ملک سلمان در روسیه به دنبال چیست؟

باشگاه خبرنگاران: الجزیره در مطلبی نوشت: وزارت خارجه عربستان سفر ملک سلمان، پادشاه عربستان، به مسکو را «تاریخی» خوانده است.

با این‌حال، به طور معمول دیپلمات‌ها به ندرت سخنی می‌گویند که منظور حقیقی داشته باشد و استفاده از این کلمه نیز در زبان دیپلماتیک تبدیل به یک کلیشه شده است. اما ممکن است این‌بار این سفر در حقیقت تاریخی باشد.

ریاض و مسکو برای دهه‌ها با یکدیگر اختلاف نظرهای بسیاری داشته اند. این دو غول نفتی تقریبا نیمی از نفت خام جهان را تولید می‌کنند و رقابت تنگاتنگی در به دست آوردن جایگاه برتر در تولید نفت جهانی دارند. تلاش‌های مسکو در حمایت از بشار اسد - رئیس جمهور سوریه - موجب شد روابط روسیه با سعودی‌ها و دیگر کشورهای عربی به سردی بگراید.

با این‌حال، سال گذشته و با تشدید تنش‌ها در روابط آمریکا و روسیه و تغییر سیاست‌های رئیس جمهور آمریکا، شاهد بهبود دور از انتظار روابط مسکو و ریاض بوده ایم.

روز جمعه، دیمیتری پسکوف - سخنگوی کرملین - گفت: «امید ما این است که این سفر به بهبود روابط دوجانبه کمک کند؛ زیرا پتانسیل روابط نزدیکِ میان ما از شرایط کنونی بسیار ارزشمندتر خواهد بود.»

توافق درباره سوریه؟ سعودی‌ها اکنون خواستار کناره‌گیری اسد از سمت خود نیستند و دیگر ماموریت‌های نظامی روسیه در سوریه را که روز شنبه وارد سومین سال خود شد، محکوم نمی‌کنند.

دمشق اکنون اعلام کرده است 92 درصد از خاک سوریه اکنون از چنگ اشغالگران آزاد شده است و همچنین گفته است حملات هوایی روسیه و حمایت دائم سیاسی این کشور از سوریه نقش بزرگی در این پیروزی ایفا کرده است. ناظران در مسکو باور دارند سفر پادشاه سعودی به روسیه در ارتباط با بحث درباره تحول در منطقه انجام خواهد شد.

یک تحلیلگر مسائل دفاعی در گفتگو با الجزیره گفت: «سه سال گذشته، اقدامات آمریکا بیشترین اهمیت را داشت. اکنون شرایط به کلی تغییر کرده است. به همین دلیل است که خاورمیانه اکنون به روسیه توجه بیشتری دارد.»

یک مشاور کرملین ادعا کرد سفر ملک سلمان با خساراتی که گروه‌های تحت حمایت عربستان در جنگ سوریه متحمل شده اند، ارتباط دارد.

سرگئی مارکوف، مسئول موسسه تحقیقات سیاسی در روسیه، در گفتگو با الجزیره گفت: «بی‌شک، عربستان در سوریه شکست خورده است و اکنون به نظر می‌رسد گروه‌های حامی عربستان، به خصوص جبهه النصره، با خسارت‌های بسیاری روبرو خواهند شد.»

وی گفت: «مهمترین وظیفه پادشاه عربستان، حصول اطمینان از باقی ماندن گروه‌های حامی عربستان در سوریه پس از جنگ خواهد بود.»

همچنین، ممکن است ملک سلمان موضع خود را درباره چهار منطقه کاهش تنش در سوریه که از جانب روسیه، ایران و ترکیه تضمین شده اند، نرم‌تر کند.

