ارائه طرح دو دولت شمالی و جنوبی یمن از سوی انصارالله/ آیا جنگ داخلی در یمن پایان خواهد یافت؟

سرویس بین‌الملل فردا: محمدمحسن فایضی: یمن کنونی از وحدت دو کشور یمن شمالی و یمن جنوبی در سال 1990 شکل گرفته است. در سال 1990 رهبران دو یمن با هم تفاهم نمودند که با یکپارچه سازی سرزمینی با دولتی مشارکتی یمن واحد را تشکیل دهند.

علی عبدالله صالح در سال ۱۹۷۸ به ریاست جمهوری یمن شمالی رسید و پس از شکل‌گیری یمن واحد متشکل از یمن شمالی و جنوبی در سال ۱۹۹۰ به ریاست جمهوری کل یمن رسید و تا سال ۲۰۱۱ در همین پست باقی ماند. علی عبدالله صالح به یک سیاست‌مدار قدرتمند و مسلطی تبدیل شده بود که توانسته بود حدود ۳۳ سال بر یمن حکومت کند.

صالح پس از به دست گرفتن قدرت کل یمن واحد، جنوبی‌ها را علی‌رغم وعده‌ها و توافقات بسیار در قدرت به حاشیه راند. امری که موجب ظهور جریان حراک جنوبی و دیگر گروه‌های مخالف صالح در جنوب شد. این جریان‌ها معتقدند پس از وحدت یمن، علی عبدالله صالح و شمالی‌ها به تعهد خود در تقسیم قدرت عمل نکرده‌اند و جنوبی‌ها از وحدت ضرر کرده‌اند. در سال ۲۰۰۶ جریان حراک جنوبی با شعار استقلال، رسماً اعلام موجودیت کرد. قابل ذکر است در سال ۱۹۹۶ علی عبدالله صالح طی جنگی جنوبی‌ها را مغلوب کرد و سیطره خود را بر جنوب گسترش داد. این مسائل موجب شده است همواره جنوبی‌ها از صالح نفرت داشته باشند.

نفرت جنوبی‌ها از صالح و حزب موتمر

جنوبی‌ها همواره از صالح و حزب منتسب به وی یعنی موتمر همواره نفرت و کینه داشته‌اند. با وقوع تحولات سال 2011 جنوبی‌ها در جبهه مخالفین صالح قرار گرفتند و از سرنگونی وی پس از 33 سال حکومت حمایت کردند.

پس از فرار عبدربه جانشین علی عبدالله صالح به عدن و به تبع آن آغاز حملات سعودی‌ها از ابتدای فروردین 94، علی عبدالله صالح به همراه ارتش حامی وی در جبهه صنعا و در کنار انصارالله و کمیته انقلابی یمن قرار گرفتند. این هم پیمانی میان انصارالله و علی عبدالله صالح موجب فاصله‌گیری حراکی‌ها از انصارالله و حتی ایران گردید. با حضور نظامی انصارالله در جنوب و حرکت به سمت مناطق سعودی برای کنار زدن نیروهای عبدربه منصورهادی و حامیان ریاض، شکاف میان جنوبی‌ها و انصارالله بسیار بیشتر شد. این در حالی بود که پیش از انقلاب 2011 یمن، روابط میان حراک و انصارالله بسیار خوب و گرم بود. از دست دادن حمایت جنوبی‌ها یکی از اتفاقات مهمی بود که تأثیر به سزایی در نبرد یمن برای انصارالله داشت و به نوعی می‌توان گفت یکی از اهرم‌های بسیار مهم و راهبردی خود را از دست رفته دید.

کشته شدن صالح، طرح انصارالله

حال با گذشت نزدیک به یک ماه از مرگ علی عبدالله صالح، شرایط جنگ برای انصارالله بسیار پیچیده شده است. کشته شدن صالح تصمیم درستی از سوی انصارالله برای خنثی کردن فتنه بزرگی بود که وی با اماراتی‌ها و سعودی‌ها در حال پیاده سازی بود؛ اما این خیانت صالح پیامدهای گوناگونی داشت. یکی از پیامدهای آن تغییر موضع بسیاری از اعضای حزب موتمر، ارتش وفادار به صالح و برخی قبائل یمن بود به گونه‌ای که ترجیح دادند به جبهه مقابل صنعا بپیوندند.

با کشته شدن صالح و تغییر موضع برخی از گروه‌های طرفدار صالح، درگیری‌ها در بسیاری از مناطق یمن تشدید شده است. وسوسه سعودی برای بهره‌گیری از فرصت ایجاد شده در پی خیانت علی عبدالله صالح، عرصه میدانی را بر انصارالله بسیار تنگ کرده است.

اما جدیدترین اقدام انصارالله برای نجات از وضعیت کنونی ارائه طرح دو دولت است. محمد عبدالسلام سخنگوی انصارالله در گفتگو با المیادین آمادگی انصارالله را برای خروج نیروهایش از استان‌های جنوبی اعلام کرد و در مقابل از جنوبی‌ها مقابله به مثل خواسته نیروهایشان را از استان‌های شمالی (مأرب، البیضاء، البقع و ساحل غربی) خارج کنند. عبدالسلام در سخنانی تأکید کرد: «تحت نظر سازمان ملل برای راه حل دو دولت عمل خواهیم کرد وکفی المؤمنین شر القتال». پیشنهاد جدایی شمال از جنوب که برای اولین بار از سوی انصارالله مطرح شده واکنش‌های وحدت طلبان و جدایی‌طلبان را به دنبال داشته است.

پیشنهاد انصارالله را باید یک تصمیم بزرگی دانست که قطعاً پیامدهای زیادی به دنبال خواهد داشت. انصارالله با این کار سعی دارد ضمن کسب مشروعیتی نسبی و کاهش دشمنی جنوبی‌ها با خود، تمرکزش را بر استان‌های شمالی و بندر حدیده قرار دهد و مانع از رسیدن سعودی‌ها به صنعا یا دروازه‌های استانی آن شود.

این پیشنهاد انصارالله تابعی از واکنش بازیگران گوناگونی چون حراک جنوبی، امارات، سعودی و حزب موتمر است. سعودی را می‌توان اصلی‌ترین مخالف این پیشنهاد دانست؛ زیرا با این اقدام، دشمن نخست ریاض یعنی انصارالله بر شمال و مرزهای میان یمن و عربستان مسلط بر قدرت خواهد شد؛ اما امارات و حراکی‌ها از حامیان تجزیه یمن بوده‌اند و شاید با احتیاط به پیشنهاد انصارالله بنگرند.