چرایی تاسیس دستگاه امنیت کشور سعودی

خبرگزاری تسنیم: روزنامه الاخبار چاپ لبنان در گزارشی به قلم "خلیل کوثرانی" به بررسی تحولات در نظام حاکم در عربستان از جمله تاسیس دستگاه امنیت کشور پرداخت و نوشت: ساعاتی از انتشار مطالبی درخصوص شب سرنگونی محمد بن نایف ولیعهد سعودی از قدرت در رسانه های غربی نگذشته بود که شب گذشته دستورات پادشاهی جدیدی از دربار سعودی صادر شد. این دستورات جدید بیانگر نگرانی ولیعهد جدید از بقایای حامیان بن نایف و احتمال شورش در درون خاندان حاکم سعودی علیه خودش است. محمد بن سلمان ولیعهد جدید سعودی روند کودتای خود را که براساس آن محمد بن نایف ولیعهد سابق و پسر عمویش را سرنگون کرد، تکمیل می کند. محمد بن سلمان برای کنار زدن بقایای حامیان محمد بن نایف در ارکان قدرت بویژه در ادارات و دستگاههای امنیتی خود بسیج شده است. اینها همان افسران و مسئولانی هستند که برای محمد بن سلمان اعتماد کردن به آنها دشوار است یا این شک و شبه درباره آنها مطرح است که به وزیر کشور سابق (محمد بن نایف) وفادار هستند. به نظر می رسد که روند تغییرات در بخش های وزارت کشور با هدف پاکسازی آن از بقایای حامی محمد بن نایف کار آسانی برای محمد بن سلمان نبوده است و از این رو، وی مجبور شد که دیروز پنجشنبه دستگاهی را موسوم به "ریاست امنیت کشور" اختراع کند تا از این طریق بتواند هرم قدرت امنیتی در کشور را به قبضه خود درآورده و از طریق نفوذ در دستگاههای امنیتی، ضمانتی را برای مقابله با هرگونه شورش احتمالی علیه خودش ایجاد کند. محمد بن سلمان جوان برای رهبری این ماموریت مهم، عبدالعزیز الهویرنی مشاورش در امور کودتاها و مهندس سرنگونی محمد بن نایف در کاخ مکه را انتخاب کرد. براساس دستورات پادشاهی شب گذشته سلمان بن عبدالعزیز شاه سعودی، دستگاه "ریاست امنیت کشور" ایجاد شد که به طور مستقیم زیر نظر رئیس هیئت وزیران (یعنی خود پادشاه) خواهد بود. مهمترین نکته در دستورات پادشاه سعودی این است که - از جنبه اختیارات اعطا شده به دستگاه ریاست امنیت کشور- همه نهادها و دستگاههای امنیتی کشور زیر نظر این دستگاه جدید خواهند بود و کار خواهند کرد. اما از جنبه عملی نیز ساختار دستگاه ریاست امنیت کشور به گونه ای خواهد بود که ادارات مختلف امنیتی از اداره کل آگاهی گرفته تا نیروهای امنیتی ویژه، نیروهای واکنش سریع و امنیت پرواز، اداره کل امور فنی و مرکز اطلاعات ملی و مبارزه با تروریسم را شامل خواهد شد و همه این نهادها زیر مجموعه دستگاه ریاست امنیت کشور خواهند بود. این ساختار دستگاه جدید ریاست امنیت کشور بیانگر نگرانی و ترس ولیعهد جدید است که چشم به تاج و تخت پدرش دوخته است. محمد بن سلمان احساس می کند که تا پیش از کنار رفتن پدرش از قدرت و رسیدن خودش به تاج و تخت باید یک سری اقدامات را انجام دهد زیرا همچنان دغدغه و نگرانی دارد. او نگران شورش و سرپیچی در درون خاندان سعودی یا نفوذ حامیان (محمد بن نایف) در دستگاههای حکومتی است زیرا در طول هفته های اخیر نظرات مملو از کینه و انتقام جویی بن نایف و دیگر فرزندان و نوادگان عبدالعزیز را که در نتیجه کوتای وی، کنار زده شده اند، دیده است. امام الهویرینی که براساس دستورات پادشاهی جدید سعودی با رتبه وزیر به ریاست دستگاه جدید (ریاست امنیت کشور) همراه با حفظ سمت مدیرکل اداره آگاهی و نیز عضویت در شورای امور سیاسی و امنیتی با توجه به سمت جدیدش تعیین شده است، فاکتور اساسی است که گره از معماهای کودتای جناح سلمان می گشاید. تعیین الهویرینی روایت های درز کرده از نشست ماه رمضان در کاخ مکه را تایید می کند. این روایت ها حاکی بود که عملیات کودتا "ساده" نبوده است و محمد بن نایف به زور سرنگون شده است و در این امر، نزدیکترینِ نزدیکانش یعنی عبدالعزیز الهویرینی مشاورش همدست شده است. از جهش سریع الهویرینی به سمت راس هرم دستگاه امنیتی عربستان - به رغم اینکه فردی خارج از خاندان حاکم به شمار می رود- می توان به این برداشت رسید که فشارهای آمریکا در این زمینه وجود داشته است. آمریکا با فشار خواستار تعیین الهویرینی شده است زیرا واشنگتن جایگاه و اعتماد ویژه ای به وی دارد. هرچند الهویرینی مدتهای مدیدی از نزدیک با محمد بن نایف کار کرد اما بعید است که بدون دست برداشتن از وفاداری خود به محمد بن نایف، به این سرعت در هرم دستگاههای امنیتی رشد کند و به این جایگاه برسد؛ خصوصا که الهویرینی دو روز قبل در جریان استقبال از وزیر کشور عراق پشت سر محمد بن سلمان ایستاده بود. اکنون درسایه دستورات جدید پادشاه سعودی، این سخن بیش از هر زمان دیگری با جدیت مطرح است که تیغه شمشیر به گردن متعب بن عبدالله وزیر گارد ملی عربستان و دیگرانی نزدیک شده است که رقیب محمد بن سلمان هستند و رویای پادشاه شدن او را تهدید می کنند. اینها گام های ضروری است که محمد بن سلمانِ نگران از مرحله تحویل گرفتن تاج و تخت، به آن نیاز خواهد داشت. علاوه بر این، تعیین الهویرینی عملا عبدالعزیز بن سعود بن نایف وزیر کشور کنونی را - که پسر برادر محمد بن نایف به شمار می رود و گفته شده بود اعطای این پست به وی به منزله پاداشی برای محمد بن نایف جهت راضی کردن او برای کناره گیری از ولیعهدی بوده است، کنار می زد.