۵ دلیل برای نگرانی آلمان‌ها از بحران قطر

سرویس بین‌الملل فردا؛ مرتضی باقیان: طی روزهای اخیر چند کشور عربی به رهبری عربستان سعودی روابط خود را با قطر قطع کرده و مرزهای زمینی، هوایی و دریایی خود را بر روی این کشور بسته اند. این کشورها، قطر را به حمایت از گروه های تروریستی متهم کرده‌ و خواهان تغییراتی در سیاست خارجی و داخلی قطر شده ‌اند اما قطر این اتهام‌ها را رد کرده و گفته است از سیاست خارجی خود دست بر نمی ‌دارد .

۱- در بحبوحه این بحران، مقامات آلمانی از جمله صدر اعظم و وزیر امور خارجه آلمان، نسبت به تداوم و پیامدهای نگران کننده این منازعه، واکنش نشان داده اند. برای مثال آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، با ابراز نگرانی از تشدید اختلافات در منطقه، خواستار خویشتن داری طرفین مناقشه شده است. مرکل با ابراز نگرانی از اوضاع خاورمیانه و تنش های اخیر میان عربستان و قطر، تاکید کرده است که تمام کشورهای حوزه خلیج فارس باید با همکاری ایران و ترکیه، نسبت به حل و فصل این مناقشه با یکدیگر همکاری کنند. وی همچنین گفته که آلمان به دنبال راه حل سیاسی برای درگیری ها و تعادل و توازن قدرت در منطقه حساس خاورمیانه است. همچنین زیگمار گابریل، وزیر امور خارجه آلمان، گفته است که خاورمیانه یک بشکه باروت سیاسی و نظامی است و تشدید تنش، به نفع هیچ‌کس نیست. وی ضمن هشدار نسبت به تبعات بالا گرفتن بحران، از دونالد ترامپ به دلیل انعقاد قرارداد تسلیحاتی ۱۱۰ میلیارد دلاری با عربستان، انتقاد کر ده و گفته است این قرارداد، احتمال رقابت تسلیحاتی را در منطقه خاورمیانه تشدید می‌کند.

۲- چنین مواضعی از طرف مقامات آلمانی، نشان از نگرانی آنها از آینده و تبعات و پیامدهای این بحران دارد. حال سوال اینجاست که چرا ژرمن­ها نگران این بحران هستند؟ برای پاسخ به این سوال باید دغدغه ‌ها و نگرانی‌ های آلمان را در قبال این بحران مورد ارزیابی قرار داد .

شاید بتوان مهمترین دغدغه ژرمن ها در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس را ذیل مقوله "حفظ ثبات و امنیت در خاورمیانه" خلاصه کرد. آنچه که برای آلمان مهم بوده و اولویت سیاست خارجی آن را تشکیل می دهد، ایجاد ثبات است؛ چرا که مهمترین هدف سیاست خارجی آلمان (یعنی افزایش تولید ثروت ملی و انباشت سرمایه) تنها در گرو ثبات بدست می آید. باید توجه داشت که به‌ دلیل متاثر بودن منافع و امنیت آلمان از بحران‌های خاورمیانه، که نمونه آن را در بحران پناهجویان و آوارگان سوری مشاهده کردیم، این کشور ضمن تلاش برای ایجاد موازنه قوا میان بازیگران اصلی در خاورمیانه، خواستار شکل گیری یک ساختار امنیت منطقه ای با مشارکت فعال تمام بازیگران منطقه خاورمیانه می باشد. در بحران اخیر میان قطر و عربستان نیز آلمان بر حل و فصل مسالمت آمیز این مناقشه از طریق گفت‌وگو و مذاکره میان بازیگران منطقه ای تاکید دارد .

۳- نگرانی مقامات آلمانی نسبت به تحولات قطر چندان هم بی ارتباط با مراودات اقتصادی و تجاری دوحه و برلین نیست. در واقع روابط اقتصادی دو کشور نقش بسزایی در اعلام نگرانی مقامات آلمانی دارد. ذکر این نکته در این اینجا لازم است که این شیخ نشین کوچک اما ثروتمند، سرمایه‌گذاری‌های کلانی در آلمان انجام داده است که از جمله آنها می توان به سرمایه گذاری در صنعت خودروسازی و بانکداری آلمان اشاره کرد. مقامات آلمانی نگران آن هستند که در صورت تداوم بحران دیپلماتیک کنونی و تنگ‌تر شدن حلقه تحریم‌های قطر از سوی برخی همسایگان منطقه‌ای، این کشور کوچک مجبور به فروش و نقد کردن سرمایه‌های خود و خروج دارایی‌های مالی‌اش از آلمان شود. اقدامی که بدون شک تاثیرات مالی قابل توجهی را بر وضعیت شرکت‌های آلمانی و به تبع آن اقتصاد آلمان خواهد داشت. بنابراین بخشی از نگرانی‌های موجود در میان مقامات آلمانی در ارتباط با بحران دیپلماتیک اخیر، ناشی از حضور پررنگ اقتصادی این شیخ نشین کوچک در بازار آلمان می باشد.

۴- قطر در حال حاضر بزرگترین صادرکننده گاز مایع (ال ان جی) در جهان است که بخش اعظم آنرا به آسیا و اروپا صادر می کند. به نظر می رسد که در صورت تداوم بحران و محاصره قطر، بالطبع امکان کاهش صادرات گاز مایع قطر به جهان و در نتیجه افزایش قیمت گاز وجود دارد که این امر به ضرر کشورهای اروپایی و از جمله آلمان می باشد.

۵- به طور کلی باید گفت که آلمانها به خوبی می دانند که بی ثباتی در خاورمیانه و بویژه در منطقه خلیج فارس یکی از دلایل اصلی بحران های اقتصادی و انرژی در آلمان و اروپاست. به همین خاطر آلمان تاکید زیادی روی ثبات و امنیت در منطقه خلیج فارس داشته و نفع خود را در تنش زدایی میان کشورهای منطقه خاورمیانه می بیند. شاید به همین دلیل است که وزیر امور خارجه آلمان از قرارداد نظامی یکصد و ده میلیارد دلاری آمریکا و عربستان انتفاد کرده و آنرا باعث بی ثباتی و تشدید رقابت های تسلیحاتی در خاورمیانه می داند.