مناسبات مسکو و آنکارا به وضعیت گذشته بازنگشته است

خبرگزاری تسنیم: فرشید باقریان، کارشناس مسائل ترکیه در خصوص موضع ترکیه در سومین سالگرد الحاق جمهوری خودمختار کریمه به روسیه مبنی بر اینکه نتایج حاصل از این وضعیت را به رسمیت نمی‌شناسد و به حمایت خود از تاتارهای ساکن شبه‌ جزیره کریمه ادامه خواهد داد، با اشاره به اینکه مناسبات مسکو و آنکارا به وضعیت گذشته برنگشته است، بیان داشت: اتفاقی که بین روسیه و ترکیه رخ می‌دهد، شاید به‌ ظاهر به این صورت باشد که میان آن‌ها ارتباطات خوبی برقرار شده است، اما این رابطه به این شدت بهبود یافته نیست.

وی با تأکید بر عدم بهبودی کامل مناسبات مسکو و آنکارا گفت: یک مثال ساده این است که روسیه بعد از اینکه برخی از تحریم‌های مواد غذایی از جمله میوه و سبزی را از ترکیه برداشت، عملاً اتفاق خاصی نیفتاد و 450 میلیون دلار از 700 میلیون دلار صادرات میوه ترک‌ها به روسیه ممنوع است. ترک‌ها چون در یک چنبره سیاست خارجی قفل‌ شده قرار داشتند، مجبور بودند برخی روابط را خارج از آن وضع موجود ادامه دهند. در واقع اگر مثلاً روابط قبلاً 100 بوده و اکنون 50 است، آنکارا سعی دارد آن را بیشتر از 50 نشان دهد. عملاً موضع روس‌ها در قبال ترک‌ها این‌گونه نیست.

کارشناس مسائل ترکیه با بیان اینکه روس‌ها حتی تعهد نداده‌اند که مسئله ویزا را به وضع سابق برگردانند، افزود: مسکو ویزا را فقط برای تجار برداشته است؛ بنابراین روس‌ها تغییری در قبال ترکیه نداشته‌اند. مسکو معتقد است که ترک‌ها به دنبال نئوعثمانی گرایی هستند و یکی از موضوعاتی که برای آن‌ها اهمیت دارد، 30 هزار تاتاری است که در منطقه کریمه حضور دارند. برای مثال کل جمعیت ترک‌نشین در هلند 450 هزار نفر است و بیشتر آن‌ها هلندی شده‌اند؛ اما ترک‌ها همچنان برای این درصد کم کمپین گذاشته‌اند و برای رأی آن‌ها برنامه‌ریزی کرده‌اند. اکنون می­‌توان تصور کرد که 30 هزار ترک تاتار به چه اندازه برای ترکیه حائز اهمیت است.

وی با تأکید بر اینکه ترک‌ها نباید فراموش کنند که هر اتفاقی که بیفتد، آن‌ها عضو ناتو هستند و این مسئله باعث می‌شود یکسری تعهدات بین‌المللی را اجرا کنند، مطرح کرد: هرچند ترک‌ها برای انتقام گرفتن از آمریکا به روسیه نزدیک شدند، اما این امر حاشیه امنیتی دارد. چون اسرار نظامی که به‌واسطه ناتو در اختیار ترک‌ها است، نمی‌تواند جایی فاش شود. هنوز گروهی از آمریکایی­‌ها و سلاح‌های فوق پیشرفته آن­ها در پایگاه اینجرلیک قرار دارد. ترک‌ها نمی‌توانند به‌ یکباره به سمت شرق یا هر کشور دیگری بروند.

باقریان با اشاره به اینکه در رابطه با بحث نفوذ استراتژیک می‌توان گفت ترک‌ها به دنبال کسب پایگاه اجتماعی در کریمه هستند، یادآوری کرد: روس‌ها بعد از انقلاب اکتبر 1917 نشان داده‌اند که توانسته‌اند با نژادها، اقلیت‌ها و قبیله‌ها تعامل داشته باشند و یا آن‌ها را سرکوب کنند. پس در اینکه روس‌ها بتوانند در آنجا موفق شوند، شکی نیست؛ اما روس‌ها به دنبال کل اوکراین هستند، نه‌ فقط کریمه. ترک‌ها می‌دانند که اگر در این مسئله جدی نباشند، کل اوکراین به دست روسیه می‌افتد.

وی با توجه به جنگ سه‌گانه میان روسیه، ترکیه و اتحادیه اروپا اشاره داشت: جنگ لفظی تاکنون برنده خاصی نداشته است؛ اما روس‌ها از اینکه رابطه بین اتحادیه اروپا و ترکیه دچار خدشه شود، خوشنود هستند؛ چراکه می‌توانند میزان خروج انرژی را کنترل کنند. ترک‌ها علاوه بر بحث استراتژیک و نئوعثمانی گرایی به‌ نوعی می‌خواهند حاکمیت انرژی نیز داشته باشند. 30 هزار تاتار کریمه افرادی با قابلیت‌های ویژه نیستند و فقط یک جمعیت عادی هستند که نقشی در حکومت ندارند؛ اما ترک‌هایی که در اروپا هستند، در حکومت‌ها نقش دارند. حتی وزیر، شهردار و نماینده مجلس در میان آن‌ها وجود دارد؛ اما در بین تاتارها چنین بحثی وجود ندارد.

کارشناس مسائل ترکیه با بیان اینکه حزب حرکت ملی و حزب عدالت و توسعه تعهداتی ضمنی در درون خود دارند، گفت: به‌ هرحال زمانی که حزب عدالت و توسعه توانسته حمایت حزب حرکت ملی را جلب کند، یک سری تعهدات ضمنی به آن‌ها داده است. یکی از این تعهدات در قبال ترک‌های بیرون از خاک ترکیه از جمله آسیای میانه، چین و غیره است. حزب عدالت و توسعه در حال حاضر به دلایل سیاسی (رفراندوم 16 آوریل) مجبور است از ترک‌های سراسر جهان حمایت کند.

وی با اشاره به اینکه حمایت مذکور باعث می‌شود رجب طیب اردوغان به‌ عنوان رئیس‌ جمهور حامی ترک‌ها شناخته شود، مطرح کرد: ممکن است آک­ پارتی رأی‌های ممتنع را با حمایت از ترک‌ها به نفع خود جلب کند؛ بنابر این انتظار می­‌رود آنکارا از الآن تا روز 16 آوریل حتی برای ترک‌هایی که در جیبوتی نیز حضور دارند، اظهاراتی ارائه کند.