بهای نفت و محدودیت‌های نفتی در اواسط سال 2014 میلادی، بهای نفت به زیر 100 دلار در هر بشکه سقوط کرد. روسیه و عربستان سعودی که از این مورد نگران بودند، تلاش کردند محدودیت‌هایی در تولید نفت خام ایجاد کنند تا به این صورت بهای طلای سیاه افزایش یابد. با این‌حال، این پروژه در مرحله اجرا شکست خورد و مشکل تا جایی رسید که روسیه اعلام کرد تولیدات خود را افزایش خواهد داد.

در این میان، نفت شیل آمریکا در بازارها سرازیر شد و چشم‌انداز برای تولیدکنندگان نفتی نیز تیره شد. در دسامبر سال گذشته میلادی، مسکو و ریاض کشورهای تولیدکننده نفت عضو اوپک و 11 تولیدکننده خارج از این سازمان را متقاعد کردند صادرات نفتی خود را تا 1.8 میلیون بشکه در روز کاهش دهند.

به باور یک تحلیلگر مسائل نفتی، به دلیل پایبندی «بسیار مطلوب» تولیدکنندگان نفتی به تعهدهایشان، تا اواخر ماه سپتامبر، بهای نفت به 60 دلار در هر بشکه افزایش یافت.

وی گفت: «به احتمال زیاد در آینده نیز چنین توافق‌هایی اجرا خواهد شد، زیرا این توافقات برای تمام طرف‌ها سودآور بوده است.»

الکساندر نواک - وزیر انرژی روسیه - نیز از تمایل شرکت ملی نفت عربستان (آرامکو) برای همکاری در پروژه‌های انرژی استقبال کرده است.

تسلیحات و فعالیت هسته‌ای همچنین به نظر می‌رسد ملک سلمان قصد دارد توافق تسلیحاتی به ارزش 3.5 میلیارد دلار با مسکو به امضا برساند.

عربستان سعودی مدت‌ها تمایل داشته است تا تامین کنندگان تسلیحات خود را از انحصار آمریکا خارج کند. روسیه که دومین تولیدکننده تسلیحات در جهان است، آماده است تا این خلا را پر کند.

با اینکه تاکنون درباره این توافق جزئیاتی منتشر نشده است، یک کارشناس نظامی ادعا کرده است ریاض مشتاق است موشک‌های بالستیک و سامانه‌های دفاع موشکی روسیه را به دست آورد.

این کارشناس گفت: «این سامانه‌ها در سوریه آزمایش خود را پس داده اند.»

روسیه نیز ممکن است به عربستان سعودی برای دستیابی به انرژی هسته‌ای کمک کند.

عربستان قصد دارد پس از ایران، دومین کشوری در خاورمیانه باشد که نیروگاه‌های اتمی تاسیس می‌کند. این کشور حاضر است به همین منظور برای ساخت 16 نیروگاه هسته‌ای، 80 میلیارد دلار هزینه کند.

روس‌اتم، شرکت دولتی روسی که در بحث انرژی هسته‌ای فعالیت می‌کند و در تکمیل نیروگاه اتمی بوشهر به ایران کمک کرد، در تلاش برای انعقاد قراردادی با عربستان است. با این‌حال، این شرکت باید با رقبای خود در فرانسه، آفریقای جنوبی و چین رقابت کند.

این در حالی است که یکی از کارشناسان برجسته روسیه در امور خاورمیانه درباره هرگونه دستاورد سفر پادشاه عربستان به مسکو تردید دارد.

وی گفت: «ما از دهه 1960 منتظر پیشرفت در روابط روسیه و عربستان بوده‌ایم.»

به باور وی، عربستان سعودی اتحاد نزدیک و دیرینه خود با آمریکا را قربانی ایجاد روابط جدید با مسکو نخواهد کرد. روسیه نیز در این میان قصد ندارد در روابط خود با ایران ریسک کند.

این کارشناس گفت: «این یک سفر عادی است که می‌تواند امیدوارکننده باشد. این خوب است اما نمی‌تواند مسئله‌ای را تغییر دهد.»