حمله تازه تاجر مسلک‌ها به برجام/ آیا زمان برقراری روابط مسالمت آمیز با عربستان فرا رسیده است؟
هم‌زمانی سفر وزیر دفاع آمریکا به عربستان و برگزاری نشست تجاری بین آمریکا و عربستان در واشنگتن، با فشار بر ایران به اتهام حمایت از تروریسم، نشان از انگیزه بالای مقامات عربستانی در تغییر رویکرد تعاملی با دولت آمریکا و شیوه جدید مواجهه با ایران دارد.
سرویس بین‌الملل فردا: روزهای پایانی هفته گذشته با چالش جدی سیاستمداران آمریکایی و ایرانی درباره موضوع جنجالی توافق هسته‌ای ایران در سال 2015 سپری شد.
بهانه‌های تراشی آمریکا در مسیر اجرای توافق هسته‌ای
هفته گذشته جمهوری اسلامی ایران مجددا از سوی طرف غربی به خاطر حمایت از نیروهای حزب‌الله لبنان و انصارالله یمن، به نقض روح توافق هسته‌ای متهم شد. یک بار به وسیله نامه رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا به کنگره این کشور و دو روز پس از آن در نشست خبری دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، مسئولین آمریکایی موضوع حمایت از تروریسم را علیه ایران مطرح کردند.
از طرفی محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران با ارسال پیام‌هایی در شبکه اجتماعی توئیتر سعی در شفاف‌سازی مساله کرد و تلویحاً از عدم پایبندی آمریکا به متن و روح برجام گلایه کرد.
جالب آن که هم تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا در متن نامه خود به کنگره و هم ترامپ، رئیس جمهور این کشور در سخنرانی خود، هیچ اعتراضی به پایبندی ایران به متن توافق، و محدود شدن برنامه هسته‌ای ایران نداشتند. در واقع نامه تیلرسون براساس ارزیابی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره روند برنامه هسته‌ای ایران بعد از توافق هسنه‌ای نوشته شده بود. در این گزارش تصریح شده است که ایران مساله محدودیت در فرآیند غنی‌سازی اورانیوم را پذیرفته است و به دنبال ساخت و ساز در راکتور تحقیقاتی آب سنگین نیست.
مساله اصلی آمریکایی‌ها حول محور آنچه مخالفت با روح برجام و حمایت ایران از تروریسم می‌نامند، می‌چرخید. این موضوع به این معناست که دولت جدید آمریکا برای افزایش فشارها علیه ایران مشخصاً به دنبال «بهانه» می‌گردد. اما آیا ترامپ و نزدیکانش در دولت آمریکا به تنهایی به استقبال چالش‌های جدید با جمهوری اسلامی ایران رفته‌اند؟
برای پاسخ به این سوال لازم است بدانیم که جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا سه‌شنبه هفته گذشته در دیداری که در شهر ریاض پایتخت عربستان با مقامات عربستانی برگزار کرده بود، برای چندمین بار قول افزایش حمایت‌های لجستیک را به ائتلاف عربستان در جنگ با یمن و نیروهای انصارالله داد. جالب اینکه در این سفر ماتیس راجع به کمک آمریکا به ارتش عربستان در بعد سخت افزاری و فروش دستگاه‌های پیشرفته مربوط به شناسایی و اطلاعات جنگی، به مقامات عربستانی وعده‌هایی داده است.
اما تقریباً اغلب گزارش‌های ارسالی از دیدارهای ماتیس در عربستان با مطرح کردن مساله حمایت ایران از نیروهای انصارالله در یمن و سایر گروه‌هایی که از نظر آمریکایی‌ها تروریستی محسوب می‌شوند، تکمیل شده بود. جیمز ماتیس در بخشی از اظهارات خود در عربستان با ایجاد اطمینان به عربستانی‌ها درمورد کمک ویژه آمریکا به عربستان در قبال تهدیدات ایران، گفته بود: «شما به همه‌جای این منطقه نگاه کنید. هرجا مشکلی وجود داشته باشد، شما ایران را پیدا می‌کنید. در حال حاضر ما در تمام ملت‌های منطقه این حالت را مشاهده می‌کنیم که برای کم کردن ناپایداری‌ها و چالش‌ها در منطقه به دنبال پس زدن ایران و مات کردن این کشور هستند.»
