مکرون، مُسکنی برای اروپای نگران

روزنامه شرق: امانوئل مکرون، نامزد میانه‌رو‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری فرانسه در برابر مارین لوپن، نامزد حزب راست افراطی جبهه ملی پیروز شد تا نهادهای اروپایی پس از مدت‌ها نفسی به راحتی بکشد. پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده و رأی آری بریتانیایی‌ها به خروج از اتحادیه اروپا، سیاست بین‌الملل از نظم مسلط خود فاصله گرفته بود و پیروزی لوپن می‌توانست کابوس اتحادیه اروپا را به واقعیت بدل کند؛ بااین‌حال مکرون ٣٩ ساله که تا همین سه سال پیش برای کمتر کسی شناخته شده بود؛ به‌عنوان نماینده جریان میانه‌رو فرانسه در کارزار نئولیبرالیسم و نئوفاشیسم پیروز شد تا به گفته خودش از اروپا اعاده حیثیت کند. او که در انتخابات ٦٦ درصد آرا را به دست آورد، پس از این پیروزی در جمع هوادارانش گفت که از اروپا و فرانسه دفاع می‌کند. مکرون که وزیر اقتصاد دولت اولاند بوده، خطاب به حامیانش چنین گفت: «جهان به تماشای ما نشسته و منتظر ماست که از روح روشنگری که در بسیاری جا‌ها مورد تهدید قرار گرفته، دفاع کنیم». گرچه اختلاف آرای مکرون و لوپن زیاد بود (٦٦ - ٣٤) بااین‌حال نتایج انتخابات حاکی از نامحبوب‌بودن هر دو نامزد است. حدود ٢٦ درصد واجدان شرایط یعنی ١٢ میلیون نفر، دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری فرانسه را تحریم کردند که بالاترین میزان از سال ١٩٦٩ تاکنون بوده است. ١٢ درصد رأی‌دهندگان، یعنی بالای چهار میلیون نفر در این انتخابات برای نشان‌دادن نارضایتی خود از نامزدهای تشکیلات سیاسی فرانسه، رأی سفید یا مخدوش به صندوق‌ها ریختند. پیروزی به مدد مخالف تندرو به باور بسیاری از ناظران، اکثریت کسانی که به مکرون رأی داده‌اند نه به خاطر حمایت از برنامه‌های اقتصادی و سیاسی او بلکه به دلیل دور نگه‌داشتن حزب جبهه ملی از قدرت به او رأی داده‌اند. حتی براساس نظرسنجی ایپسوس، ٦١ درصد از مردم فرانسه گفته‌اند که برنامه‌های کاهش خدمات اجتماعی مکرون آن‌قدر آن‌ها را به او بی‌اعتماد کرده که مایل نیستند مکرون و جنبش او در انتخابات مجلس ملی ماه ژوئن اکثریت را به دست آورد. اوضاع لوپن، اما از این هم وخیم‌تر بود و او توانست آرای ١٠ میلیون فرانسوی را به سبد خود بریزد که حتی کمتر از میزان تحریمی‌های این انتخابات بود. لوپن پس از اعلام نتیجه انتخابات با تبریک به مکرون گفت که فرانسه ادامه وضعیت موجود را انتخاب کرد. با‌این‌همه او گفت: صحنه سیاسی در فرانسه ساختاری نو پیدا کرده و با رسیدن به دور دوم انتخابات او و حامیانش به اپوزیسیون اصلی تبدیل شده‌اند. برای اولین بار در تاریخ مدرن فرانسه، دو حزب اصلی فرانسه یعنی حزب سوسیالیست و جمهوری‌خواه از راهیابی به دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری ناکام ماندند و گرچه در نهایت مکرون که یکی از نامزدهای طرفدار وضع موجود و اتحادیه اروپا و سیاست‌های مالی این نهاد بود، با تکیه بر موج نارضایتی از دو حزب اصلی، راهی کاخ الیزه شده است؛ اما به باور بسیاری از ناظران اکنون دیگر نمی‌توان از خطر راست افراطی فرانسه غافل ماند. حزب جبهه ملی در ٤٥ سال گذشته آرام‌آرام رشد کرده است و این‌بار لوپن با تغییر برخی از رویکردهای این حزب و تعدیل مواضع آن توانست به دور دوم انتخابات راه یابد. به نظر نمی‌رسد مسائلی که این حزب روی آن متمرکز شده بود، نظیر تهدیدات تروریستی، بحران پناه‌جویان، مهاجرت، بی‌کاری گسترده و صنعت‌زدایی، به این زودی‌ها حل شود و ازهمین‌رو با ادامه برنامه‌های ریاضت اقتصادی دولت مکرون و نزدیکی انتخابات پارلمانی فرانسه، راهیابی تعداد زیادی از نامزدهای حزب جبهه ملی به مجلس ملی این کشور بسیار محتمل است. مارین لوپن شش سال پیش به جای پدرش رهبر حزب جبهه ملی فرانسه شد و از آن زمان توانست دستاوردهای این حزب در انتخابات محلی و منطقه‌ای را افزایش دهد. ازهمین‌رو تن‌ها با تغییر سیاست‌های کلی فرانسه است که می‌توان از خطر پیروزی مجدد راست‌گرایان افراطی جلوگیری کرد. مکرون اکنون با چالش‌های بسیاری روبه‌روست، از بهبود شرایط اقتصادی گرفته تا مواجه با تهدیدهای تروریستی. او با جامعه‌ای روبه‌روست که اغلب اعتماد خود را به حاکمان و دولتمردان از دست داده‌اند و از ریاضت اقتصادی و کاهش همیشگی هزینه‌های اجتماعی و گفتارهای جنگ‌طلبانه به تنگ آمده‌اند؛ همان برنامه‌هایی که از سال ٢٠٠٧ تا ٢٠١٢ نیکلا سارکوزی از حزب جمهوری‌خواه آن را پیش می‌برد و پس از آن فرانسوا اولاند از حزب سوسیالیست. حالا مکرون که در دورانی که وزیر اقتصاد دولت اولاند بود، برنامه ریاضتی گسترده‌ای را به پیش برد، کلید ورود به کاخ الیزه را در دست گرفته است. او قصد دارد دست به تعدادی اصلاحات اقتصادی بزند، از‌جمله کاهش مالیات شرکت‌ها از ۳۳ درصد به ۲۵ درصد. اما به باور بسیاری از تحلیلگران موفقیت او در مهار حزب جبهه ملی و جلب رضایت مردم فرانسه در گرو تفاوت عملکرد دولت او با دولت‌های قبلی است؛ چیزی که عملی‌شدنش براساس برنامه‌ها و وعده‌های او، بعید یا دست‌کم دشوار است. همان‌طور که روزنامه فرانسوی «لا کروا» در تفسیر خود درباره نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری نوشته؛ مهم‌ترین وظیفه رئیس‌جمهور جدید فرانسه یافتن راهکارهایی برای مشکلات و دردهای اجتماعی است.