استقلال خواهی جنوب یمن، الزبیدی در نقش بارزانی/ همه‌پرسی کردستان؛ فرصت‌طلبی حراک جنوبی

سرویس بین‌الملل فردا؛ محمدمحسن فایضی: جنگ یمن پیامدها و تهدیدات گوناگونی با خود برای آینده و اکنون یمن همراه داشته است. یکی از این پیامدها تشدید فاصله میان جنوب و شمال و برافروخته شدن دوباره حس استقلال‌طلبی جنوبی‌ها و میدان‌داری جنبش حراک جنوبی است. همان‌گونه که می‌دانیم یمن جنوبی تا بیش از اتحاد با یمن شمالی در سال 1990 یک کشور مستقل بوده است. با تغییر معادلات یمن و تشکیل دو گروه یکی در صنعا (حامیان انصارالله و علی عبدالله صالح) و دیگری در عدن (حامیان دولت عبدربه منصور هادی و ائتلاف سعودی و امارات)، جنوبی‌ها بیش از پیش از شمال فاصله گرفتند. گذر و روند جنگ و معادلات سیاسی یمن جنوبی‌ها را با چالش‌های زیادی روبرو کرد. حراک جنوبی به عنوان جنبش جدایی طلب جنوب، هر روز به امارات نزدیک و از سعودی دورتر شد. یکی از دلایل این اتفاق حمایت امارات از تشکیل فدرال جنوب یا تجزیه جنوب به منظور در کنترل در آوردن عدن و جنوب یمن است؛ امری که برای سعودی‌ها یک شکست بزرگ است.

تشکیل شورای انتقالی جنوب، اولین گام برای تجزیه

با تشدید اختلافات میان سعودی‌ها و امارات در عدن، عبدربه منصور هادی مهره سعودی‌ها در اردیبهشت 96، عیدروس الزبیدی مرد قدرتمند حراک جنوبی را از استانداری عدن برکنار کرد. برکناری بسیاری از مهره‌های جنوبی و نزدیک به امارات از سوی عبدربه منصورهادی مهره سعودی‌ها، موجب شده است باری دیگر جنوبی‌ها اعتراضات خود را تشدید نمایند و خواهان استقلال از شمال باشند. پس از اتفاق، عیدروس الزبیدی از تشکیل یک شورای انتقالی برای رهبری جنوب یمن (المجلس الانتقالي الجنوبي) خبر داد.

عیدروس الزبیدی به عنوان شاخص‌ترین رهبر کنونی جنوبی‌ها و رهبر شورای انتقالی قدرت در جنوب در سالروز تشکیل حراک جنوبی (2007/7/7) باری دیگر از استقلال سخن گفت. کلید واژه اصلی سخنان الزبیدی بر عدم تکرار اشتباه گذشته و از دست رفتن استقلال جنوب از سوی شمالی‌ها بود. علی‌رغم حملات شدید الزبیدی به عبدربه منصورهادی و دولت مستقر بر عدن که علناً مهره‌های سعودی‌اند و با آنکه بسیاری از جنوبی‌ها چون خود الزبیدی به دستور سعودی از استانداری عدن برکنار شدند؛ اما وی در سخنانش بارها از ائتلاف عربی نام برد و خواهان آن شد که آنان کنترل استان‌های جنوبی را در دست بگیرند. همه‌پرسی کردستان؛ فرصت‌طلبی حراک جنوبی

پس از آنکه همه‌پرسی کردستان عراق علی‌رغم مخالفت قدرت‌ها و بازیگران مهمی برگزار شد، تب برگزاری همه‌پرسی استقلال خواهی و تلاش برای حرکت به سوی استقلال باری دیگر اوج گرفته است. پس از کاتالونیاهای اسپانیا، گویا این بار نوبت به حراک جنوبی یمن رسیده است.

الزبیدی به عنوان رئیس شورای انتقالی جنوب یمن اخیراً در گفت‌وگو با یکی از شبکه‌های تلویزیونی امارات با بیان اینکه شورای انتقالی بزودی همه‌پرسی سراسری درباره وحدت یمن برگزار خواهد کرد، افشا کرد: بعد از 14 اکتبر با هدف تحقق اهداف این شورا از جمله احیای دولت جنوب یمن، برنامه‌های جدیدی پیاده خواهد شد.

اما نکته مهم سخنان الزبیدی آنجاست که وی مدعی شد: شماری از قدرت‌های بزرگ از مطالبات آن‌ها جهت جدایی از شمال حمایت کرده و سفرای این کشورها در دیدارهای غیر رسمی خود اعلام کردند که کشورهای متبوعشان شورای انتقالی جنوب یمن را نماینده مردم جنوب می‌دانند.

تفاوت جنوب یمن و کردستان عراق

اما استقلال خواهی جنوب یمن بسیار متفاوت‌تر از استقلال کردستان عراق است. تجربه وجود کشور یمن جنوبی، نارضایتی وسیع عمومی از اتحاد با یمن در سال 1990 طی سال‌های پس از بحران یمن، وجود شخصیت قدرتمند الزبیدی، پایه گذاری استقلال خواهی بر تجربه تاریخی و شعار بازیابی قدرت پیشین (به جای نژادپرستی همانند کردستان عراق) و حمایت برخی کشورها همانند امارات از تجزیه یمن را می‌توان از اصلی‌ترین شاخصه‌ها و تفاوت‌های اساسی استقلال جنوب یمن با کردستان عراق دانست. استقلالی که اگر روند سیاسی و میدانی یمن به همین منوال طی شود، بسیار محتمل است. لذا جمهوری اسلامی ایران و انصارالله باید فاصله ایجاد شده میان شمال و جنوب را ترمیم نمایند تا بتوانند یکپارچگی یمن را حفظ نمایند. هرچند استقلال جنوب به ضرر سعودی‌ها خواهد بود، اما تجزیه یا فدرالی شدن یمن تیر خلاصی بر انقلاب یمن است. برخی حمله انصارالله را به جنوب به بهانه گرفتن عبدربه منصورهادی و سپس ائتلاف با علی عبدالله صالح را که منفور جنوبی‌هاست را اشتباهی راهبردی می‌دانند که باعث شد جنوبی‌ها به دشمن انصارالله تبدیل شوند. این فرآیند بر روابط پیشینه و عمیق ایران با جنوبی‌ها هم تأثیر بسیار منفی گذاشت.