علاوه بر سفر ماتیس به عربستان، روز چهارشنبه هفته گذشته، رکس تیلرسون با حضور در نشست تجاری آمریکا-عربستان در واشنگتن از ظرفیت‌های اقتصادی بخش خصوصی در آمریکا سخن گفت و به مسئولین و تجار عربستانی حاضر در نشست وعده داد که حکومت ملک سلمان، با سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی آمریکا، قطعاً از سود لازم برای پیشبرد طرح تحول اقتصادی عربستان، موسوم به «چشم‌انداز عربستان در 2030» برخوردار خواهد گشت.
تهدید ایران و توافق تجاری با عربستان در یک روز
هم‌زمانی سفر وزیر دفاع آمریکا به عربستان و برگزاری نشست تجاری بین آمریکا و عربستان در واشنگتن، با طرح مساله حمایت ایران از تروریسم، نشان از انگیزه بالای مقامات عربستانی در تغییر رویکرد تعاملی با دولت آمریکا و شیوه جدید تقابل با ایران دارد.
به طور مشخص، رویکرد ضد ایران و همینطور تقابل جدید با بشار اسد در دولت ترامپ مورد حمایت‌های ویژه حکومت عربستان و متحدان منطقه‌ای آنها قرار دارد. البته این موضوع از دید برخی رسانه‌های آمریکایی به عنوان یک تناقض در سیاست خارجی ترامپ مطرح شده است. زیرا ترامپ در زمان تبلیغات انتخاباتی عنوان کرده بود که برای از بین بردن گروه‌های تروریستی منطقه به خصوص داعش نباید به تقابل مستقیم با ایران پرداخت زیرا ایران در کنار روسیه و همینطور نیروهای بشار اسد، در یک جبهه برای از بین داعش تلاش می‌کنند.
همه به یاد دارند روابط عربستان با دولت آمریکا، پس از اتخاذ رویکرد مذاکراتی دولت پیشین آمریکا با جمهوری اسلامی ایران که منجر به توافق هسته‌ای ایران شده بود، دچار تنش‌های آشکاری با اوباما شده بود. پس از آن بود که به‌کارگیری شیوه جدید دیپلماسی حکومت عربستان، که شامل سرمایه‌گذاری‌های گسترده در شرق آسیا در کنار برقراری روابط تازه اقتصادی با دولت جدید آمریکا قوت گرفت. اما اکنون بی‌شک عربستانی‌ها مجبور به هزینه کردن و راضی نگه‌داشتن آمریکایی‌ها از طریق خرید سلاح‌های بیشتر برای جنگ در یمن و سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی در بخش خصوصی آمریکا خواهند بود.
با چنین اوصافی شاهد دور تازه‌ای از اقداماتی هستیم که منجر به کاهش تنش‌های گذشته میان عربستان و آمریکا و فشار مشترک آنها به ایران شده است که دیگر قدرت بازدارنده هسته ای سابق را در اختیار ندارد و به شدت درگیر مشکلات اقتصادی داخلی و خارجی است. هرچند آینده این ماجرا بستگی بسیاری به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ایران دارد اما چنین اتفاقاتی فعلا برای عربستان تمامیت خواه و هم برای دولت تاجرمسلک آمریکا، رضایت‌بخش خواهد بود تا در آینده سناریوی تازه را در قبال ایران کلید بزنند. سناریویی که شاید نتیجه بخشی از آن فشار بر ایران برای کوتاه آمدن از مواضع اصولی و برقراری رابطه مسالمت آمیز با عربستان یا حتی خود ایالات متحده باشد.
دیدگاه تان را بنویسید