مصر، جایگزین عربستان در سیاست خارجی عمان

خبرگزاری مهر: سفر اخیر عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری مصر به عمان که برای نخستین بار صورت گرفت زمینه را برای پررنگ نشان دادن جایگاه مصر در سیاست خارجی عمان فراهم کرد به طوریکه «یوسف بن علوی» وزیر خارجه عمان با انتشار یک فایل ویدئویی در حساب توئیتری اش تاکید کرد که مصر رهبر کشورهای عربی است و اعراب بدون آن هیچ هستند.

وی در ادامه افزود: هماهنگی میان اعراب و مصر باید بر همین اساس بنا شود. عمان معتقد است که مصر تکیه گاه امت عربی است و امروزه به مثابه محلی برای گردآوردی اعراب محسوب می شود.

این سخنان وزیر خارجه عمان به مثابه ضربه سختی برای جایگاه منطقه ای و عربی عربستان به شمار می رود چرا که این کشور خود را رهبر جهان عرب و اسلام می داند. این سخنان وزیر خارجه عمان می تواند بیانگر نوعی فاصله گرفتن از ریاض در سیاست خارجی مسقط و نزدیکی به مصر باشد به ویژه آنکه اقدامات تحریک آمیز اخیر عربستان سعودی در استان «المهره» یمن که با سلطان نشین عمان مرز طولانی دارد و به نوعی حیاط خلوت این کشور به شمار می رود موجب خشم مقامات عمانی شده است. المهره از معدود استان های یمن است که آتش جنگ در این کشور به آنجا سرایت نکرده است.

در حالی که عربستان ادعا می‌کند برای توقف قاچاق زمینی سلاح برای انصار الله در المهره حضور دارد اما منابع آگاه اعلام کرده اند که هدف واقعی سعودی‌ها تسلط بر این استان است تا مطمئن شوند که این استان همجوار عمان به کنترل امارات که فعالیتش در آنجا رو به گسترش است در نخواهد آمد.

استان المهره در واقع عمق استراتژیک عمان به شمار می آید که از آتش ائتلاف متجاوز عربستان علیه یمن دور مانده اما طی چند ماه گذشته وارد این درگیریها شده است. طی ماه اوت گذشته امارات تحت پوشش خدمات هلال احمر در یمن تلاش کرد تا کنترل این استان را به دست بگیرد.

از آنجا بود که تحرکات نامی و امنیتی امارات با هدف ایجاد یگان های مسلح وابسته به آن آغاز شد. عربستان نیز بیکار ننشته و در ماه نوامبر وارد این بازی شد به طوریکه یک تیم نظامی به مناطق نزدیک اعزام کرده تا امکان به دست گرفتن کنترل کامل گذرگاه های این استان را بررسی کنند.

به نظر میرسد عمان تلاش دارد تا به ائتلاف های جایگزین با ائتلاف عربستان و امارات در سایه سیاستهای مخرب این کشورها در قبال منطقه دست یابد که یکی از این گزینه ها می تواند ایران و یا مصر باشد. اختلاف نظر میان عمان و عربستان در قبائل مسائل اخیر منطقه ای باعث شده تا این کشور بیش از پیش از اردوگاه عربستان دور شود.

یکی از این اختلافات مسأله بحران میان کشورهای حوزه خلیج فارس با قطر و تحریم دوحه توسط این کشورها است که عمان بارها بر ضرورت حل و فصل این بحران تاکید کرده اما ریاض بر ادامه یافتن آن تا عقب نشینی کامل قطر از مواضع منطقه ای خود اصرار دارد.

اختلاف دیگر عمان و عربستان مسأله تجاوز نظامی ائتلاف ریاض علیه یمن است به طوریکه مسقط از حل بحران یمن از طریق رایزنی با عربستان مأیوس شده و مصر را جایگزین این کشور برای حل این بحران کرده است؛ عبدالفتاح السیسی در سفر اخیر خود به عمان، سلطان قابوس پادشاه این کشور را از جزئیات طرح مصر برای پایان دادن به بحران یمن و آغاز مذاکرات سیاسی بین طرف‌های درگیر مطلع کرد. هم چنین به تازگی یک هیات بلندپایه از جنبش انصار الله یمن برای گفتگو های سیاسی عازم مسقط پایتخت عمان شده بود.

سیاست عمان در قبال مناقشات منطقه ای از جمله تجاوز به یمن که در چارچوب سیاستهای بی طرف تعریف می شود علاوه بر عربستان نارضایتی امارات را نیز برانگیخته چرا که این ۲ کشور تلاش می کنند تا عمان را به اردوگاه صهیونیستی آمریکایی خود مانند بحرین بکشانند.

امارات به تازگی برای آنکه خشم دیپلماتیک عمان را برانگیزد در اقدامی تعجب آور نقشه ای را منتشر کرد که در آن استان عمانی «مسندم» جزئی از خاک امارات نشان داده شده است. مسقط این اقدام را که خشم محافل سیاسی و مردمی را برانگیخت عبور از خطوط قرمز خواند.

با نگاهی به روابط اقتصادی میان مصر و عمان متوجه می شویم که این دو کشور در بُعد اقتصادی نیز همکاری های تنگاتنگی دارند به طوریکه تبادلات تجاری میان مصر و عمان به ۳۰۰ میلیون دلار میرسد.

ارزش سرمایه گذاری های عمان در مصر نیز به ۷۷ میلیون دلار می رسد. این کشور مهم ترین محصولات مورد نیاز خود را از جمله لبنیات، ماهی و مواد معدنی از مصر وارد می کند. مصر نیز حدود ۳۰ میلیون دلار در زمینه های راه سازی و زیر ساختها و گردشگری در عمان سرمایه گذاری کرده است.

دولت مصر تلاش دارد تا خود را به عنوان پایگاه سرمایه گذاری در عمان در قاره آفریقا از طریق تزریق سرمایه های بیشتری به این کشور نشان دهد تا بدین ترتیب کالاهای بیشتری برای صادرات به کشورهای عربی و آفریقایی تولید شده و بر اساس توافق تجاری ترجیحی امضا شده میان مصر و این کشور از معافیتهای گمرکی برخوردار شود. مصر و عمان هم چنین بر سر تشکیل یک صندوق سرمایه گذاری مشترک با هدف افرایش سطح تبادلات تجاری میان آنها به توافق رسیده اند.

در نهایت می توان گفت که سفر اخیر السیسی به عمان می تواند سرآغاز مرحله جدیدی از روابط استراتژیک میان دو کشور و همکاری های منطقه ای آنها به شمار رود؛ روابط استراتژیکی که در واقع می تواند سر فصلی برای جایگزینی عربستان و چه بسا امارات در سیاست خارجه عمان محسوب شود.