صبر راهبردی؛ رمز پیروزی حماس در تبادل اسرا

سرویس بین‌الملل فردا؛ محمدمحسن فایضی: ۱۷ آوریل از سوی فلسطینیان به عنوان روز اسیر نام‌گذاری شده است و هرساله برنامه‌های مختلفی بدین منظور برگزار می‌شود. در چنین روزی در سال ۱۹۷۴ اولین اسیر فلسطینی (محمود بکر حجازی) از زندان رژیم صهیونیستی آزاد شد و این روز به روز اسیر فلسطین نام‌گذاری شد.

وقتی نام اسرا در فلسطین به میان می‌آید در وهله نخست موضوع تبادل اسرا و تبادل عزت‌آفرین شالیت به یاد می‌آید. توافق شالیت در سال ۲۰۱۱ منجر به آزادی ۴۷۷ فلسطینی از جمله یحیی سنوار در قبال شالیت سرباز ارتش رژیم صهیونیستی شد. حماس در سال ۲۰۰۶ شالیت را در عملیاتی ویژه به اسارت گرفته بود.

داستان تبادل اسرا همواره یکی از چالش‌های اصلی دولت نتانیاهو در سال اخیر بوده است. به دلیل حساسیت بالای جامعه صهیونیستی در خصوص اسرای خویش، انتقادات شدیدی به رژیم به دلیل عدم مذاکره یا تبادل با حماس وارد شده است. نتانیاهو بار‌ها از پیشرفت مذاکرات برای آزادی اسرای صهیونیستی خبر داده بود تا از حجم فشار انتقادات به او کاسته شود. حماس در جنگ ۵۱ روزه موفق شد چند اسیر را به اسارت بگیرد. صهیونیست‌ها معتقدند حماس دو اسیر را از آنان در اختیار دارد در حالی که حماس بار‌ها اعلام کرده چهار نفر هستند و در مردادماه تصاویری از هر چهار نفر را منتشر نموده است. هفته‌های اخیر بار دیگر موضوع نظامیان صهیونیست اسیر در دستان حماس در نوار غزه، با خبر استعفای لیئور لوتان مسئول پرونده نظامیان مفقود و اسیر رژیم صهیونیستی در نوار غزه برجسته شد.

این در حالی است که برخی دیگر از وزرا و یا مسئولین نظامی ارتش رژیم صهیونیستی سعی در القای مرده بودن اسرا دارند تا تبادل به شکل دیگری انجام شود. به طور نمونه نفتالی بنت وزیر آموزش کابینه نتانیاهو در واکنش به اخبار حول مذاکرات گفت: «نباید آزادی اسرای زنده فلسطینی در مقابل اجساد سربازان ما باشد. حماس نباید گمان کند آدم‌ربایی یک سرمایه است.» سنوار؛ رهبری از میان اسرا

دوشنبه ۲۵ بهمن‌ماه، حماس با برگزاری انتخابات داخلی خود، یحیی سنوار را به‌عنوان مسئول دفتر سیاسی این جنبش در نوار غزه و خلیل الحیه را به عنوان جانشین وی انتخاب کرد. نزدیکی سنوار به طیف نظامی حماس، سابقه اسارت وی و آزادی وی در تبادل شالیت، قرار گرفتن وی در لیست تروریسم واشنگتن در سال‌های گذشته و مطرح شدن نام وی در کنار بنیان‌گذاران شاخه امنیتی حماس، همگی از حاشیه‌ای زندگی سنوار است. این حاشیه‌ها موجب شد انتخاب وی به عنوان رهبر سیاسی حماس در غزه با واکنش‌های گوناگونی همراه باشد. به نظر می‌رسد انتخاب وی نشان دهنده رویکردی جدید در حماس است که بر تصمیم گیران رژیم صهیونیستی و هم‌چنین پرونده تبادل اسرا تأثیرگذار خواهد بود.

یحیی سنوار پیش از آنکه به مسئولیت دفتر سیاسی حماس در نوار غزه انتخاب شود، مسئول تبادل اسرا را بر عهده داشته است. حماس در جولای ۲۰۱۵ سنوار را به‌عنوان مسئول پرونده اسرای صهیونیستی در دست حماس و هر مذاکره‌ای در این خصوص تعیین کرد و فرماندهان قسام به خاطر اعتمادی که به وی داشتند، او را برای این سمت انتخاب کردند. به باور برخی تحلیل گران صهیونیستی جایگاه سنوار در میان اسرای فلسطینی به دلیل نفوذ وی در میان آنان و همچنین مسئولیت وی حول اسرای صهیونیستی، پرونده و تصمیم گیری را برای صهیونیست‌ها بسیار سخت‌تر کرده است. حماس همچنان دست برتر در پرونده تبادل اسرا

روز سه شنبه ۱۷ آوریل اسماعیل هنیه در سخنانی به مناسبت روز اسیر گفت: «رژیم صهیونیستی بهای زورگویی و به اسارت گرفتن فرزندان قهرمان ملت فلسطین را خواهد داد... من به همه شما اطمینان می‌دهم که مقاومت ابزار‌های لازم برای تحقق آرمان بزرگی را که همگان منتظر آن هستند، دارد و ما آماده آغاز مذاکرات درباره مبادله اسرا از طریق طرف سوم هستیم... مسئله شما (خانواده‌های اسرا) در کانون توجه ما قرار دارد و آزادسازی اسرا همیشه بر روی میز رهبران خواهد بود چه به صورت علنی و چه غیرعلنی پیگیری خواهد شد و سعی می‌کنیم از هر راه و وسیله‌ای برای شکستن این قید و بند و بازگشت عزتمندانه شما به آغوش خانواده‌هایتان استفاده کنیم.»

این سخنان هنیه نشان می‌دهد حماس همچنان سعی دارد از مهره استراتژیک اسرا و تبادل آنان با صبر و حوصله استفاده نماید. این راهبرد توانسته است یکی از اهرم‌های قدیمی رژیم صهیونیستی علیه فلسطین یعنی بازداشت و زندان را به یک چالش برای تل‌آویو تبدیل نماید.

طرح‌ریزی عملیات‌هایی برای اسیر گرفتن از سربازان صهیونیستی و در ادامه موفقیت در پنهان نگه داشتن آنان از چشم جاسوسان اسرائیل و صبر در تبادلشان، موفقیت و فرصتی استثنایی را برای حماس ایجاد کرده تا در موضوع اسرا مقاومت فلسطین دست برتر را داشته باشد و در موضع اقتدار قرار بگیرد.