تلاش حیدر العبادی برای بقا در نخست‌وزیری از طریق ائتلاف/ آیا مقتدی صدر برنامه‌ای برای تشکیل دولت دارد؟/ احتمال ائتلاف العبادی و مقتدی صدر
ائتلاف النصر به نوعی خروج حیدر العبادی بر پایگاه سنتی و حزبی خود (حزب الدعوه) بود. حالا مقتدی صدر در صورت ائتلاف با النصر می‌تواند رویکرد حیدر العبادی در تکروی و مخالفت با مصوبات تشکیلاتی حزب الدعوه را حمایت و تثبیت کرده و در ازای دریافت برخی ضمانت‌ها مانند «حمایت از کمیته مبارزه با فساد» و «حضور چهره‌های غیرسیاسی و تکنوکرات در وزارتخانه‌ها» از او برای تداوم نخست وزیری حمایت کند.
سرویس بین الملل فردا؛ علیرضا مجیدی: با مشخص شدن نتایج انتخابات عراق، گمانه‌زنی در مورد ترکیب دولت آینه این کشور در رأس اخبار قرار دارد. در این میان، پیش‌بینی برنامه مقتدی صدر برای اداره کشور از اهمیت به سزایی برخوردار است.
مقتدی صدر در دوره اخیر انتخابات عراق از ارائه لیست سرشناس خودداری و مانع حضور چهره‌های شاخص نزدیک به خود در پارلمان شد! او چند ماه قبل در جلسه‌ای خطاب به اعضای فراکسیون احرار (فراکسیون وابسته به مقتدی صدر) دستور داد تا کسی در انتخابات کاندیدا نشود. ضیاء الاسدی، رئیس فراکسیون احرار در نشستی در ابتدای سال جاری اعلام کرد: «رهبر جریان صدر به تمام اعضای فراکسیون اعلام کرد که در انتخابات آینده به هیچ عنوان کسی حق کاندیداتوری ندارد.»
مقتدی صدر در دوره اخیر، مانع کاندیداتوری اعضای فراکسیون پارلمانی الاحرار (وابسته به جریان صدر) دفتر سیاسی جریان صدر و اعضای خاندان صدر و خانواده خود شده بود!
ضیاء الاسدی در مورد موضع رهبر جریان صدر ادامه داد: «رهبر جریان با دقت کارنامه اعضای فراکسیون را بررسی کرده است. او تمام اعضای فراکسیون را از ادامه حضور در این جریان معاف کرده است؛ اما این به معنای تعلیق یا بازنشستگی در عالم سیاست نیست؛ بلکه هر نماینده باید در حوزه انتخابی و منطقه خود به فعالیت مردمی ادامه و برای پیشرفت "جنبش مبارزه با فساد" تلاش کند.»
در هفته‌های پایانی سال ۲۰۱۷ خبری منتشر شد که نشان می‌داد جریان صدر قصد دارد با چهره‌های جدیدی وارد فضای سیاسی عراق شود. در این زمینه مهم‌ترین چهره‌ای که مطرح می‌شد، «احمد صدر» برادرزاده مقتدی صدر بود که برخلاف سنت خانوادگی این خاندان، به جای تحصیلات حوزوی ترجیح داد در دانشگاه بیروت در رشته «علوم سیاسی» تحصیل کند. مقتدی صدر در پیامی عمومی اعلام کرد از طرف آنچه «مثلث شوم» می‌خواند (اشغالگری، تروریسم و فساد) به ترور تهدید شده و از هواداران خود خواست «با بقایای خاندان صدر» برای استمرار و بقای این جریان همراهی کنند. این پیام به وضوح در جهت تبلیغ احمد صدر برداشت شد که در آن ایام با شخصیت‌های مختلف مانند «عمار حکیم»، «حیدر العبادی» (نخست وزیر)، «فؤاد معصوم» (رئیس جمهور) و «سلیم الجبوری» (رئیس مجلس) دیدار کرد.
احمد صدر، برادرزاده مقتدی صدر مقتدی او را برای رهبری جریان صدر آماده می‌کند.
احمد صدر فرزند مصطفی بود. مصطفی فرزند ارشد مرحوم آیت الله شهید سید محمد صادق صدر بود و همراه با پدرش توسط عوامل رژیم صدام ترور شد. بسیاری بر این عقیده‌اند که مصطفی نسبت به برادر کوچک‌ترش به پدر نزدیک‌تر و همزمان با بیوت مراجع دیگر نیز دارای ارتباط و پیوند عمیق‌تری بود. به عبارت دیگر، اگر مصطفی زنده مانده بود، رهبری جریان صدر به وی می‌رسید و حالا مقتدی با ارجاع این جریان به احمد، آنان را به مسیر اصلی بازمی‌گرداند!
در همان ایام یک حزب جدید در عراق ظهور کرد که برای ناظرین خارجی و حتی فعالین سیاسی عراق تا حد زیادی ناشناخته بود. این حزب نام خود را «حزب الاستقامه» نهاد و اصلی‌ترین سابقه دبیرکل آن (العاقولی) حضور در انتخابات دانشگاه پزشکی کوفه و حمایت جریان صدر از وی بود! حزب الاستقامه در ابتدا وابستگی خود به مقتدی صدر را انکار می‌کرد؛ اما چندی بعد مقتدی در پاسخ مکتوب به یکی از هواداران خود صریحا این وابستگی را تأیید کرد.
