فردای عراق بعد از داعش؟/ حامیان داعش و عوامل ترکیه بر سفره آزادی موصل +فیلم

سرویس بین الملل فردا؛ جهاد رضا: فردای عراق بعد از داعش چیست؟ این سوالی است که ذهن خیلی ها را به خود مشغول کرده است.

از تحرکات جدید سیاسیون مستعفی و بعضی از عشایر و معترضین استان الانبار و موصل و حویجه که در پوشش اعتراضات، جاده باز کن داعش شدند گرفته تا ادعاهای ترکیه و فشارهای امریکا تا تصویب قانون حشد الشعبی که حمایت مرجعیت شیعه و ایران را در پشت سر دارد؛ همه و همه زنگ های به صدا درآمده برای شروع رقابت «عراقِ بدون داعش» است که نقطه آغازین آن آزادی موصل است.

اما صرف نظر از طرف های خارجی، بیان حکایت جالب سیاسیون داخلی عراق خالی از لطف نیست. امثال اسامه نجیفی (رییس مجلس سابق) و اثیل نجیفی (استاندار سابق موصل) بیشتر شناخته شده اند و امثال خمیس خنجر کمتر در رسانه های ما اسمی از آنها برده شده که در این نوشته به او و سوابق و طرح هایش پرداخته می شود.

امروز با نزدیک شدن به لحظه آزادی کامل موصل، شاهد بازگشت و ظهور مجدد سیاسیونی هستیم که برای ساقط کردن نوری مالکی عملا داعش را به جان عراق انداختند که شاید بیش از آنکه به شیعیان عراق آسیب بزند، اهل سنت عراق از آن آسیب دیدند.

روایت آمریکایی قصه ظهور داعش

شما اگر قصه ظهور داعش را از رسانه های امریکایی شنیده باشید، خلاصه اش میشود این:

امریکا در 2011 عراق را ترک کرد، بلافاصله نوری مالکیِ شیعه، خوی دیکتاتوری و طائفی خود را نشان داد و طارق هاشمی، رافع عیساوی و همه وزرای سنی بیگناه! را سرکوب و برکنار کرد. مردم سنی در الانبار و حویجه و موصل و... دست به اعتراضات زدند. نوری مالکی هم با ارتش به آنها حمله کرد و سنی ها قتل عام! شدند. پس داعش که بعد از سقوط رقه در سوریه قدرتمند شده بود، از این فرصت سواستفاده کرد و به ارتش عراق حمله کرد و اهل سنت هم که امیدی جز داعش برای نجات خود نمی دیدند، بی طرف ماندند و اکثر مناطق غرب و شمال عراق به دست داعش اشغال شد و مابقی ماجرا ...

این قصه معیوب که حتی کور مادرزاد هم به یک طرفه بودنش پی می برد و شیعه-سنی کردن بحران اخیر (که ابزار اصلی داعش هم همین بود) را دنبال میکند، توسط امریکایی ها و غربی ها به خوبی در مستندات و جریانات رسانه ای مختلف در این چند سال مکررا دنبال شد. در این نوشته در مقام پاسخگویی به این حربه پیش پا افتاده که هوشمندانه اجرایی شد نیستم که قطعا پاسخگویی به آن هوشمندی متقابل و در زمین متقابل (بستر رسانه ای) را طلب میکند.

انقلابیون عجیب!

اما شاید خنده دار باشد که بگویم در اوج تاخت و تاز داعش در الانبار و بعد از سقوط سنجار و موصل با آن کشتارهای بی سابقه، بعضی از همین سیاسیون عراقی در شبکه های تلویزیونی حاضر می شدند و می گفتند: انقلابیون! موصل و فلوجه و انبار را آزاد کردند و اساسا داعشی در کار نیست؛ صرفا عناصر! تندرویی بین انقلابیون پیدا میشوند که عدد آنها از 2000 نفر بیشتر نیست.

آیا ممکن است چنین دستاوردهای بزرگی (منظور کشتار در سنجار و موصل و تکریت است) توسط 2000 نفر صورت پذیرد؟

این افراد دقیقا همان هایی بودند که اعتراضات در الانبار و حویجه را پشتیبانی کردند. این یک ادعای بی اساس نیست. اگر مستند Rise of ISIS که توسط pbs امریکا تولید شده را مشاهده کنید، خمیس خنجر به صراحت میگوید هر آنچه را که اعتراضات نیاز داشت من تامین کردم و حتی شبکه ماهواره ای برای پوشش این تظاهرات تاسیس شد.

اما خمیس خنجر کیست؟

خمیس خنجر سرمایه دار عراقی است که در اردن زندگی می کند. او مولتی میلیاردری است که سرمایه در گردش عظیمی در بخش های مختلف و در کشورها و قاره های مختلف دارد. بسیاری او را از نزدیکان رژیم بعث صدام به حساب می آورند و بسیاری معتقدند که همین نزدیکی باعث بدست آوردن سرمایه های عظیم و رشد او شد.

حالا او به پشتوانه ثروت هنگفت خود، میخواهد نقش بسزایی در آینده سیاسی عراق بازی کند. به گفته خودش میخواهد با طرح مصالحه سیاسی فراگیر، عراق را از این درگیری ها نجات دهد تا ثبات و آرامش پایدار در همه مناطق عراق برپا شود! به همین منظور طرحی را ارائه داده به اسم مشروع العربی و خودش هم دبیرکل آن شده.

طرح مشروع العربی چیست؟

فدرالیته کردن تمام استان های عراق موضوع اصلی این طرح است. دولتی که مردمی اداره شود، نه نظامی! از طرفی هم میگویند این فدرالیته اجزاء حاکمیت را شامل نمی شود. یعنی نفت جنوب عراق!

