میکنند میخواهند در سایه بازگشت تحریم‌های آمریکا نفت این کشور‌ها را به تدریج جایگزین نفت ایران و ونزوئلا نمایند. برای این منظور قصد داشتند توافق کشور‌های اوپک و غیر اوپک را کم رنگ و ایران را عامل نرسیدن اجماع اوپک در میزان تولید این سازمان معرفی کنند. قربان درمورد نتیجه اجلاس روز گذشته اوپک گفت:خوشبختانه تیم مذاکره کننده توانست این خطر را بر طرف کند و در حالی که اجماع اوپک و تعامل آن با کشور‌های تولید کننده خارج از اوپک را حفظ میکند منافع ایران را نیز در بازار‌های نفت تضمین کند. در ساعات اولیه پس از این توافق که افزایش تولید نفت اوپک حدود یک ملیون بشکه در روز اعلام شد قیمت نفت برنت بیش از یک درصد افزایش یافت که نشان از آن دارد که بازار منتظر افزایش تولید بیشتری از طرف اوپک بوده است. این درحالی است که مرتضی بهروز فر، با بیان اینکه نتیجه اجلاس روز گذشته اوپک همان چیزی بود که عربستان می‌خواست به ایسنا گفت: توافق خاصی اتفاق نیوفتاده است و اگر توافقی رخ داده است هرکس تفسیر خودش را از این توافق دارد. به عبارت دیگر عربستان کار خودش را می‌کند و ایران کار خودش را.