سقوط بندر المخا و تلاش آل سعود برای ایجاد حکومت فدرالی در یمن

سرویس بین‌الملل فردا؛ محمد شیرازی: هفته گذشته بندر مهم المخا در استان تعز یمن و نزدیک به باب المندب که در اختیار انصارالله و ارتش یمن بود، سقوط کرد. این شهر از این منظر مهم است که پس از سقوط باب المندب و بندر ذباب، ارتش و گروه‌های حامی سعودی‌ها بر نواری از ساحل یمن در کنار دریای سرخ مسلط شدند. به باور تحلیل گران، سقوط المخاء به عنوان اولین منطقه ساحلی که در مناطق یمن شمالی در کنترل انصارالله و علی عبدالله صالح بوده می‌تواند وسوسه سعودی‌ها را برای ادامه جنگ ساحلی را افزایش دهد. الحدیده در شمال المخا هدف بعدی سعودی‌ها خواهد بود تا نوار ساحلی غربی یمن را در کنترل خود در آورند.

الحدیده، جنگ آتی یمن

پس از سقوط المخاء ائتلاف سعودی در بیانیه‎ای که صادر کرد، اعلام کرد که ساکنان الحدیده باید در منازل خود باقی بمانند و از مناطق درگیری دوری کنند. این منطقه از ساعت 10 صبح روز دوشنبه به وقت محلی تا اطلاع ثانونی منطقه نظامی اعلام شده است. الحدیده مهم‌ترین بندر در قسمت مرزهای ساحلی غربی یمن است که اکنون در اختیار انصارالله و علی عبدالله صالح است. استان الحدیده به دلیل آنکه در غرب استان صنعا قرار دارد، همواره یکی از نقاط مورد توجه ائتلاف سعودی برای ساقط کردن انصارالله بوده است. انصارالله با علم به این مسئله، در ماه گذشته یک ناوچه سعودی‌ها را در نزدیک الحدیده مورد حمله موشکی قرار داد که واکنش‌های شدیدی را هم همراه داشت.

الحدیده، مانع فدرالی شدن

سناریوی مطلوب برای سعودی‌ها در یمن را می‌توان در طرح شش فدرالی شورای همکاری خلیج فارس که از سوی سعودی‌ها ارائه شد، مشاهده نمود. فدرالی شدن یمن، برون‌داد اصلی کنفرانس گفتگوی ملی یمن در اوایل سال ۲۰۱۴ میلادی نیز بود که تقسیم این کشور به شش منطقه‌ی فدرالی را پیشنهاد کرده بود. این شش منطقه‌ی فدرالی عبارت بودند از:

۱- اقلیم حضرموت به مرکزیت المکلا؛

۲- اقلیم سبا به مرکزیت سبا؛

۳- اقلیم عدن به مرکزیت عدن

۴- اقلیم الجند به مرکزیت تعز

۵- اقلیم ازال به مرکزیت صنعاء

۶- اقلیم تهامه به مرکزیت حدیده

در واقع، از شش اقلیم یمن، دو اقلیم حضرموت و عدن در جنوب و چهار اقلیم سبا، الجند، ازال و تهامه در شمال هستند.

اکنون در روی زمین، اقلیم صنعا و اقلیم تهامه در اختیار انصارالله و دولت صنعاست؛ اما اقلیم‌های حضرموت، اقلیم سبا، اقلیم عدن و هم‌چنین اقلیم الجند همگی در تصرف یا آستانه تصرف نیروهایی غیر از انصارالله و علی عبدالله صالح است. لذا در صورتی که سعودی‌ها بتوانند بندرهای حاشیه‌ای بالاخص الحدیده را تصرف نمایند، یمن یک گام جدی به‌سوی فدرالی شدن پیش خواهد رفت که آنگاه انصارالله در اقلیم صنعا در کنار دیگر قدرت‌هایی چون علی عبدالله صالح و حزب الاصلاح بدون داشتن مرز با آب‌های آزاد در درون خویش محصور خواهد شد و این بزرگ‌ترین پیروزی برای سعودی‌ها خواهد بود.

اما سعودی‌ها برای تحقق یمن فدرالی باید یکی از مخالفین این سناریو یعنی امارات را کنار بزنند.. اماراتی‌ها به دنبال تقسیم یمن به دو قسمت شمالی و جنوبی همانند پیش از 1990 میلادی‌اند تا نفوذ خود را در جنوبی افزایش دهند. لذا برخی تحلیل گران معتقدند امارات و دیگر بازیگرانی که مخالف تجزیه یا فدرالی بودن یمن هستند (مانند برخی گروه‌های جنوبی) در حمله سعودی‌ها به الحدیده همراه ریاض نخواهند بود.

یکی از دلایل توجه امارات به یمن جنوبی، پروژه‌ی مشهور «مدینه النور» است. این پروژه در سال ۲۰۰۶ با حضور بیش از ۱۵۰ شرکت بزرگ جهانی به تصویب رسید. هدف این طرح تبدیل نمودن عدن و منطقه «الحره» در این استان به یک گلوگاه اقتصادی میان افریقا و شبه جزیره عربستان است. این طرح با هزینه‌ی تقریبیِ ۱۴۰ میلیارد دلار، چندین برابر دبی طراحی شده است. لذا امارات از زمان تصویب این طرح به‌عنوان رقیب دبی، برای جلوگیری از شکوفایی و اجرای این پروژه تلاش نمود.

تحلیل و بررسی

1- در روزهای آتی احتمالاً شاهد درگیری تمام‌عیار و مهمی در الحدیده باشیم.

2- به دلیل کوهستانی نبودن سواحل یمن، مقاومت نیروهای ضد سعودی در مقابل اشغالگریان یمن بسیار مشکل و سخت خواهد بود.

3- بمباران‌های شدید و حملات موشکی با کمک ناوها از دریا به ساحل مشکل را دوچندان خواهد کرد.

4- به نظر می‌رسد تصرف الحدیده هم می‌تواند سعودی‌ها را به خواسته خویش یعنی فدرالی یمن و هم به حداکثر خواسته آنان یعنی رسیدن به صنعا کمک شایانی نمایند.

5- البته ذکر این نکته ضروری است که امارات از مخالفان و فدرالی است. اماراتی‌ها به دنبال تقسیم یمن به دو قسمت شمالی و جنوبی همانند پیش از 1990 میلادی‌اند تا نفوذ خود را در جنوبی افزایش دهند.

6- افزایش نفوذ یمن در میان جنوبی‌ها بالاخص جریان حراک، در کنار عملکرد بد دولت عبدربه منصورهادی، می‌تواند یمن جنوبی را به یک چالش برای سعودی‌ها در مقابل نفوذ امارات قرار دهد.