چرخش مواضع ترکیه؛ واکنش روسیه چه خواهد بود؟

به گزارش روزنامه رای الیوم، عبدالباری عطوان سردبیر این روزنامه با اشاره به چرخش مواضع ترکیه در قبال توافق های صورت گرفته با روسیه به پشتوانه دولت جدید آمریکا، نوشت: هدف رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه از این تغییر مواضع، حمایت از مخالفان مسلح سوریه و احیای محور سعودی-ترکی- قطری است.

به گفته وی، برای پی بردن به نتایج سفر اردوغان به سه کشور عرب حاشیه خلیج فارس شامل عربستان، قطر و بحرین باید به اظهارات سالم المسلط سخنگوی هیت عالی مخالفان سوریه که مقر آن در ریاض است، توجه کرد زیرا اظهارات او بیانگر احیای مجدد مثلث سعوودی-ترکی قطری و دور شدن تدریجی ترکیه از موضع روسیه است.

مبارزه با داعش دستاویز آمریکا برای اعزام نیرو به سوریه

اما شدت مواضع منطقه ای آمریکا نیز که به خوبی در رسانه های این کشور از جمله شبکه سی. ان. ان نمود یافته است، شامل تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهور این کشور برای اعزام نیروهای بیشتر به سوریه به بهانه مبارزه با داعش است.

در این میان سوال این است که آیا این اقدام تکرار سناریوی لیبی است که هدف دراز مدت آن سرنگونی دولت مرکزی این کشور بود؟

باید توجه داشت که هزینه این نیروها را کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس بخصوص عربستان سعودی پرداخت خواهند کرد زیرا ترامپ تاجری است که نیروهای خود را بدون برآورد کامل هزینه های آنها به جایی اعزام نمی کند.

نقشه از پیش تعیین شده آمریکا و ترکیه و عرب های خلیج فارس در مورد سوریه

اعزام این نیروها به سوریه اگر حتمی شود، تحولی در پرونده سوریه بوده و علاوه بر این نشان دهنده یک نقشه از پیش توافق شده بین رئیس جمهور آمریکا و ترکیه و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و چه بسا رژیم صهیونیستی است که حاصل مکالمه های تلفنی طولانی و مفصل با سران این کشورها است و پرسش های زیادی را در مورد واکنش روسیه و ایران در قبال این تحولات با خود به همراه دارد.

سالم المسلط روز گذشته (جمعه) در اظهارات خود از تمایل هیات مخالفان سوریه به مذاکرات مستقیم با دمشق سخن گفته و هدف از آن را به دست آوردن زمان وجلوگیری از درد و رنج ملت سوریه عنوان کرد.

تهدید به شکست دور چهارم مذاکرات ژنو

اظهارات او زیبا است اما در بخش دوم آن افزود، بشار اسد رئیس جمهوری سوریه نمی تواند در دوره انتقالی و پس از آن در قدرت جایی داشته باشد و هزینه هایی که ملت سوریه در طول این سال ها پرداخته است، با بقای او در قدرت از بین می رود.

این بخش به مثابه تهدید به نابودی دور چهارم مذاکرات ژنو پیش از آغاز آن است همانطور که در سه دوره قبل نیز چنین شد.

دلیل چرخش موضع ترکیه چیست؟

به گفته او توافق های روسیه و ترکیه، هیات عالی مذاکره کننده مخالفان سوریه و نقش عربستان و قطر را در خصوص بحران سوریه به حاشیه راند تا جایی که این سه به نشست اول و دوم آستانه دعوت نشدند، اما تغییر موضع ناگهانی ترکیه بعد از تماس های تلفنی طولانی مدت با دونالد ترامپ و سفر رئیس آژانس اطلاعات آمریکا (سیا) به آنکارا همه چیز را بهم زد و موجب چرخش موضع جدید ترکیه در قبال پرونده سوریه شد.

پس از این توافق های ضمنی اردوغان در همراهی با همپیمان جدید خود یعنی ترامپ لحن سیاسی خود در خصوص سوریه را شدیدتر کرده و از متن توافق های انجام شده با روسیه خارج شد و از تصمیم خود برای برقراری منطقه امن در سوریه به مساحت پنج هزار کیلومتر مربع و عملیات نیروهای سپر فرات که از نیروهای ارتش آزاد سوریه تشکیل شده خبر داد و در مورد بازپس گیری منبج و بیرون راندن نیروهای کرد از این شهر پس از سیطره بر شهر الباب و شروع عملیات بازپس گیری رقه خبر داد.

این چرخش موضع ترکیه همچنین در تاخیر حضور هیئت ترک و هیات مخالفان مسلح تحت حمایت آنکارا در نشست آستانه در مورد تثبیت آتش بس، نمود یافت و روسیه نیز از این چرخش موضع هم پیمان ترک خود ابراز نگرانی کرد.

برخی دیپلمات های روسی در این خصوص اظهار داشتند ترکیه در سوریه دستور کاری غیر از مبارزه با تروریسم و داعش را دنبال می کند.

این تغییر موضع ترکیه که با سفر اردوغان به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بیشتر تقویت شد، نقشه جدید آمریکا مبتنی بر شدت موضع در قبال بحران سوریه را در دل خود جا داده است و چه بسا در تماس های تلفنی بین ملک سلمان، اردوغان و تمیم بن حمد امیر قطر در این خصوص توافق هایی صورت گرفته باشد.

تفاهم های جدید آمریکا و ترکیه پل ارتباطی بین دو کشور را اصلاح کرده و بر دشمنی بیشتر با ایران تمرکز داشته و به دنبال ایجاد ائتلاف در محور سنی به رهبری اردوغان است تا با تحت فشار قرار دادن ایران در سوریه و ایجاد منطقه امن در این کشور زمینه اجرایی کردن سناریوی تقسیم سوریه فراهم شود.

تغییر موضع ترکیه و قدرت مجدد مخالفان سوریه

در این میان آزادسازی حلب به دست نیروهای سوریه در مقابل مسامحه ترکیه و سکوت عربستان و قطر، مخالفان سوریه را که همپیمانان آنها بودند، از نظر سیاسی و نظامی ضعیف کرد، اما تغییر موضع اردوغان در خصوص همپیمان روس خود، زمینه را برای احیا و تقویت آنها فراهم می کند و این چیزی است که با توجه به آن می توان پی برد که چرا هیئت عالی مخالفان در گفت وگوها از موضع قدرت وارد شدند و چرا هیئت های متحد ترکیه در بین مخالفان سوری در کنفرانس ژنو قد علم کردند.

اکنون باید پرسید مسکو به این تغییر موضع ترکیه چه واکنشی نشان خواهد داد؟ موضع دولت ایران و سوریه چیست؟

این موضوعی است که در روزهای آینده مشخص می شود اما بی تردید سرنوشت دور چهارم مذاکرات ژنو بهتر از سرنوشت سه دوره قبل نخواهد بود و تشدید عملیات نظامی چه بسا نمودی از شدت مواضع سیاسی هیات عالی مخالفان سوریه با حمایت ریاض و آنکارا و دوحه باشد.