آماده باش بروکسل برای خروج احتمالی آمریکا از برجام

خبرگزاری فارس: نشریه «فایننشال تایمز» نوشته است که اتحادیه اروپا در حال بررسی گزینه‌های احتمالی برای محافظت از شرکت‌های اروپایی سرمایه‌گذار در ایران در برابر تحریم‌های آمریکا است، هرچند که تردید‌هایی در اثرگذاری این طرح‌ها وجود دارد. نشریه «فایننشال تایمز» روز پنج‌شنبه گزارش داد با جدی شدن احتمال خروج قریب‌الوقوع آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران، اتحادیه اروپا در حال آماده شدن برای حمایت از شرکت‌های اروپایی سرمایه‌گذار در ایران در برابر تحریم‌های آمریکا است. بنا بر این گزارش، اتحادیه اروپا «طرح‌های احتیاطی‌ای» را آماده کرده تا در صورت خروج آمریکا از برجام، از سرمایه‌گذاری اروپایی در ایران، که سال گذشته به بیش از ۲۰ میلیارد یورو رسید، محافظت کند. هرچند اروپا در این مسیر «تن‌ها چند گزینه مناسب» پیش رو دارد. فایننشال تایمز نوشته است: «اما بسیاری از دیپلمات‌ها می‌گویند بعید به نظر می‌رسد که این طرح، که شامل راهکار موسوم به مسدود کردن تحریم‌ها و خطوط اعتباری غیر دلار محور است، محافظت چندانی [برای سرمایه‌گذاران اروپایی در برابر تحریم‌های آمریکا]ایجاد کند.» یک دیپلمات اتحادیه اروپا درباره این طرح پیشنهادی می‌گوید: «اتحادیه اروپا هرآنچه هم که بتواند برای محافظت از سرمایه‌گذاری در ایران انجام دهد، در صورتی که ایالات متحده تحریم‌ها را بازگرداند، نمی‌تواند چندان موثر باشد. هرآنچه اتحادیه اروپا انجام دهد، بیشتر نمادین خواهد بود.» بنا بر این گزارش، تلاش برای محافظت از تجار و سرمایه‌گذاران اروپایی، بخشی از یک تلاش گسترده‌تر از سوی اتحادیه اروپا برای کاهش تبعات احتمالی بازگشت تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران است. یک مقام ارشد اتحادیه اروپا می‌گوید ابهامی که درباره آینده برجام به وجود آمده، تا همین حالا هم «اثری مخرب» بر تجارت با ایران داشته و فشار‌ها بر شرکت‌های فعال در این کشور را تشدید کرده است. این مقام اتحادیه اروپا با بیان اینکه اولویت اصلی تلاش برای متقاعد کردن آمریکا به حفظ معافیت‌های تحریمی ایران است، می‌گوید: «روشن است که گفت‌وگوهایمان در جریان است و داریم روی چندین طرح که می‌توانند از شرکت‌ها و پیمانکاران اروپایی محافظت کنند، کار می‌کنیم.» از زمان حصول توافق هسته‌ای با ایران، میزان تجارت اروپا با ایران به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. بر اساس آمار‌های رسمی، حجم تجارت اتحادیه اروپا با ایران در مقایسه با وضعیت پیش از توافق بیش از سه برابر افزایش یافته و از ۶.۲ میلیارد یورو در سال ۲۰۱۳ میلادی پارسال به ۲۱ میلیارد یورو رسیده است. به گفته دیپلمات‌های اروپایی، یکی از گزینه‌های مورد بررسی اتحادیه اروپا برای مقابله با تحریم‌های آمریکا، استفاده از قوانین موسوم به «اقدامات مسدودساز» است. این قوانین در دهه ۱۹۹۰ میلادی هم یک بار به صورت مقطعی برای مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه ایران، لیبی و کوبا مورد استفاده قرار گرفت، اما هیچ‌وقت به طور کامل اجرایی نشد. یک گزینه دیگر هم کمک به شرکت‌های اروپایی برای دوری از تجارت با دلار است. برای اجرای این گزینه باید به ارائه خطوط اعتبار به یورو از طریق موسسات چندجانبه مانند بانک سرمایه‌گذاری اروپایی یا توافقنامه‌های دوجانبه مانند توافقنامه اعتباری ۵ میلیارد یورویی که ژانویه گذشته برای حمایت از شرکت‌های ایتالیایی میان رم و تهران امضا شد، متوسل شد. همچنین تلاش می‌شود مجموعه‌های کوچک و متوسطی که ارتباط چندانی با آمریکا ندارند، حفظ شوند. با این وجود، بسیاری از دیپلمات‌های اروپایی با توجه به گستردگی نظامی مالی آمریکا در سطح جهان، نسبت به میزان اثرگذاری این روش‌ها تردید دارند. سوالاتی هم درباره تمایل بانک‌ها برای همکاری با ایران، حتی در صورت ادامه تعلیق تحریم‌ها، وجود دارد. یک دیپلمات دیگر اتحادیه اروپا می‌گوید: «شرکت‌های بزرگ تجاری روابطی با ایالات متحده دارند که به منافع بودن با ایران، می‌چربد. آن‌ها همچنین حاضرند در روابط خود [با ایران]محدودیت‌هایی خودخواسته را اعمال کنند.» «توتال»، «رویال داچ شل»، «ایرباس»، «بوئینگ»، «داچ-بریتیش یونیلیور»، «هنکل»، «پژو» و «رنو» از جمله شرکت‌های غربی هستند که در بازار ایران حضور دارند یا با ایران توافقنامه همکاری امضا کرده‌اند. شرکت خودروسازی رنو فرانسه پارسال قراردادی ۷۸۰ میلیون دلاری با ایران امضا کرده و بر اساس هدفگذاری اولیه، قرار است تا سال ۲۰۲۳، ۳۰۰۰۰۰ دستگاه خودرو در ایران تولید کند. یک مقام شرکت رنو در تهران که خواسته نامش افشا نشود، به فایننشال تایمز گفت: «ما داریم سناریو‌های مختلف را تحلیل می‌کنیم، اما هنوز هیچ طرحی برای ترک ایران، حتی در صورت خروج ایالات متحده [از برجام]نداریم.»