تشکیل ارتش نیابتی ترکیه برای اشغال و اداره استان ادلب/ اردوغان به جنگ القاعده می‌رود؟

سرویس بین الملل فردا: ترکیه در راستای ادامه سیاست‌های بلندمدت خود برای سیطره بر شمال سوریه، ارتش نیابتی برای اشغال و اداره استان ادلب سوریه تشکیل می‌دهد تا این منطقه را از سیطره گروه‌ تروریستی «جیش الفتح» و گروه‌های سلفی تکفیری خارج کند.

منابع مطلع میدانی از اجرایی شدن گام‌های ابتدایی ترکیه برای تأسیس گروه تروریستی «الفیلق الاول» در استان ادلب و مناطق همجوار (تحت سیطره معارضین سوری) خبر می‌دهند. قرار است ۱۷ گروه مسلح وابسته به ترکیه (عمدتا ذیل ارتش آزاد سوریه) در قالب یک تشکیلات منسجم به نام «الفیلق الاول» متحد شده و یک گروه سراسری برای اداره نظامی استان ادلب تشکیل دهند.

گفته می‌شود گروه‌های مسلح «جیش الاسلام» (شاخه شمال سوریه)، «تجمع فاستقم کما امرت»، «جیش ادلب حر»، «جیش المجاهدین»، «جبهه شامیه» (شاخه ادلب و ریف غربی حلب) و... از مهم‌ترین اجزاء گروه نوظهور فیلق الاول بوده و در ادامه - در صورت موفقیت - «فیلق الشام» و اتاق عملیات «غرفة عملیة حلب» نیز به آن بپیوندند. همچنین با پیوستن «جیش النصر»، «جیش العزه» و «الفرقة الاولی الساحلیة»، قرار است به سرعت قلمرو عملیات آن از استان ادلب به مناطق همجوار در استان‌های حماه و لاذقیه گسترش یابد.

ترکیه در توافقنامه اخیر آستانه متعهد شده تا در مناطق چهارگانه موسوم به «مهار تنش»، بر رفتار گروه‌های معارض مسلح نظارت جدی داشته باشد تا مانع عملیات نظامی ابتدایی از سوی آن‌ها شود. مهم‌ترین منطقه در میان این ۴ منطقه، شمال غرب سوریه و مشخصا قلمرو استان ادلب است. برپایه این توافق، استان ادلب، بخش غربی و جنوب غربی استان حلب، شمال استان حماه و شمال غرب استان لاذقیه یکی از مناطقی است که ارتش ترکیه باید در آن‌ها معارضین مسلح را مهار کرده تا به سمت ارتش سوریه حمله نکنند.

در حال حاضر شمال شرق استان لاذقیه تحت اشغال گروه‌های مختلف تروریستی است؛ اما به صورت رسمی وابسته به هیچ یک از آن‌ها نیست. چند گروه وابسته به ارتش آزاد سوریه در آن‌جا حضور دارند که مهم‌ترین‌شان «الفرقة الاولی الساحلیه» می‌باشد. علاوه بر آن‌ها، احرار الشام، هیئت تحریر الشام و حزب اسلامی ترکستان حضور پررنگی در استان لاذقیه دارند. در شمال استان حماه نیز مناطق تحت کنترل معارضه، توسط ارتش آزاد سوریه و مشخصا گروه‌های «جیش العزه»، «جیش النصر» و «جیش التحریر» اداره می‌شود. با این حال مشکل اصلی استان ادلب می‌باشد.

استان ادلب توسط جیش الفتح اداره می‌شود که حتی در ظاهر خود را سوری نمی‌خواند! رهبری جیش الفتح با «عبدالله المحیسنی» تروریست شهیر سعودی‌تبار می‌باشد که به جرم ارتباط با القاعده از سوی غرب نیز رسما تروریست خوانده شده است. از نظر اداری نیز ساختار بخش شرعی و دادگاه‌های شرع آن به صورتی است که دقیقا برگرفته از الگوی القاعده می‌باشد. از نظر اداری نیز اداره این استان برگرفته از الگوی طالبان بوده و گروه‌هایی با عنوان «طلاب شرعی» (که در مکتب القاعده درس‌آموزی کرده‌اند) هر منطقه را به صورت محلی اداره می‌کنند.

مهم‌ترین بخش استان ادلب، وضعیت انتظامی و نظامی آن می‌باشد. گرچه بیش از بیست گروه مسلح به صورت رسمی در استان ادلب فعالیت می‌کنند؛ اما از نظر عملیاتی و سازماندهی عملا این استان توسط دو گروه تروریستی ذیل جیش الفتح اداره می‌شود. تقریبا در تمام مناطق استان ادلب، امنیت از طریق موازنه میان دو گروه تروریستی «احرار الشام» و «تحریر الشام» برقرار شده و جایی که موازنه میان این دو بر هم بخورد، درگیری‌های خونین و گسترده میان گروه‌های مسلح رخ می‌دهد! تجربه نشان داده که گروه‌های دیگر بدون دخالت این دو گروه، حتی توان دفاع از مرکزیت سازمان خود را ندارند!!

