آیا عربستان در آستانه کودتای سفید نابهنگام است؟

به گزارش روزنامه رای الیوم، عبدالباری عطوان سردبیر این روزنامه در با اشاره به تحولات جدید در عربستان و دستور پادشاهی مبنی بر تاسیس یک نهاد امنیتی جدید این سوال را مطرح کرد: با توجه به دستور سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان مبنی بر تاسیس یک نهاد امنیتی جدید در این کشور باید پرسید آیا پادشاه سعودی آخرین دستور خود را صادر کرد و عربستان به زودی شاهد یک کودتای سفید خواهد بود؟

بر اساس اطلاعاتی که خبرگزاری رویترز منتشر کرد، ملک سلمان که خودش را برای ترک کشور به منظور سپری کردن تعطیلات طولانی تابستانی در شهر«طنجه» (درشمال مغرب) آماده می کند، ویدیوئی ضبط کرده است که به کناره گیری اش از کرسی پادشاهی به نفع شاهزاده «محمد بن سلمان» پسرش و ولیعهد مربوط می شود و ممکن است این نوار در ماه سپتامبر آینده پخش شود.

جدیدترین دستور پادشاه سعودی چیست؟

آخرین و جدیدترین دستوری که پادشاه عربستان روز گذشته صادر کرد و مبتنی بر تاسیس دستگاهی به نام«ریاست امنیت کشور» است که وابسته به شورای وزیران یعنی شخص پادشاه است، می تواند گامی مقدماتی برای این کناره گیری از پادشاهی باشد.

وی افزود: این دستور ملک سلمان یا همان تشکیل دستگاه امنیتی و الحاق همه نهادهای امنیتی دیگر به آن از جمله نیروهای ویژه، واحد مبارزه با تروریسم و شاخه های تحقیقات به معنی سلب تمام اختیارات امنیتی از وزارت کشور و تبدیل این وزارتخانه به وزارتخانه ای فرمایشی است که ماموریت های آن محدود به راهنمایی و رانندگی، مبارزه با جنایت مواد مخدر و مسائل جنایی مشابه است.

پایان تسلط خاندان نایف بن عبدالعزیز بر وزارت کشور

درست است که وزارت کشور پس از سرنگونی «محمد بن نایف» ولیعهد مخلوع همچنان به خاندان «نایف بن عبدالعزیز» محصور مانده است به این ترتیب که «عبدالعزیز بن سعود بن نایف» برادر زاده اش در این پست منصوب شد تا خشم این خاندان در پی برکناری محمد بن نایف از ولیعهدی و همه پست هایش و حصر خانگی اش در کاخش در شهر «جده» در « کودتایی بی صدا»، فروکش کند، اما پس از انتقال همه اختیارات امنیتی به نهاد جدید، این وزارتخانه دیگر هیچ اختیار و قدرتی ندارد حال آنکه وزارت کشور مهمترین وزارتخانه کشور و سوپاپ اطمینان ثبات آن و نیز بقای خاندان حاکم بود.

در این میان تعیین ژنرال «عبدالعزیز الهوبرینی» به عنوان رئیس دستگاه جدید امنیت کشور را می توان اقدامی انتقالی و موقت برشمرد زیرا وی به عنوان مشاور شاهزاده بن نایف فعالیت کرده و به خوبی با ساختار وزارت کشور آشناست و از مهارت بالایی در حفظ امنیت کشور و مبارزه با تروریسم برخوردار است از همین رو دستگاه های امنیتی آمریکا که با وی همکاری داشت به او اعتماد دارد و بعید نیست الهویرینی به محض تکمیل ماموریت جدیدش در ساختار دستگاه امنیتی جدید، از مقامش برکنار شود به ویژه اینکه گزارش هایی منتشر شد که وی پس از برکناری بن نایف تحت بازداشت خانگی قرار گرفت که البته این گزارش ها تایید نشده است.

بن سلمان پست‌های حساس را به نزدیکانش اختصاص می‌دهد

از آن جایی که ژنرال الهویرینی از قشر مردم عادی است نه از خاندان حاکم برعربستان، بنابراین هیچ خطری برای پادشاه آینده یعنی شاهزاده محمد بن سلمان ندارد اما نزدیک بودنش به شاهزاده بن نایف و پیش از وی به پدرش باعث می شود به وی اطمینان و اعتماد نشود زیرا بن سلمان با توجه به عزل و نصب های سابق ترجیح می دهد به ویژه در پست های امنیتی و نظامی حساس فقط با افراد نزدیک به خود همکاری کند؛ و این امر در منطقه خاورمیانه موضوع غیرمنتظره ای نیست زیرا کودتاها، جنگ ها، انقلاب ها و دخالت های خارجی به ویژه از سوی آمریکا یکی از مشخصه های اصلی این منطقه است.

نکته قابل توجه اینکه محمد بن سلمان پس از در دست گرفتن قدرت تلاش کرد ریاست نهادها و پست های مختلف را به خود و هوادارانش اختصاص دهد؛ کاری که از زمان به قدرت رسیدن آل سعود در عربستان بی سابقه است.

به این ترتیب عربستان امروز با عربستانی که قبلا می شناختیم، فرق می کند و این به معنای بهتر یا بدتر بودن آن نیست بلکه سال های آینده و جنگ های کنونی عربستان در یمن و چه بسا در آینده در قطر است که خوب یا بدن بودن این موضوع را روشن خواهد کرد.

به هر حال به حاشیه راندن فقط شامل برخی از افراد خاندان حاکم و پسران عبدالعزیز آل سعود موسس و تعداد زیادی از نوادگانش نیست بلکه حتی برخی پسران خود ملک سلمان یعنی برادران محمدبن سلمان ولیعهد را به استثنای «خالد» برادرش که به عنوان سفیر در واشنگتن تعیین شد، شامل می شود و هیچ کدام از برادران دیگر محمد مانند«سلطان»،«عبدالعزیز» و «فیصل» تا کنون در پست های بالایی منصوب نشدند و تنها در پست هایی که به نظر آنها و بسیاری دیگر «ثانوی» هستند، منصوب شده اند.

احتمال کنار رفتن قریب الوقوع ملک سلمان به نفع پسرش

حتی سرلشکر«حمد العوهلی» فرمانده گارد سلطنتی که به وفاداری و وابستگی اش به پادشاه و خانواده اش معروف است، از مقامش برکنار و سرلشکر« سهیل المطری» به عنوان جانشین وی منصوب شد.

در این شاریط باید گفت عربستان سعودی فقط منتظر یک دستور یا بیانیه است و چه بسا مردم عربستان یک روز صبح زود یا یک ساعت پایانی شب با بیانیه دیوان پادشاهی بیدار شوند که بر اساس آن خادم الحرمین الشریفین از کرسی پادشاهی به نفع پسرش محمد بن سلمان کنار رفته و از اعضای خاندان حاکم و کارکنان بلندپایه دولت و علمای دینی و شهروندان می خواهد با وی بیعت کنند؛ اتفاقی که چندان دور به نظر نمی رسد.