پشت پرده رقابت کشورهای عربی در خرید تجهیزات نظامی/ ریاض بزرگترین مشتری سلاح‌های آمریکایی

در گذشته امضای قراردادهای تسلیحاتی آمریکا با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، همراه با نگرانی‌ زیادی برای کنگره آمریکا و رژیم اسرائیل بود و تلاویو همواره هراس داشت مبادا با این اقدامات، برتری نظامی خود بر کشورهای عربی را از دست بدهد.

اما به‌نظر می‌رسد هم‌اکنون شرایط تغییر کرده است و در اظهارات کمیته روابط عمومی آمریکا-اسرائیل مشهور به «آی‌پک»، که یکی از بزرگ‌ترین و قدرتمندترین گروه‌های مؤید اسرائیل در آمریکا است، آمده که این گروه دیگر قصد ندارد جهت توقف قراردادهای تسلیحاتی به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، به کنگره آمریکا فشار بیاورد. همچنین برخی مقامات مجلس سنای آمریکا که در خصوص روابط‌شان با اسرائیل همواره محافظه‌کار بوده‌، اظهار کرده‌اند رژیم اسرائیل از وضع محدودیت در خصوص فروش اسلحه به این کشورها، امتناع می‌کند.

طبق گزارش مجله «فارین پلیسی» آمریکا و با توجه به گفته‌های وزارت خارجه و همینطور کنگره این کشور، یکی از دلایل اتخاذ این سیاست این است که دولت اوباما ارسال تجهیزات نظامی به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را با دقت ارزیابی می‌کند و آن را گامی پیشگیرانه جهت محدودیت اقتدار ایران می‌داند.

دلیل دیگر عدم حساسیت رژیم صهیونیستی نسبت به فروش اسلحه به کشورهای مذکور، هم‌گرایی دیدگاه‌ها بین این رژیم و برخی کشورهای عربی است، و این دولت‌ها مانند تلاویو از اقتدار و هژمونی ایران در منطقه نگران و هراسان هستند.

«دیوید اوتاوی» کارشناس مسائل کشورهای حوزه خلیج‌فارس در پژوهشکده «ویلسون» در این باره گفته است: اسرائیلی‌ها دیگر نسبت به قراردادهای نظامی با کشورهای عربی حساسیت از خود نشان نمی‌دهند زیرا آنها به خوبی درک کرده‌اند که یک هم‌پیمان در شورای همکاری کشورهای عربی حوزه خلیج فارس علیه ایران دارند.

فارین پلیسی در ادامه نوشت: برخی منابع آمریکایی از دشواری جلب رضایت همه اطراف سیاسی برای عدم محدودیت در فروش تجهیزات نظامی به کشورهای عربی خبر داده‌ و گفته‌اند: انتظار می‌رود ارسال برخی سلاح‌ها که کشورهای عربی خواهان آن هستند با توجه به اولویت داشتن حفظ برتری نظامی اسرائیل در منطقه محقق نشود.

این منبع در ادامه افزود جنگنده‌های II 35 f که نسل پنجم هواپیماهای اف 16 به شمار می‌روند و در برابر رادار دشمن نامرئی می‌باشند، و همچنین بمب‌های 28bu که آمریکا آنها را منحصرا به اسرائیل ارائه داده است از جمله مواردی هستند که با فرستادن آنها به کشورهای منطقه ممانعت خواهد شد؛ و به جای آن احتمال می‌رود عملیات انتقال سلاح به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، فقط به سرعت بخشیدن روند ارسال برخی ذخایر و مهمات و ارائه تجهیزات رادار محدود شود.

این روزنامه به نقل از «بن رودوس» مشاور امنیت ملی آمریکا گفت: پیمان دفاع رسمی از کشوروهای عربی چیزی نیست که ما دنبال آن هستیم، زمان زیادی طول کشید تا ما توانستیم پیمان ناتو و اتحاد با کشورهای آسیایی را محقق کنیم. اما ما می‌توانیم تضمین ‌کنیم که برای دفاع از این کشورهای عربی در شرایط لازم آماده هستیم.