بهر حال می دانند که استان های موصل و تکریت و الانبار عملا در مقابل مناطق نفت خیر جنوب، فقیر و بدون منابع به حساب می آیند.

اگر خلاصه طرح را میخواهید همان تشکیل اقلیم سنی است، در عین حال هم سهم خود از نفت جنوب را میخواهند و هم اینکه حشدالوطنی تشکیل میدهند تا ارتش ملی را در موصل و انبار پس بزنند. و این همان حیات خلوت ترکیه و محل نفوذ سعودی ها و سایرین است.

همانطور که گفته شد، اسامه نجیفی و اثیل نجیفی و خمیس خنجر سه ضلع اصلی این طرح هستند. از جمله اقدامات آنها، تاسیس حشد الوطنی بود که بنا بود در مقابل حشدالشعبی علم شود. تاسیس و تجمیع حشدالوطنی در مناطق اقلیم کردستان انجام شد و جالب آنکه آموزش و تسلیح آن هم در پادگان هایی مثل بعشیقه در خاک عراق، اما زیر پرچم ترکیه! انجام شد. و ترکیه هم حشدالوطنی را یکی از گزینه های خود برای دخالت در عملیات موصل و عراق تلقی میکند.

اثیل نجیفی استاندار سابق موصل که 72 ساعته شهر را تقدیم داعش کرد، بعنوان فرمانده حشدالوطنی معرفی شد. در ابتدای تاسیس آن تبلیغات زیادی انجام شد و حتی صحبت از 30 هزار نیروی آموزش دیده مطرح شد که به مرور زمان تبلیغاتی بودن آن مشخص شد.

طی ماه های منتهی به آغاز عملیات موصل، نجیفی ها با چرب زبانی و تظاهر به قانونمداری و با وساطت های زیاد، سعی داشتند حشد الوطنی را مثل حشدالشعبی به رسمیت رسانده و با اسم حرس نینوی در عملیات موصل مشارکت کنند. امری که طبیعی بود توسط دولت و ارتش عراق پذیرفته نمی شود. خصوصا بعد از شدت گرفتن خصومت ها با ترکیه.

نهایتا عملیات موصل بدون مشارکت حشدالوطنی آغاز شد ولی نجیفی ها اعلام کردند حشدالوطنی در حال مشارکت در عملیات موصل از محور شمال است! و حتی برای این مشارکت خیالی خود بازدید میدانی هم ترتیب دادند! خمیس خنجر و اسامه نجیفی ها به مناطق دور از محور های عملیاتی آمدند و هر آنچه که در تلویزیون از فرماندهان حشدالشعبی دیده بودند، تقلید کردند! و در آخر هم نشست خبری برگزار کردند. که در اواسط نشست خبری اسامه نجیفی دچار مشکل جسمانی شد و تریبون را ترک کرد!

تسویه تاریخی و مسئله بعثی ها

به هر حال با نزدیک شدن آزادی موصل، تحولات سیاسی عراق وارد مرحله تازه ای شده. و طبیعتا همه به فردای بدون داعش فکر می کنند.

در همین راستا جناح تحالف وطنی به ریاست عمار حکیم خبر از ارائه طرحی به نام "تسویه تاریخی" برای علاج درگیری های سیاسی عراق می دهد. یعنی یک توافق یا مصالحه تاریخی!

از نکات تأمل برانگیز این طرح مجاز شمردن حضور عناصر بعثی است که به نظام سیاسی جدید اعتقاد داشته باشند.

و این مساله شایعات و افشاگری هایی مثل دیدار شخصیت های شیعه مثل عمار حکیم یا نمایندگان او در تحالف وطنی با عناصر معلوم الحالی مثل خمیس خنجر را به ذهن متبادر می کند. اتفاقاتی که در فضای سیاسی عراق غیر قابل باور نیست.

هرچند که بخشی از آن برخواسته از طبیعت ساختار اجتماعی و سیاسی چند طایفه ای حاکم بر عراق است.

در مقابل نوری مالکی و بسیاری از جناح های سیاسی دیگر با مشروع دانستن بازگشت بعثی ها به صحنه سیاسی عراق مخالف اند. آنها معتقدند هر کس که به هر نحوی در ظهور و رشد بحران داعش و تروریسم دست داشته، مشروعیت ورود به سیاست ندارد.

جنگ سیاسی بعد از جنگ نظامی

به نظر میرسد اگرچه جنگ با داعش بزودی به نتیجه میرسد، اما جنگ سیاسی در عراق شکل جدیدی به خود می گیرد و این همان چیزی است که شاید زمینه ظهور بحرانی دیگر با شکل و شمایلی دیگر شود.

امثال نجیفی ها و خنجر ها حتی اگر به حاکمیت وارد نشوند، در همان موصل و الانبار طرح های اجتماعی و سیاسی و اقتصادی خود را که مورد حمایت ترکیه و سعودی و قطر است، دنبال خواهند کرد.

و این هوشیاری و تعهد هر چه بیشتر جناح های مختلف عراقی را طلب میکند تا صرف نظر از سنی، شیعه، کرد و... بودن، آرامش و ثبات عراق را دنبال کنند. چرا که در حقیقت درگیری طائفی در عراق مساله ای وارداتی است که بعد از حمله امریکا شدت گرفته و توسط بعضی دولت های منطقه تشدید شده.

مردم عراق به خودی خود، به هیچ وجه طائفی نیستند و میتوانند به طور مسالمت آمیز در کنار هم زندگی کنند، به شرطی که دست های خارجی از عراق کوتاه شود.