عملیات عفرین، تیری با دو نشان برای اردوغان

خبرگزاری ایسنا: «عملیات عفرین باعث پایان تهدیدات تروریستی و همچنین تضمین بازگشت پناهجویان سوری می‌شود و این دو امر، مقصود رییس‌جمهوری ترکیه است». پایگاه خبری دویچه وله در گزارشی آورده است: رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه چندی پیش در گفت‌وگو با فرمانداران استان‌های این کشور در کاخ ریاست‌جمهوری اعلام کرد: ما در شرایطی نیستیم که به میزبانی از ۳.۵ میلیون پناهجو تا ابد ادامه دهیم. ما وضعیت عفرین را حل خواهیم کرد. ما دوست داریم برادران و خواهران پناهجوی ما به کشورشان بازگردند. این اظهارات نشان از یک چرخش قابل توجه از سوی اردوغان و دولت وی دارد. از زمان آغاز جنگ داخلی در سوریه، ترکیه سیاست در‌های باز به سوی کسانی که از جنگ فرار می‌کنند را در پیش گرفته است. اردوغان در رمضان سال ۲۰۱۶ به پناهجویان در مرز سوریه اعلام کرد: ما شما را به عنوان خواهران و برادران خود می‌بینیم. ترکیه همچنین سرزمین شماست. حتی اردوغان این پیشنهاد را به آن‌ها داد که در صورتی که بخواهند می‌توانند شهروندی ترکیه را داشته باشند. ترکیه همواره میزبانی از پناهجویان را به عنوان مدال افتخار خود تلقی کرده است. رییس‌جمهوری و وزرای دولت در هر فرصتی این بخشندگی ترکیه را با اقدامات کشور‌های اروپایی مقایسه می‌کنند، اما پس از اینکه میزان پناهجویان سوری افزایش یافت و از طرف دیگر هزینه نگهداری از آن‌ها بالا رفت، این وضعیت تغییر یافت. اردوغان به نظرسنجی‌ها اعتقاد دارد. در یک نظرسنجی اخیر در ترکیه، ۵۳ درصد دلسردی و نارضایتی خود را از حضور مهاجران سوری اعلام کرده و بیش از ۴۶ درصد نیز گفته‌اند باید ورود مهاجران متوقف شود. در نظرسنجی‌ها به طور منظم پناهجویان سوری به عنوان یکی از مسائل مهم نگران‌کننده در کنار تروریسم و اقتصاد مطرح شده است. نارضایتی فزاینده خود باعث افزایش خشونت‌های ضدمهاجران می‌شود. سال گذشته میلادی ۱۰۰ خانواده سوری و افغانی از حومه استانبول بعد از دو روز خشونت در پی کشته شدن یک نوجوان ترک توسط جوانان سوری و افغانی اخراج شدند. در چنین شرایطی، حتی حامیان اردوغان نیز ناامید و دلسرد شدند و برخی معتقدند، هزینه‌ها برای اسکان پناهجویان هدر می‌رود. بر همین اساس، اردوغان و وزرایش ادبیات خود را تغییر داده‌اند. آن‌ها دیگر با صدای بلند درباره اینکه چقدر برای پناهجویان هزینه صرف کرده‌اند، سخن نمی‌گویند. هم‌چنین هرگونه اظهارنظر درباره اعطای شهروندی به پناهجویان در سخنرانی‌های آن‌ها حذف شده است. دلیل این تغییر چشمگیر به احتمال بسیار این است که ترکیه سال آینده میلادی انتخابات ریاست‌جمهوری سراسری و انتخابات محلی را پیش رو دارد. رهبران ترکیه اعلام می‌کنند که تنها برای بازگشت سوری‌ها به خانه‌هایشان است که عملیات عفرین در این منطقه ادامه دارد. البته وعده بازگشت صد‌ها هزار سوری عرب به منطقه عفرین سوریه مشکل‌ساز خواهد بود، زیرا عفرین یک منطقه کردتبار است. در روز‌های اول عملیات عفرین اردوغان در یک گردهمایی عمومی اعلام کرد: عفرین به اعراب تعلق دارد و این عملیات برای بازگرداندن این سرزمین به صاحبان اصلی است. چنین اظهارنظر‌هایی از سوی گروه‌های کرد سوریه و همچنین حزب دموکراتیک خلق کرد ترکیه محکوم شد. در حال حاضر آنکارا با اتهاماتی مبنی بر اینکه این کشور به دنبال کاهش تراکم جمعیت کرد در عفرین بوده، مواجه شده است؛ اتهامی که آنکارا شدیدا رد می‌کند. همچنین این شک و تردید وجود دارد که بسیاری از پناهجویان سوری مقیم ترکیه بعد از پایان عملیات به این کشور جنگ‌زده بازگردند؛ کشوری که هنوز درگیری‌ها در بخشی از آن ادامه دارد. از سوی دیگر بسیاری از پناهجویان سوری زندگی جدیدی را برای خود در ترکیه آغاز کرده‌اند. با این حال اکنون به نظر می‌رسد که اردوغان بر مسأله میهن‌دوستی در عملیات عفرین تمرکز کرده است. رییس‌جمهوری ترکیه می‌خواهد با وعده‌های مبتنی بر بازگشت پناهجویان به سوریه، نارضایتی‌ها را از بین ببرد تا او و حزبش بتوانند حمایت کافی برای پیروزی در انتخابات آینده را به دست آورند.