ترکیه از بیم پدافند هوایی سوریه، النصره را رها می‌کند؟

خبرگزاری فارس: «عبدالباری عطوان»، سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای «رأی الیوم» در یادداشتی با عنوان «آیا استقرار بی‌سابقه سامانه‌های ضدهوایی در شمال غرب سوریه پیام هشداری به ترکیه است؟» نوشت که این اقدام سوریه می‌تواند با عملیات «شاخه زیتون» ترکیه در عفرین و سرنگونی جنگنده روسی و کشته شدن خلبان آن در ارتباط باشد. در این یادداشت آمده است: روسیه جسد خلبان هواپیمای سو-۲۵ خود را دوشنبه گذشته تحویل گرفت. این جنگنده با یک فروند موشک دوش پرتاب از سوی نیرو‌های وابسته به گروه تحریر الشام (جبهه النصره سابق) در منطقه سراقب در حومه إدلب سرنگون شد، ترکیه نقش اساسی در عملیات تحویل جسد خلبان روس به مسکو داشت و بعید نیست که بقایای جنگنده او را نیز به درخواست روسیه بازگرداند. «رومان فیلیپوف خلبان ۳۳ ساله این جنگنده روسی توانست از هواپیما بیرون بپرد و بر زمین فرود آید، اما پس از نبرد با تروریست‌ها به دلیل جراحات سنگین، خود را با نارنجک منفجر کرد تا اسیر نشود». «ولادمیر پوتین»، رئیس جمهور روسیه این خلبان خود را قهرمان توصیف کرد و در عین حال تا بررسی کامل بقایای جنگنده سرنگون شده وی سکوت اختیار کرده است تا معلوم شود که نوع موشکی که به جنگنده شلیک شده چه بود آیا موشک آمریکایی «استینگر» یا موشک‌های روسی قدیمی «سام» بوده است. هم اینک دو نظریه در دست بررسی است؛ نخست اینکه موشک آمریکایی باشد و جبهه النصره آن را از طرف سومی گرفته تا مانع پیشروی نیرو‌های سوریه با پشتیبانی هوایی روسیه به مرکز شهر إدلب، آخرین پایگاه اصلی شورشیان سوری در شمال غرب این کشور شود در حالی که نظریه دوم هم بعید نیست اینکه این موشک روسی و قدیمی باشد که منبع آن انبار‌های سلاح ارتش سوریه باشد که به دست شورشیان افتاده یا از اوکراین گرفتند. خبرگزاری رویترز دوشنبه گذشته به نقل از یک فرمانده ائتلاف نظامی حامی بشار اسد خبری منتشر کرد درباره اینکه ارتش سوریه سامانه‌های پدافند هوایی جدید و موشک‌های ضد هواپیما را در جبهه‌های مناطق حلب و إدلب مستقر کرده که همه شمال سوریه را تحت پوشش می‌گیرد؛ این موضوع نشان می‌دهد که روسیه انتقام سرنگون شدن جنگنده خود و کشته شدن خلبان آن را حتما در إدلب خواهد گرفت و گروه‌های جبهه النصره را کاملا سرکوب خواهد کرد نظیر اتفاقی که تقریبا یک سال پیش در شرق شهر حلب روی داد. سوالی که قویا مطرح است، درباره علت گسترش استقرار سامانه‌های پدافند هوایی روسیه در این منطقه با سیستم‌های موشکی جدید است؛ بخصوص که جبهه النصره هواپیمایی ندارد که این موشک‌ها برای سرنگونی آن استفاده شود. پاسخ این سوال می‌تواند از اظهارات «فیصل مقداد»، معاون وزیر خارجه سوریه گرفته شود که اندکی قبل از حمله ترکیه به منطقه عفرین تهدید کرد که هر هواپیمای ترکیه را که حریم هوایی سوریه را نقض کند سرنگون می‌کند این اظهارات با تهدید‌های ترکیه در این خصوص همزمان شد. در حال حاضر تنها هواپیما‌هایی که حریم هوایی سوریه را در منطقه عفرین نقض می‌کنند جنگنده‌های ترکیه هستند که مواضع نیرو‌های مدافع خلق کُرد