ذوق‌زدگی عربستان از خروج آمریکا از برجام دوام نخواهد آورد
عربستان هرچند از تصمیم آمریکا برای خروج از برجام ابراز خوشحالی کرد، اما پیامد‌های این تصمیم می‌تواند نفوذ ریاض در بین متحدانش را تحت تأثیر قرار دهد.
خبرگزاری تسنیم: یک نشریه آمریکایی در یادداشتی نوشته «ذوق‌زدگی» عربستان سعودی بابت خروج آمریکا از «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) دوام نخواهد آورد.
نشریه «نشنال‌اینترست» در آغاز این یادداشت به قلم «ساموئل رامانی» با اشاره به تصمیم ۱۸ اردیبهشت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا برای خارج کردن این کشور از «برجام» نوشت: «تصمیم ترامپ برای خروج از برنامه جامع اقدام مشترک فوراً توسط بسیاری از متحدان آمریکا- به ویژه شریکان اروپایی‌اش- مورد انتقاد واقع شد، اما با حمایت مشتاقانه عربستان سعودی رو به رو شد.»
در ادامه این یادداشت آمده است: «مدت کوتاهی بعد از سخنرانی ترامپ، وزیر خارجه عربستان سعودی از تصمیم آمریکا حمایت کرد و از ایالات متحده خواست تحریم‌هایی سختگیرانه علیه ایران وضع کند.»
«نشنال‌اینترست» حمایت عربستان از این تصمیم آمریکا را «قابل انتظار» دانسته، اما نوشته است: «نگاهی دقیق‌تر به تبعات تصمیم ترامپ نشان می‌دهد که ذوق‌زدگی عربستان کوتاه مدت خواهد بود»، زیرا این تصمیم می‌تواند موجب تشدید تنش‌های ناپیدا بین عربستان و متحدان منطقه‌ای آن شده و ایران را برای [اتخاذ]سیاست‌های تهاجمی ... به منظور تضعیف نفوذ منطقه‌ای عربستان جسورتر کند».
در این یادداشت آمده است که «خروج ترامپ از برجام موجب تضعیف همبستگی شورای همکاری خلیج [فارس]می‌شود» آن‌هم در شرایطی که این بلوک سیاسی از زمان بحران قطر و بر سر تعامل با ایران به دو بخش تقسیم شده است. بخش هوادار منزوی کردن ایران که شامل عربستان، امارات و بحرین است که باور دارد ایران منبع اصلی بی‌ثباتی در خاورمیانه است و تهران باید به هر قیمتی مهار شود؛ و یک بخش هوادار تعامل با ایران که شامل کویت و عمان است که هرچند نگرانی‌های عربستان درباره عملکرد ایران را به زبان می‌آورند، اما باور دارند که همکاری و تجارت گزینشی با ایران به نفع ثبات منطقه است. بر این اساس، از دید عربستان، روابط مستحکم دوحه با تهران توجیهی برای تداوم محاصره این شیخ‌نشین است. اما در مقابل کویت تأکید دارد که همراهی قطر-ایران نباید مانع روابط عادی دوحه با دیگر اعضای شورای همکاری خلیج [فارس]شود.
طبق نوشته یادداشت‌نویس نشنال‌اینترست، خروج ایالات متحده از برجام ممکن است عربستان سعودی را قانع کند تا با فشار به کویت و عمان آن‌ها را به رها کردن پیوندهایشان با ایران وادار سازد؛ خصوصا که از دید ریاض، تغییر سیاست آمریکا در قبال ایران به مثابه فرصتی برای تقویت سلطه عربستان بر شورای همکاری خلیج [فارس]به نظر می‌آید. اما در مقابل هر دو کشور کویت و عمان که از متحدان قدیمی ایالات متحده هستند نسبت به توانایی‌شان برای اجتناب از تنبیه‌شدن علیرغم تجارت با ایران و مقاومت در برابر فشار سعودی‌ها مطمئن هستند.
بر این اساس، اگر کویت و عمان از پذیرش خواسته‌های عربستان خودداری کرده و در مقابل فشار‌های آن سر خم نکنند، شکاف در سیاست‌های این دو بخش جدای از هم شورای همکاری خلیج [فارس]در قبال ایران همچنان افزایش خواهد یافت. این اختلافات در ادامه می‌تواند تأثیرگذاری این بلوک سیاسی به عنوان یک سازمان امنیت جمعی را تضعیف کند. در این یادداشت آمده است که [تا همین حالا]توافقنامه امنیتی دوجانبه عربستان و امارات بر اثر اشغال جزیره یمن سقطری از سوی امارات تضعیف شده است، و شکاف درونی در بین شورای همکاری خلیج [فارس]بر سر ایران می‌تواند ریاض را در حوزه نفوذش [بیش از پیش]منزوی کند.
در بخش دیگری از این یادداشت آمده است که در وضعیت کنونی، حمایت اماراتی‌ها از جدایی‌طلبان یمن جنوبی که خواهان سرنگون کردن رئیس جمهور [مستعفی]یمن که متحد عربستان است، به همراه کمک غیررسمی قطر به حوثی‌ها در ماه‌های اخیر و کمک بیشتر ایران به حوثی‌ها می‌تواند توازن قوا در یمن را به طور قطعی و به ضرر عربستان تغییر دهد.
نشنال‌اینترست در ادامه نوشت: «اگر ایران در مقابل تصمیم ترامپ برای خروج از برجام دست به واکنش بزند و برنامه غنی‌سازی خود را از سر بگیرد، امنیت عربستان بیش از پیش دچار آسیب خواهد شد.» نکته ماجرا اینجاست که محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی پیشتر گفته بود که اگر ایران برنامه هسته‌ای خود را از سر بگیرد، عربستان به دنبال خرید سلاح هسته‌ای [از خارج]خواهد بود؛ در این صورت شکست برجام موجب افزایش شک‌و‌تردید‌ها درباره اهداف و جاه‌طلبی‌های عربستان خواهد شد و احتمالا بر مذاکرات ریاض با واشنگتن برای توسعه برنامه صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای این کشور اثر خواهد گذاشت. زیرا اگر ایران غنی‌سازی را از سر بگیرد، مقامات واشنگتن درباره احتمال از سر گرفتن یک رقابت تسلیحاتی جدید در منطقه هشیار خواهند شد. در این میان، اقدام احتمالی امارات برای خرید سلاح‌های اتمی - در چارچوب رقابت تسلیحاتی تجدید یافته احتمالی در منطقه - می‌تواند مایه نگرانی شدید عربستان شود؛ زیرا یک امارات مسلح به سلاح اتمی برای تأمین امنیت خود دیگر به عربستان وابسته نخواهد بود و سیاست خارجی خود را به ضرر منافع عربستان سعودی به پیش می‌برد.
نویسنده این یادداشت در انتها تصریح کرد که هرچند مقامات سعودی به صورت علنی از تصمیم ترامپ برای خروج از برجام تمجید کردند، اما پیامد‌های بلند‌مدت این اقدام آمریکا برای عربستان سعودی غم‌افزا خواهد بود. خروج ترامپ از توافق هسته‌ای ایران می‌تواند موجب ظاهر شدن شکاف‌های جدید درون شورای همکاری خلیج [فارس]شود و در نتیجه مسیر تنگ و محدود پیروزی سعودی‌ها در یمن را پیچیده‌تر کند.
دیدگاه تان را بنویسید