شرایط در غرب و جنوب غربی استان حلب نیز دقیقا مشابه استان ادلب است؛ با این تفاوت که ارتش آزاد سوریه نیز در اتاق فرماندهی «فتح حلب» در این منطقه از قدرت نسبی برخوردار می‌باشد. تجربه درگیری‌های ماه‌های آخر سال گذشته که به تأسیس تحریر الشام منتهی شد، ثابت کرد تحریر الشام با دو بازوی گروه تروریستی جبهه فتح الشام (النصره) و گروه تروریستی نور الدین الزنکی می‌خواهد ارتش آزاد را در این منطقه تضعیف کند و تا حد زیادی به همین هدف دست یافت.

با توجه به این‌که ترکیه به اجرای توافقنامه آستانه تعهد داده است، باید مانع هرگونه عملیات گروه‌های تروریستی این مناطق علیه ارتش سوریه و جبهه مقاومت شود؛ انتظار می‌رفت آنکارا طی ماه جاری و ماه آینده دست به اقداماتی بزند تا توازن قوا در میان معارضین مسلح بر هم بخورد. در این میان، مهم‌ترین کار باید تقویت گروه‌های مسلح موسوم به «معارضین میانه‌رو» و تضعیف و نهایتا سرکوب همپیمانان القاعده باشد.

ترکیه در نخستین گام قصد دارد با تأسیس الفیلق الاول و سازماندهی حداقل ۶هزار جنگجوی مسلح استان ادلب به آن، توازن ایجاد شده میان گروه‌های مسلح به محوریت احرار الشام و تحریر الشام را بر هم بزند. در گام بعد، احتمالا در انتظار پیشدستی گروه‌های تروریستی تکفیری می‌ماند تا بعد از عملیات ابتدایی آن‌ها، به حمایت از الفیلق الاول وارد خاک سوریه شود. همچنین ترکیه امیدوار است بعد از تغییر توازن قوا در استان ادلب، بتواند حداقل ۱۰هزار جوان داوطلب آواره را برای اداره استان ادلب توسط گروه‌های موسوم به میانه‌رو سازماندهی کند تا این استان را از سیطره جیش الفتح و القاعده خارج کند.

به نظر می‌رسد طی هفته‌های آینده باید شاهد حملات دو گروه تروریستی تحریر الشام و احرار الشام به ارتش آزاد و دیگر گروه‌های همپیمان ترکیه در استان ادلب باشیم. قطعا جیش الفتح به سادگی حاضر به تأسیس این اتحادیه نخواهد شد و حتی ممکن است در این راستا به چندین گروه مسلح حمله‌ور شود. این نکته در مورد احرار الشام و تحریر الشام به مراتب پررنگ‌تر است.

احرار الشام بعد از درگیری‌های ماه‌های پایانی سال گذشته، توانست برخی گروه‌های مسلح مانند شاخه ادلب جیش الاسلام، شاخه ادلب جبهه شامیه، جیش المجاهدین و... را تحت الحمایه خود و نهایتا زیرمجموعه خود قرار دهد و حالا با انشعاب این گروه‌ها و تأسیس الفیلق الاول، بیش از ۴هزار نیروی ورزیده و آموزش دیده از احرار الشام جدا خواهند شد! این نکته قطعا با مخالفت جدی رهبری احرار الشام مواجه شده و باید در انتظار حملات آن‌ها به نطفه‌های اولیه الفیلق الاول باشیم.

تحریر الشام نیز به خوبی می‌داند در صورت پیشرفت توافقات سیاسی، چاره‌ای جز انحلال ندارد! به همین علت با تمام قوا در برابر طرح‌های مشترک آنکارا مسکو خواهد ایستاد. در حال حاضر مهم‌ترین پایگاه تحریر الشام استان ادلب می‌باشد و سران آن‌ها به خوبی می‌دانند در صورت دستیابی ترکیه به ادلب، دیگر برگه قدرتمندی در برابر معارضین مسلح نخواهند داشت! به همین جهت حتی ممکن است تحریر الشام برای ممانعت از ظهور الفیلق الاول، به عملیات‌های ایذایی در مرزهای ترکیه روی بیاورد!!

تمامی شواهد نشان می‌دهد استان ادلب شاهد آبستن حوادث پیچیده‌ای است که نباید از دید ناظران ایرانی پنهان بماند. سرویس بین الملل فردا در روزهای آینده گزارش‌های میدانی از تنش‌های میان گروه‌های مسلح این استان منتشر خواهد کرد.