ضیاء الاسدی، رئیس فعلی فراکسیون احرار و تنها چهره سیاسی شاخص ائتلاف سائرون
در جریان انتخابات جدید، مقتدی صدر ابتدا به عمار حکیم پیشنهاد داد تا با یک ائتلاف واحد در انتخابات حضور یابند. همان ایام، هادی العامری نیز فعالیت‌های خود را انسجام بخشید تا با سازماندهی بخشی از بسیج مردمی عراق، در انتخابات حضور یابد. در این شرایط حیدر العبادی تلاش کرد تا با عبور از حزب الدعوه، هادی العامری را از یک سو و عمار حکیم و مقتدی صدر را از سوی دیگر برای حضور در یک ائتلاف واحد ترغیب کند. با این حال مخالفت جدی هادی العامری با هر گونه ائتلاف با مقتدی صدر، باعث شد مسیر این دو نفر جدا گردد.
مقتدی صدر که از ائتلاف با حیدر العبادی ناامید شد، سراغ حزب کمونیست و چهره‌های غیرسیاسی، دانشگاهی و تکنوکرات رفت تا با همراهی آنان، ائتلاف واحدی را در انتخابات تشکیل دهد. هدف او از حضور در انتخابات، پیشبرد گفتمانی بود که مهم‌ترین شاخص آن «رویکردهای سلبی» است. آن‌ها با تأکید بر ضرورت مبارزه با مثلث «فساد، دخالت خارجی و تروریسم» و سر دادن شعار «اصلاح و استقلال» اعلام کردند تنها به این نیت در انتخابات حضور می‌یابند که با سیطره احزاب بر دولت و فضای سیاسی عراق مقابله کرده و پروژه مبارزه با فساد را پیش ببرند.
در واقع ترکیب این ائتلاف نیز به نحوی چیده شد که فاقد هر گونه جهت‌گیری ایدئولوژیک باشد. استراتژی آنان برای مقابله با احزاب سیاسی، «حمایت از چهره‌های تکنوکرات» بود تا از سویی کارآمدی افزایش یافته و از سوی دیگر بتوانند با تغییرات ساختاری، فعالیت سیاسی در عراق را از سلطه احزاب موجود خارج سازند.
ماجده التمیمی در کنار ضیاء الاسدی، دو چهره شاخص جریان صدر هستند که مقتدی صدر به آن‌ها اجازه حضور در پارلمان را داد.
رهبر جریان صدر که به خوبی می‌دانست حضور با چهره‌های ناشناس ریسک موفقیت را پایین می‌آورد و از سوی دیگر شکست چهره‌های شاخص می‌تواند به وجهه و اعتبار جنبش اصلاح آسیب جدیوارد سازد، از ثبت نام چهره‌های شاخص جلوگیری کرد! به این ترتیب نه‌تنها احمد صدر، بلکه هیچ یک از چهره‌های نزدیک به مقتدی و اعضای خاندان صدر در انتخابات کاندید نشدند. همچنین اعضای فراکسیون احرار و شاخه سیاسی جریان صدر نیز از حضور در انتخابات منع شدند. مقتدی صدر تنها به معدودی از چهره‌های پارلمانی مورد اعتماد خود مانند «ضیاء الاسدی» و «ماجده التمیمی» اجازه دارد در انتخابات حضور یابند تا با مدیریت فراکسیون پارلمانی این جریان، مانع مصادره چهره‌های گمنام توسط پارلمانتاریست‌های باسابقه و حرفه‌ای شوند.
دقت در گفتمان انتخاباتی ائتلاف سائرون و حتی شعار «دولت تکنوکرات» نیز نشان می‌دهد این جریان هیچ برنامه‌ای برای اداره کشور ندارد؛ زیرا خودشان هم پیش‌بینی نمی‌کردند در این انتخابات به پیروزی برسند! شاید راز اصلی مصاحبه «عبد العزیز الظالمی» ز اعضای دفتر سیاسی جریان صدر و نماینده فعلی پارلمان با پایگاه خبری المسله (حامی حیدر العبادی و ائتلاف نصر) در همین نکته باشد. الظالمی پس از انتشار نتایج انتخابات و مشخص شدن پیروزی ائتلاف سائرون، در مصاحبه با المسله گفت: «انتظار می‌رود دو ائتلاف سائرون و النصر بعد از انتخابات وارد ائتلاف شده و یک فراکسیون بزرگ را در پارلمان تشکیل دهند.»
عکس معنادار مقتدی صدر و حیدر العبادی همراه با عکس‌های روی میزی شهید صدر اول و شهید صدر دوم آیا همین ترکیب، دولت جدید عراق را تشکیل خواهند داد؟
ائتلاف النصر به نوعی خروج حیدر العبادی بر پایگاه سنتی و حزبی خود (حزب الدعوه) بود. حالا مقتدی صدر در صورت ائتلاف با النصر می‌تواند رویکرد حیدر العبادی در تکروی و مخالفت با مصوبات تشکیلاتی حزب الدعوه را حمایت و تثبیت کرده و در ازای دریافت برخی ضمانت‌ها مانند «حمایت از کمیته مبارزه با فساد» و «حضور چهره‌های غیرسیاسی و تکنوکرات در وزارتخانه‌ها» از او برای تداوم نخست وزیری حمایت کند. به نظر می‌رسد استراتژی مقتدی صدر مخالفت با آنچه مقتدی صدر «دخالت کشورهای دیگر در عراق» می‌خواند، دارای همپوشانی زیادی با استراتژی سیاست خارجی حیدر العبادی با شعار «تنش صفر، موازنه منطقی در روابط با کشورهای مختلف» داشته باشد و همین مهم، طرفین را به ائتلاف با یکدیگر ترغیب کند.
دیدگاه تان را بنویسید