بحران قطر قابل حل است

خبرگزاری مهر: قرار است یک نشست میان مقامات کشورهای حوزه خلیج فارس و قطر و آمریکا در ماه می در کمپ دیوید با هدف حل و فصل بحران میان آنها برگزار شود.

شیخ «تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر در ماه می بنا به دعوت دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به واشنگتن سفر خواهد کرد. هم زمان «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان و «محمد بن زاید» ولیعهد ابوظبی نیز به آمریکا سفر می کنند و قرار است نشستی میان آنها در کمپ دیوید برگزار شود.

پیشتر «رکس تیلرسون» وزیر خارجه آمریکا اعلام کرده بود که پیامدهای منفی بحران منطقه خلیج فارس تنها به کشورهای عربی منحصر نشده و آمریکا را نیز در برگرفته است.

لازم به ذکر است که چهار کشور عربستان، امارات، بحرین و مصر، از چند ماه گذشته قطر را به حمایت از تروریسم متهم کرده و روابط دیپلماتیک خود را با این کشور به کلی قطع کرده‌اند.

در این راستا خبرنگار مهر گفتگویی با پروفسور«پل پیلار» رئیس سابق بخش تحلیل عملیات سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) انجام داد که متن کامل آن در زیر آمده است:

پیلار از اساتید دانشگاه «جرج تاون» است و تاکنون مسئولیت های متعددی را بر عهده داشته که از جمله آنها می توان به ریاست واحد تحلیل عملیات های سیا در شرق نزدیک، خلیج فارس و جنوب آسیا اشاره کرد. پیلار سابقه حضور در شورای اطلاعات ملی آمریکا را به عنوان یکی از اعضای اصلی آن نیز دارد.

قرار است نشستی با حضور امیر قطر، ولیعهد عربستان و ولیعهد امارات در ماه می در آمریکا در خصوص بحران قطر برگزار شود. آیا این نشست به معنای رفع مشکلات میان این کشورها با قطر است؟

نشست برنامه ریزی شده فوق یک فرصت آشکار و تلاش برای ایجاد پیشرفت چشمگیر در حل اختلاف و ترجیحا برای حل تعارض به طور کلی خواهد بود. هیچ چیزی بهتر از این برای دولت ترامپ نیست که اعلام کند توانسته در قلمرو خود میان پادشاهی های خلیج فارس میانجیگری کرده و اختلافات بین آنها را حل کند. با انجام این امر نه تنها مسائل ناشی از تعارض برای آمریکا حل شده بلکه تصویر ترامپ به عنوان سازنده توافق نیز صیقل داده خواهد شد. واقعیت این است که آمریکا دارای یک اهرم قوی بوده که می تواند از آن برای تحت فشار قرار دادن طرفین و حل اختلافات استفاده کند و به احتمال زیاد آمریکا تلاش می کند در این نشست از این اهرم استفاده حداکثری کند. با این وجود این بدان معنی نیست که تلاش آمریکا جهت حل تعارض موفق خواهد شد.

«رکس تیلرسون» وزیر خارجه آمریکا اعلام کرده بود که پیامدهای منفی بحران منطقه خلیج فارس تنها به کشورهای عربی منحصر نشده و آمریکا را نیز دربرگرفته است. آمریکا چه ضرری از این بحران می بیند؟

خسارات ناشی از این تعارض برای ایالات متحده آمریکا خسارات مستقیمی از لحاظ حقوق بنیادین، پولی، مالی و تجاری نیست. باید گفت که این درگیری دقیقا همان مساله ای است که آمریکا قبلا نیز با آن مواجه شده و این مساله زمانی ایجاد می شود که آمریکا به دنبال ایجاد روابط خوب با دو دسته از دوستان خود بوده اما دوستان امریکا با یکدیگر درگیر می شوند. انجام هر اقدام دوستانه توسط آمریکا با یک طرف، توسط طرف دیگر به عنوان یک اقدام غیر دوستانه تلقی می شود. وضعیت مشابه و پیچیده ای سالها در روابط بین آمریکا با هند و پاکستان وجود داشته است. آمریکا نه تنها می خواهد روابط دوستانه خود با دو طرف عضو شورای همکاری خلیج فارس را حفظ کند بلکه می خواهد به همکاری مهم نظامی و امنیتی خود با هر دو طرف ادامه دهد. تاکنون منافع آمریکا متحمل خسارات زیادی نشده است و در برخی ابعاد آمریکا دستاوردهایی نیز داشته از جمله اینکه امتیازات انحصاری در زمینه خرید تسلیحات و حقوق بنیادین توسط قطر به آمریکا واگذار شده است.

«محمد بن عبدالرحمان آل ثانی» وزیر خارجه قطر گفت که قطر آماده شرکت در این نشست هست اما اعلام کرده که دوحه حاضر نیست به شرایط اعلام شده تن دهد و خواستار حل بحران بر اساس برابری میان کشورها شده است. با این وجود آیا بحران قطر قابل حل هست؟

این مسئله قابل حل خواهد بود اما هر دو طرف مجبور می شوند از برخی مواضع خود عقب نشینی نموده و به روشی عمل کنند که طرف مقابل بتواند خود را نجات داده و متحمل شکست نشود. عربستان و متحدانش باید از مواضع خود بیشتر عقب نشینی کنند. تقاضاهایی که اخیرا در مورد قطر عنوان شده مواردی است که بسیار افراطی بوده و قابل قبول نیستند. چنین درخواست هایی باید به تدریج کنار گذاشته شوند. سران ریاض و متحدانش احتمالا درک کرده اند که قطر نمی خواهد تحت فشار و منزوی باشد. سیاست های داخلی عربستان سعودی و تلاش های ولیعهد جهت تحکیم قدرت خود ممکن است به روشی اتخاذ شود که عقب نشینی از تقاضاهای اخیر باشد.

قطر ممکن است در خصوص کدام یک از شروط ۱۳ گانه اعلام شده از سوی عربستان و همپیمانانش کوتاه بیاید؟

برخی از مطالبات نسبتا کم هزینه بوده به طوری که دولت قطر می تواند امتیازاتی بدهد و سعودی ها می توانند ادعای پیروزی این مطالبات را داشته باشند. از جمله آنها بررسی امور پناهندگان، قطع روابط قطر با گروههای اپوزیسیون دیگر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و تعهد کلی قطر به عدم دخالت در امور داخلی دیگر کشورها است. مطالباتی مانند قطع یا کاهش روابط قطر با ایران و ترکیه و دیگر کشورهای خارجی هزینه سنگینی برای قطر در پی خواهد داشت. احتمالا قطر در برابر مطالباتی که خواهان بسته شدن سازمانهای خبری اصلی آن می باشد همچنان مقاومت خواهد کرد، هر چند حکومت همواره توانسته اخبار را به نحوی پوشش دهد که همسایگانش را زیاد خشمگین نکند.