عثمانی‌گری اردوغان در آزادسازی موصل

سایت تابناک: تنش‌ها میان عراق و ترکیه در حالی پیش از آغاز عملیات آزادسازی موصل شدت گرفته که بر اساس تحلیل‌های بین‌المللی، ترکیه در راستای سیاست‌های منطقه‌ای چند سال اخیرش ـ که به نوعثمانی‌گری مطرح شده ـ به دنبال کنترل و تسلط بر موصل است؛ سیاستی که از سوی حاکمیت عراق تحمل نخواهد شد و می‌تواند تبعات خطرناکی برای ترکیه داشته باشد.

این تنش‌ها در حالی در آستانه حمله بزرگ به موصل برای بازپس‌گیری این مناطق از داعش به اوج رسیده که فرانس 24 در تحلیلی ریشه آنچه رخ می‌دهد را در نوعثمانی گری دولت ترکیه تلقی کرده است. بر اساس این تحلیل، در حدود 500 سال از امپراتوری عثمانی، موصل با جمعیت عمدتاً سنی، بخشی از قلمرو طبیعی تحت نفوذ این امپراتوری در خاورمیانه بوده است. بر اساس این گزارش آنکارا که اکنون به سختی در حال تماشای دخالت بالقوه شبه‌نظامیان کرد و شیعه در حمله پیش روست، تأکید دارد که باید ترکیب موصل با اکثریت مسلمان سنی حذف شود. آیکان اردمیر نماینده سابق پارلمان ترکیه که اکنون در واشنگتن مستقر است، در این زمینه گفته: «اردوغان درباره ترکیب آینده قومی و فرقه‌ای موصل و اطراف آن نگران است و می‌خواهد مطمئن شود، کردها و شیعیان دست بالا را نخواهند داشت». دورخیز ترکیه برای کنترل موصول پیش از آزادی! بنا بر اعلام سازمان ملل، مناطق تحت اشغال داعش در موصل و اطرافش این شهرستان بیش از یک میلیون جمعیت دارد و بنابراین تغییر ترکیب جمعیتی در این مناطق ممکن نیست؛ اما در عین حال هشدار داده شده امکان دارد، در جریان عملیات آزادسازی موصل، صدها هزار تن مجبور به ترک خانه‌هایشان شوند. اردوغان روز جمعه تهدید کرده در صورت شرکت داده نشدن ترکیه در عملیات آزادسازی موصل، نقشه دوم یا سوم را اجرا می‌کند؛ اما درباره جزئیات این طرح‌ها سخنی به میان نیاورده است. سونر کاگاپتای، مدیر برنامه ترکیه در مؤسسه واشنگتن در این ارتباط می‌گوید: «اردوغان قصد دارد تا مطمئن شود، ترکیه در آینده موصل و همچنین آینده عراق نقش خواهد داشت. با توجه به ضعف دولت عراق در کنترل مناطق مختلف این کشور، ترکیه به دنبال یک منطقه تحت نفوذ خود در شمال عراق است تا از بی‌ثباتی‌هایی که از عراق به خاک این کشور سرریز می‌شود، جلوگیری کند. آنکارا می خواهد، بدین ترتیب از استفاده پ‌ک‌ک از خاک عراق در دوران خلأ پس از نابودی داعش، جلوگیری کند». البته شواهد نشان می‌دهد این استدلال‌ها بیشتر بهانه است و آن‌گونه که فرانس 24 گزارش کرده، ترکیه پیش از ظهور داعش نیز جاه‌طلبی‌هایی درباره موصل داشت و در همین راستا، کنسولگری بزرگی را در این منطقه از عراق افتتاح کرده بود که پس از اشغال این مناطق توسط داعش، 49 تبعه کشور ترکیه به گروگان گرفته شدند؛ هرچند این گروگان‌ها مدتی بعد توسط داعش آزاد شدند. به نظر می‌رسد، دولت ترکیه قصد دارد ولو با پرداخت هزینه‌های نظامی، برنامه‌ های جاه‌طلبانه‌ای که درباره موصل پیش از ظهور داعش داشت را از سر گیرد و همین رویکرد سیاسی برآمده از نگاه نوعثمانی حکام کنونی این کشور ـ که اکنون با تجاوز به خاک همسایه در هم آمیخته ـ دورنمای قابل تصور برای مناطق شمالی عراق و به ویژه موصل را پیچیده‌تر از قبل ساخته است.