بررسی شرایط مداخله ترکیه در عراق و سوریه

خبرگزاری تسنیم: یعقوب اصلان از اعضای حزب وطن ترکیه و نماینده شبکه تلویزیونی اولوسال ترکیه در تهران در گفتگوی تفصیلی با باشگاه خبرنگاران تسنیم (پویا)، به واکاوی سناریوهای مداخله ترکیه در شمال سوریه پرداخت. مشروح این مصاحبه در ادامه ارائه شده است: با توجه به اخبار منتشر شده در طی هفته‌های اخیر، ارتش ترکیه در حال آماده‌سازی برای ورود به شمال سوریه است. طبق این اخبار ارتش ترکیه قصد دارد که تروریست‌های داعش را به فاصله 50- 40 کیلومتر از مرزهای این کشور عقب راند. آیا به نظر شما این اخبار صحت دارد و موقعیت فعلی منطقه و سیاست خارجی ترکیه اجازه چنین اقدامی را به ارتش این کشور می‌دهد؟ اصلان: برای ارائه یک پاسخ جامع‌تر به موضوع مطروح شده، توضیح اتفاقات اخیر برای خواننده خیلی مفید خواهد بود. مردم سوریه بخصوص رئیس‌جمهور آن بشار اسد و ارتش این کشور از سال 2004 تا به امروز در مناطقی که تحت اشغال امپریالیست و صهیونیست بوده، یک مقاومت قهرمانانه از خود به نمایش گذاشته است. از زمان آغاز تجاوز امپریالیست در سوریه، یک جنگ نیابتی در پشت صحنه و سناریوهای پروژه «خاورمیانه بزرگ» ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی به وضوح مشاهده می‌شود. حافظه خود را کمی جدید کنیم. وزیر خارجه آمریکا، جان کری دوم سپتامبر 2015 در مصاحبه با سی ان ان گفته بود: «برای مساعدت به نابودی داعش در سوریه، از ارسال نیروهای نظامی کشورهای خاورمیانه به سوریه مطمئن هستم. زمانی که موقعیت مناسب پیش آید، مسئولیت برخی از همسایگان سوریه در قبال این کشور مورد انتظار است. ما هم اکنون در حال بررسی جزئیات این موضوع با کشورهای دیگر منطقه هستیم.» بلافاصله بعد از اظهارات جان کری، سفیر ایالات متحده در آنکارا ابراز داشت که در صورت لزوم نیروهای ائتلاف در ترکیه حضور خواهند یافت تا نیروی قابل توجهی برای مقابله با داعش فراهم آید. این نیروها تا موقع نابودی داعش نیز در ترکیه مستقر خواهند بود. به عبارت دیگر آنها خود را محدود به عملیات هوایی نکرده‌اند. آیا به نظر شما اقدام ترکیه در چارچوب یک پروژه آمریکایی قرار می‌گیرد؟ این در حالی است که بعد از چنین اظهاراتی از سوی مقامات آمریکایی شاهد بودیم که عربستان سعودی از تشکیل یک ائتلاف اسلامی علیه داعش خبر داد؛ به این ترتیب مجری این پروژه ترکیه نیست، بلکه کشور دیگری چون عربستان وظیفه آن را بر عهده دارد. با این توصیف ترکیه کدامیک از تکه‌های این پازل خواهد بود؟ اصلان: عربستان سعودی سه ماه پس از اظهارات مقامات آمریکایی در پانزدهم ژوئن 2015 خبر از تشکیل ائتلاف اسلامی متشکل از 34 کشور را داد. مهمترین هدف از تشکیل این ائتلاف نیز مبارزه با سازمان تروریستی داعش و حفاظت از جامعه اسلامی عنوان شد. مقامات ترک نیز حمایت خود را از این ائتلاف اعلام داشتند. وزیر دفاع آمریکا نیز در یک اظهار نظر دیگری در چهاردهم ژانویه 2016 چگونگی جزئیات مبارزه با داعش و حضور کشورهای عربی در آن را بیان کرد. در اینجا پس از این تحولات و اظهارات، برنامه تشکیل نیروی نظامی متشکل از کشورهای عربستان سعودی، بحرین و امارات متحده عربی مشاهده می‌شود. بعد از همه این اتفاقات نیز مسیر حرکت نیروهای نظامی به رهبری عربستان سعودی و حضور یا عدم نظامی ترکیه در این عملیات مورد بحث قرار گرفت. در صورتی که عربستان سعودی طبق پروژه آمریکایی‌ها اقدام به مداخله زمینی در سوریه کند، آیا ترکیه به عنوان مسیر مداخله برگزیده خواهد شد؟ در صورت برگزیده شدن ترکیه به عنوان مسیر مداخله، آیا ترکیه بدین دستور تن خواهد داد؟ طی چند ماه اخیر توپخانه ارتش ترکیه در پی حملات گروه‌های تروریستی به مناطق مرزی ترکیه همچون کیلیس، اقدام به بمباران منطقه جرابلس در شمال سوریه می‌کند، با چنین وضعیتی احتمال ورود ترکیه در این مداخله چقدر است؟ اصلان: با توجه به طرح آمریکایی‌ها ترکیه به جای پیوستن به عملیات نظامی در قالب نیروهای نظامی سعودی، مجبور خواهد شد که پایگاه‌های نظامی خود را در اختیار این نیروها قرار دهد. با این حال اگر این نیروها مساعدتی در ایجاد منطقه امن در خط جرابلس- اعزاز نیز داشته باشند، واقعیت‌های زمینی از آن پشتیبانی نمی‌کنند. محتمل است که غرب و روسیه این تحولات را پیش‌بینی کرده باشند و پیش‌بینی مداخله به سوریه از طریق ترکیه را از قبل در رسانه‌ها مطرح کنند. با این حال احتمال ورود ترکیه به سوریه تقریبا پایین است؛ چرا که روسیه و اعضای کارگران کردستان (پ.ک.ک) تهدیدی در مقابل آن هستند. اگر ترکیه خود نیز وارد سوریه نشود، سربازان سعودی نیز نبایستی اجازه داده شود که وارد خاک ما شوند تا از مسیر ترکیه وارد سوریه شوند. این وضعیت خواه ناخواه ترکیه را وارد این کارزار خواهد کرد. به نظر شما افکار عمومی مردم ترکیه و قدرت¬های منطقه¬ای و جهانی نسبت به مداخله ترکیه در سوریه موافق هستند؟ به نظر می‌رسد که ترکیه تلاش می‌کند که با مداخله خود در سوریه در ایجاد منطقه امن در شمال سوریه پافشاری کند؛ اما این در حالی است که ایالات متحده آمریکا بعد از هر پافشاری ترکیه مبنی بر ایجاد این منطقه، نسبت به عدم امکان تشکیل آن واکنش نشان داده است؛ لذا آیا آمریکا موافق مداخله ترکیه در شمال سوریه خواهد بود؟ اصلان: سیاست‌ها و رویکردها نشان می‌دهد که هیچ قدرت جهانی، منطقه‌ای و محلی به خصوص بعد از سال 2003 تاکنون از مداخله ترکیه در کشورهای عراق و سوریه رضایت نداشته است؛ اما مداخله‌های ترکیه در 13 سال گذشته تداوم داشته است. بنابراین ورود ترکیه به سوریه امکان‌پذیر نیست. سیاست‌های ایالات متحده آمریکا نیز در حال حاضر خواستار جلوگیری از عملیات‌های برون‌مرزی ارتش ترکیه است و از آن ممانعت به عمل می‌آورد. سیاست‌های حزب عدالت و توسعه نسبت به سوریه را در چندین سال اخیر چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا سیاست‌های این کشور در قبال سوریه نتیجه داده است؟ راه حل خروج از بحران موجود در منطقه چیست؟ به نظر حضرتعالی کشورهای منطقه در مسیر حل این معضلات چه نقشی می‌توانند داشته باشند؟ آیا همکاری‌های فرامنطقه‌ای موجب ایجاد ثبات در این منطقه خواهد شد؟ اصلان: سیاست‌های حزب عدالت و توسعه در قبال سوریه بایستی تغییرات اساسی داشته باشد. تنها راه حل موجود برای خروج از مشکلات کنونی، همکاری‌های منطقه‌ای است. همکاری‌های ترکیه، سوریه، ایران، عراق و جمهوری آذربایجان در این مسیر لازم است. اتحادیه آسیای غربی متشکل از این کشورها می‌تواند صلح، ثبات و توسعه اقتصادی برای این کشورها به ارمغان آورد.