سیاست‌های آل‌سعود و انزوای عربستان

العالم: پایگاه اینترنتی میدل ایست آی در گزارشی نوشت: عربستان سعودی روز 19 دسامبر موشک هایی را رهگیری کرد که بدست نیروهای گروه حوثی (جنبش انصارالله) یمن به سوی کاخ یمامه، اقامتگاه رسمی ملک سلمان در ریاض شلیک شده بود. شاید این حمله پاسخی دندان شکن بود به انیمیشنی که عربستان سعودی چند روز پیش در رسانه های اجتماعی منتشر کرد و در آن تهاجم سعودی ها به ایران و تغییر رژیم در تهران به نمایش در آمده بود.

این حملۀ مستقیم به بالاترین مقام سیاسی آل سعود و نماد اقتدار سعودی ها از اهمیت بالایی برخوردار است. چند سال پیش هیچ کس حتی فکر چنین حمله ای را به ذهن خود راه نمی داد اما اتخاذ سیاست های ضعیف منطقه ای و خارجی از سوی سران تازه به دوران رسیده ی آل سعود نه تنها احترامی برای رژیم باقی نگذاشته بلکه آن را در منطقه منزوی کرده است.

در حالی که ترکیه خیلی مشتاق بوده روابط مثبتی در سطح دیپلماتیک با عربستان داشته باشد اما پادشاهی آل سعود این رویکرد را با کم توجهی پس زده است. این کم توجهی بویژه پس از بحران دیپلماتیک کشورهای عضو شورای همکاری خلیج (فارس) در ماه ژوئن و پس از آنکه ترکیه محکم در کنار قطر ایستاد و نظامیان خود را به این امیرنشین فرستاد شدت گرفته است. عربستان سعودی، امارات و بحرین تصمیم گرفتند روابط خود را با قطر قطع کنند و در عمل دوحه را محاصره کردند.

ترکیه ابتدا تلاش کرد فاصلۀ برابری با همه ی طرف های درگیر در بحران در پیش بگیرد و بارها بر نیاز به گفتگو تاکید و از تلاش های میانجی گرانۀ کویت پشتیبانی کرد. هنگامی که ترس از تهاجم آنی به قطر و احتمال تغییر رژیم در این کشور بالا گرفت، ترکیه نظامیان خود را به این امیرنشین در خلیج (فارس) فرستاد. اقدامی که به مذاق عربستان سعودی خوش نیامد.

این رویداد خیلی قبل از آن اتفاق نیفتاد که روزنامه نگاری سعودی با روابط نزدیک به طبقۀ حاکم، با فتح الله گولن به گفتگو نشست. گولن عالمی مذهبی است که در آمریکا در تبعید زندگی می کند و ترکیه او را در فهرست تروریست ها قرار داده است. او متهم است اقدام به کودتای نافرجام سال 2016 را طراحی و اجرا کرده است. گولن در ترکیه، دشمن ملت خوانده می شود و هر گونه ارتباط با او به منزله ی اقدام ضد امنیت ملی در این کشور تلقی و تنبیه خواهد شد.

پس از اعلامیه دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا مبنی بر به رسمیت شناختن اورشلیم (شهر اشغالی قدس) به عنوان پایتخت اسرائیل، رجب طیب اردوغان برای تشکیل نشست اضطراری شورای همکاری اسلامی فراخوان داد اما عربستان سعودی هیئت دیپلماتیک سطح پائینی را برای شرکت در این نشست فرستاد و بدین ترتیب هماهنگی منطقه ای دستخوش قرار گرفت. ریاض با شرکت نکردن در این نشست این پیام را مخابره کرد که دیدگاهش درباره مسائل منطقه ای به آمریکا و اسرائیل نزدیکتر است و همین موضوع عربستان را با ترکیه رو در رو قرار می دهد.

دو روز پیش از نشست شورای همکاری اسلامی، روزنامه عکاظ چاپ عربستان، گفتگو با رضا آلتون، وزیر خارجه ی حزب کارگران کردستان را منتشر کرد که ترکیه سازمانی تروریستی معرفی کرده است. انتشار چنین گفتگویی بدون هماهنگی با مقام های سیاسی ریاض و تایید آنان امکان پذیر نبود.

رویکرد تندروانه ی عربستان ضد قطر دیگر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج (فارس) را وحشت زده کرده و آنان مجبور شده اند در پی بدست آوردن پشتیبانی منطقه ای به سوی کشورهای دیگر متمایل شوند. برای نمونه، کویت که روابطی پرتنش با ایران دارد و در میانه ی سال 2017 سفیر این کشور را اخراج کرد روابط نزدیکتری با ترکیه برقرار کرده است و قصد دارد همکاری نظامی با آنکارا را نیز در دستور کار قرار بدهد.

غیرمسئولانه ترین اقدام سران رژیم آل سعود وادار کردن سعد الحریری، نخست وزیر لبنان به استعفا و بازداشت او در ریاض بود. این اقدام سبب شد نخبگان سیاسی لبنان و مردم این کشور به شکلی بی سابقه در تاریخ روابط بین دو کشور ضد عربستان متحد شوند.

سیاست های منطقه ای عربستان، ناکامی و شکست کامل به بار آورده و ریاض را به شدت در منطقه منزوی کرده است. اگر آل سعود همین مسیر را ادامه بدهد یقین بدانید انزوای ریاض در دنیا هم قطعی است.