ماموریت دیپلماتیک لاوروف در باکو و ایروان

خبرگزاری تسنیم: روزنامه «کامرسانت» در تحلیلی نوشته است: مذاکرات بین المللی برای حل و فصل مسالمات آمیز مناقشه پیرامون منطقه قره باغ، بار دیگر بطور قابل توجهی فعال شده است.

"سرگئی لاوروف" وزیر امور خارجه روسیه قرار است طی یکی دو روز آینده با همتایان خود در ارمنستان و آدربایجان دیدار و گفت‌وگو کند. همین چند روز قبل نیز مسئله قره باغ، موضوع مذاکرات روسای جمهوری روسیه و ارمنستان در مسکو بود. علاوه بر این، وزرای امورخارجه ارمنستان و آدربایجان با روسای مشترک گروه مینسک در حل و فصل مناقشه قره باغ در مسکو دیدار کرده اند. حال باید دید چه پیشنهاداتی در زمینه حل و فصل مشکلات بین این دو کشور در منطقه قفقاز، روی میز مذاکره قرار خواهد داشت.

فعال شدن مجدد تلاشها برای حل و فصل مناقشه قره باغ

وزیر امور خارجه روسیه روز دوشنبه (فردا) به باکو سفر کرده و سپس روز سه شنبه به ایراوان عزیمت خواهد کرد تا با "المار محمدیاروف" و "ادوارد نعلبندیان" همتایان خویش دیدار و گفت‌وگو کند. علاوه بر مسائل دوجانبه، مشکل دیرینه قره باغ هم مورد بررسی طرفین قرار خواهد گرفت. سپس رایزنیهای سه جانبه در حاشیه نشست شورای وزیران کشورهیا عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا که قرار است در تاریخ 8-7 دسامبر در وین برگزار شود، انجام خواهد شد.

پیش از این نیز مذاکرات پیرامون دورنمای حل و فصل مناقشه قره باغ در جریان دور جدید مذاکرات در سطوح مختلف در چارچوب گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا در خصوص مشکل قره باغ که از سال 1992 تشکیل شده و در آن روسیه، آمریکا، فرانسه حضور دارند، باز هم با میانجی گری مسکو فعال شده است. بعد از نشست سران ماه اکتبر این گروه در ژنو که روسای جمهوری ارمنستان و آذربایجان با حضور در آن موافقت کرده بودند، "ولادیمیر پوتین" با هر یک از رهبران دو کشور، دیدارهای جداگانه ای داشت: پوتین دو هفته پیش در تهران با "الهام علی اف" دیدار نموده و با "سرژ سرکسیسان" هم این هفته در مسکو ملاقات داشت. در هر دو نشست، مشکلات منطقه ای، از جمله مناقشه قره باغ نیز مورد بررسی قرار گرفت.

علاوه بر این، هفته گذشته مذاکرات جداگانه ریاست مشترک گروه مینسک با دو طرف ارمنستانی و آذربایجانی نیز در مسکو صورت گرفت. محمدیاروف در این دیدار تاکید کرد که مقامات باکو قاطعانه خواستار خارج شدن این مشکل از بن بست کنونی هستند. البته منابع خبری نزدیک به این مذاکرات، اعتراف کرده اند که تا توافق صلح بین ایروان و باکو هنوز فاصله زیادی است، ولی طرفین حاضر به ادامه گفت‌وگوها و بررسی پیشنهادات مطرح شده کاری هستند و امکان تحقق آنها در آینده مشخص خواهد شد.

شش اقدام سازنده برای پیشرفت در حل و فصل مناقشه قره باغ

پیشنهادات مطرح شده کاری در واقع گزینه مدرنیزه شده همان «اصول مادرید» گروه مینسک برای حل و فصل مناقشه قره باغ مربوط به سال 2007 است.

مهمترین اصول مادرید، غیرقابل قبول بودن استفاده از توان نظامی، احترام به تمامیت ارضی و همچنین حق تعیین سرنوشت است. بطور مشخص این اصول شش گانه شامل اینها می شود: 1- بازگرداندن مناطق تحت کنترل طرف آذربایجانی در منطقه قره باغ کوهستانی،2- ارائه وضعیت موقت تامین امنیت و اداره مستقل به منطقه قره باغ، 3- بازگشایی کریدور لاچینسکی بین قره باغ و ارمنستان، 4- مشخص شدن وضعیت حقوقی منطقه قره باغ در آینده بر اساس خواست و اراده مردم آن، 5- بازگشت پناهجویان و 6- استقرار نیروهای حافظ صلح.

علاوه بر اینها، اقدامات مربوط به کمک به تقویت اعتماد بین طرفین، خاج سازی تک تیراندازان از خطوط مرزی، برقراری آتش بس و تبادل اسراء و افزایش ناظرین سازمان امنیت و همکاری اروپا در منطقه درگیری، نیز بطور جداگانه مورد بررسی قرار می گیرد.

باکو و ایروان، هیچکدام از مواضع خویش صرف‌نظر نمی‌کنند

"آلکسی مالاشنکو" رئیس موسسه تحقیقاتی-علمی «گفتگوی تمدنها» در مسکو می گوید: «مناقشه قره باغ از مناقشات حل و فصل نشده منطقه ای بسیار قدیمی، مانند مناقشه بین فلسطین و اسرائیل است که تاکنون هیچیک از طرحهای پیشنهادی برای حل و فصل آن تحقق نیافته و هیچیک از طرفین درگیری، یعنی باکو و ایروان، از مواضع خویش کوتاه نیامده اند.»

به گفته این کارشناس، در واقع همه میانجیگران هم برخورد مشترکی دارند که می توان موضوع مذاکرات صلح قرار بگیرد. البته در این بین اصول مورد توافق مادرید، از سایر راه حلها دورنمای روشن تری دارد. البته تا زمانی که طرف آذربایجانی هنوز از عدم قبول استقلال منطقه قره باغ صرف نظر نکرده باشد، حل و فصل این مناقشه ممکن نخواهد بود. ارمنستان هم از سوی دیگر، به هیچ وجه با تحت حاکمیت آذربایجان قرار گرفتن منطقه قره باغ موافقت نمی کند. و تا زمانی که هیچیک از دو طرف از مواضع خویش کوتاه نیامده و سازشی از خود نشان نداده اند، این مناقشه همچنان حل و فصل نشده، باقی خواهد ماند.»