منابع آگاه اظهار داشته‌اند در سال گذشته عربستان در خصوص واردات تجهیزات نظامی، هندوستان را پشت سر گذاشته و به اولین وارد کننده سلاح، هواپیما و سایر تجهیزات نظامی در جهان تبدیل شده است.

طبق گزارش شرکت «آی اچ اس»- که شرکتی در زمینه تجارت جهانی تجهیزات نظامی است- واردات سلاح به ریاض در بین سال‌های 2013 تا 2014 به بیش از 54% رسیده بود و همچنین احتمال می‌رود امسال با افزایش 52% درصدی هزینه دفاعی این کشور مواجه باشیم.

«ژان فرانسوا سیزنیک» استاد دانشگاه «جونز هاپکینز» می‌گوید عربستان در 20 سال گذشته، 500 میلیارد دلار در ارتش سرمایه‌گذاری کرده که بیش از سه چهارم این اموال به واشنگتن پرداخت شده است. بنابراین تعجب‌آور نیست اگر بگوییم ریاض در این زمینه به یکی از مهم‌ترین منابع تولید درآمد و سودهای کلان شرکت‌های نظامی آمریکا تبدیل شده است.

شرکت «آی اچ اس»، اظهار داشت عربستان و امارت مبلغی بالغ بر 8،6 میلیارد دلار جهت واردات نظامی - دفاعی خود هزینه کرده اند که این مقدار بیش‌تر از کل هزینه صرف شده توسط کشورهای اروپای غربی در زمینه دفاعی است.

در حال حاضر کشورهای امارات، کویت و عربستان در تلاش هستند سیستم دفاع موشکی «باتریوت» را به منظور استفاده از نسل جدیدی از این موشکها با نام3pac را توسعه ببخشند. همچنین امارات در حال حاضر در پی خریدن سیستم دفاع موشکی دیگری از شرکت «لاکهید مارتن» به نام سیستم «ثاد» است. برخی منابع با تأکید بر اینکه در آغاز سال جدید قطر قرارداد نظامی با ارزش 6،5 میلیارد دلار برای خرید سیستم ثاد هزینه خواهد کرد، گفتند عربستان سعودی نیز اقدام به خریدن مجموعه‌ای مشابه می‌کند.

«اتاوای» کارشناس کشورهای حوزه خلیج فارس می‌گوید شرایط، پس از معامله «آواکس»که آمریکا مقرر بود در دهه هشتاد میلادی به ایران چندین فروند هواپیما واگذار کند فرق کرده است؛ زیرا واشنگتن پس از مدتی به دلیل مخالفت اسرائیل، و در پی مخالفت «رابرت برد» رئیس اکثریت سنای آمریکا با فروش هواپیمای آواکس به ایران، «جیمی کارتر» رئیس‌جمهور وقت این کشور معامله را به حالت تعلیق درآورد.

وی می‌گوید دولت آمریکا از پیش در خصوص قراردادهای تسلیحاتی با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با اسرائیل مذاکره می‌کند و اگر سازمان آی‌پک با آن مخالفت کند مطمین باشید هیچ کس به طور جدی در مورد اجرای معامله فکر نخواهد کرد.

ازسوی دیگر فورین پلیسی نوشت: وزارت خارجه آمریکا اصرار دارد که قادر به اداره کردن منافع و مهار کردن نگرانی‌های همه طرف‌های مربوطه در این زمینه است؛ ولی تاکنون چنین امری محقق نشده است.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پس از گزارش این روزنامه گفت: تعامل ما با کشورهای شورای همکاری خیلج فارس با تعهد ما در خصوص برتری کیفی نظامی اسرائیل در تعارض نیست و این امر از طریق همکاری نزدیک نظامی بین ما و اسرائیل و شورای همکاری خلیج فارس مشخص است.