را که تحت سیطره آنهاست بمباران می‌کنند و مقامات این منطقه از نیرو‌های سوریه خواستند برای دفاع از این شهر سوری در برابر حملات ترکیه که سوری‌ها را هدف گرفته مداخله کنند، اما به نظر می‌رسد که روسیه از سوریه خواست این درخواست‌ها را پاسخ ندهد در حالی که اخباری از معامله روسیه و ترکیه برای عقب نشینی نیرو‌های روسی از عفرین حکایت می‌کند. نویسنده آورده است: ما فکر نمی‌کنیم که رهبری سوریه چنین سامانه‌های موشکی را بدون هماهنگی با متحد روس خود مستقر کرده باشد بخصوص که مسکو تصمیم خود را برای نابودی جبهه النصره که إدلب را در تصرف خود گرفته و جایگاه برجسته‌ای در فهرست تروریسم روسیه دارد قطعی کرده است. رای الیوم ادامه داد: بنابراین این قضیه پیام مشترک روسیه و سوریه به ترکیه است که به آن درباره مقابله با هر حمله ارتش سوریه هشدار می‌دهد و اینکه هواپیما‌های ترکیه با خطر سرنگونی توسط موشک‌های جدید سوریه روبرو خواهند بود که می‌توانند از نوع اس ۳۰۰ یا حتی اس ۴۰۰ باشند. همه آنچه در بالا ذکر کردیم فقط تجزیه و تحلیل و حدس و گمان بود، اما مسلم است که انتقام روسیه در راه است، مگر این که رئیس جمهور روسیه غنیمت بزرگی بگیرد که آن، تحویل گرفتن سر جبهه النصره و متحدان آن در ادلب توسط ترکیه در سینی طلاست. این روزنامه فرامنطقه‌ای این گمانه‌ها را به سه دلیل قوی خواند نخست اینکه عملیات نظامی در عفرین هنوز درجا می‌زند و به پیشرفت قابل انتظار خود نرسیده است آن هم با توجه به مقاومت شدیدی که ترکیه را متحمل تلفات سنگینی جانی در بین صفوف نظامیانش کرده است و دوم این است که واشنگتن همه تهدید‌های ترکیه را برای خروج نیرو‌های خود از منبج که تحت سیطره کُردهاست رد کرد. سومین دلیلی که احتمال پاسخ ترکیه به تهدید‌های روسیه را قوی کرده این است که پیشتر آنکارا به روسیه در شرق حلب امتیازاتی داده است و به منظور اجتناب از خشم متحد روسی خود به منظور حمایت از متحدان خود از جبهه النصره و ارتش آزاد روسیه ورود نکرد، به گونه‌ای که خروج این شورشیان با اتوبوس‌های سبز از حلب به إدلب را هم تایید کرد در حالی که آن‌ها تنها سلاح‌های سبک خود را با خود بردند به این معنا که در نهایت عمل گرایی ترکیه که منافع ترکیه را بالاتر از هر منفعت دیگری می‌بیند، فائق خواهد آمد. رای الیوم آورده است: نیرو‌های ارتش سوریه در استان إدلب فرودگاه ابوالظهور را پس گرفتند و با پیشروی در شهرک سراقب ده‌ها یا چه بسا صد‌ها روستا را در حومه إدلب بازپس گرفتند تا برای حمله شدید به این شهر که منتظر چراغ سبز روسیه است آماده باشند و اقدام جبهه النصره در سرنگونی جنگنده روسی این چراغ را تا چند روز دیگر روشن کند و چه بسا تا به امروز روشن شده باشد. عطوان در پایان این یادداشت آورده است: پوتین در حال حاضر خویشتنداری کرده و قبل از اینکه شواهد محکمی در اختیار داشته و محاسبات دقیقی انجام بدهد هیچ کاری نخواهد کرد، بنابراین پاسخ روسیه به سرنگونی جنگنده‌اش می‌تواند بزرگ‌تر از حد انتظار بسیاری باشد مگر اینکه غرامت بزرگی دریافت کند و آن هم بازپس‌گیری ادلب و پایان حکومت جبهه النصره در آن از طریق صلح یا جنگ است.