اختلافاتی که استعفای داود اوغلو را رقم زد

خبرگزاری مهر: «احمد داود اوغلو» نخست وزیر ترکیه و رئیس حزب حاکم عدالت و توسعه روز جمعه با اعلام کناره گیری خود از ریاست حزب و به تبع آن از پست نخست وزیری بر تمامی گمانه زنی ها مبنی بر وجود اختلاف بین وی و رئیس جمهور «رجب طیب اردوغان» در ۲۰ ماه نخست وزیری خود صحه گذاشت.

داود اوغلو در روز ۲۶ فوریه سال ۱۹۵۹ در شهر قونیه در ترکیه به دنیا آمد. وی كه از دانشگاه بُغازیچی مدرک کارشناسی در رشتهٔ اداره عمومی و فوق دکترا در علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دریافت کرده‌ در فاصله سال‌های ۱۹۹۳ و ۱۹۹۹ در دانشگاه مرمره به کار اشتغال داشته و در سال ۱۹۹۹ پروفسور تمام در این دانشگاه شده است.

وی از تاریخ ۱ ماه می ۲۰۰۹ به سمت وزیر خارجه ترکیه گمارده شد و پیش از آن نیز مشاور ارشد نخست وزیر ترکیه بود. در مرداد ۱۳۹۳، اردوغان رئیس جمهور ترکیه، احمد داوود اوغلو، وزیر خارجه این کشور را به عنوان نخست‌وزیر انتخاب کرده و حزب عدالت و توسعه او را بعنوان رئیس حزب برگزید.

بسیاری بر این باورند که اردوغان در ادامه تلاش های خود برای تقویت قدرت خود در ترکیه با فشارهای خود بر داود اوغلو وی را مجبور به کناره گیری از قدرت کرد. جنگ قدرت در بالاترین سطح سیاسی ترکیه در حالی در جریان است که سرمایه‌داران و فعالان اقتصادی و شرکای اروپایی و آمریکایی این کشور بسیار نگرانند و کشور با بحران پناهجویان، درگیری نظامی با کردها، فشار آمریکا بر ترکیه برای مبارزه جدی با داعش و فشار سرکوب بی‌سابقه علیه دست‌اندرکاران مطبوعات و منتقدان دست و پنجه نرم می‌کند.

آنچه که سرنوشت داود اوغلو را رقم زد فراز و نشیب روابط وی با اردوغان رئیس جمهور بود. بسیاری از رسانه ها و تحلیلگران ترکیه اختلافات دو رهبر سیاسی این کشور را در طول ۲۰ ماه نخست وزیری داود اوغلو را به شرح زیر می دانند:

- اختلاف نظر بر سر محاکمه برخی وزرا در دادگاه عالی، به طوری که بعد از رسوایی ۱۷ دسامبر ۲۰۱۳ داود اوغلو از برخی از وزرا مانند ظفر چاگلایان، معمر گولر و اگمن بیراکدار خواست تا خود را به دادگاه معرفی کنند امری که با مخالفت رئیس جمهور مواجه شد

- اختلاف بر سر رئیس سازمان اطلاعات ملی، «هاکان فیدان» رئیس این سازمان با موافقت نخست وزیر از سمت خود استعفا داده و وارد رقابت های انتخابات پارلمانی در سال ۲۰۱۵ شد اما با مخالفت اردوغان وی مجبور به بازگشت به سازمان اطلاعات ملی شد

- اختلاف اردوغان و داود اوغلو بر سر لیست کاندیداهای حزب حاکم در رقابت های انتخابات پارلمانی

- استفاده از «بینالی ایلدریم» از افراد نزدیک اردوغان به عنوان اهرم فشار علیه داود اوغلو در درون حزب حاکم عدالت و توسعه

- تمایل اردوغان به تشکیل دولت ائتلافی با احزاب مخالف دولت بعد از دور اعلام نتایج دور اول انتخابات پارلمانی این کشور در حالیکه اردوغان با آن مخالف بود و به دنبال برگزاری انتخابات زود هنگام بود.

- ورود دو چهره «بینالی ایلیدریم» از نزدیکان اردوغان و «برات آلبیاراک» داماد اردوغان به کابینه دولت با فشار اردوغان با وجود مخالفت های داود اوغلو

- نزدیکی«بلنت آرنیج» معاون سابق نخست وزیر به داود اوغلو منجر به این شد که زمزمه هایی درباره جنگ قدرت بین مشاوران نخست وزیر و رئیس جمهور شنیده شود.

- عدم حمایت کافی و وافی داود اوغلو از نظام ریاستی مد نظر اردوغان در جریان مناظره ها در خصوص تغییر قانون اساسی.

- داود اوغلو هر چه سریعتر به دنبال آماده کردن و ارائه یک قانون اساسی جدید به پارلمان بود در حالیکه اردوغان با مداخلات خود این روند را کند می کرد.

- اصرار داود اوغلو بر شفاف سازی دارایی ها و هزینه های انتخاباتی سیاستمداران از جمله تمامی روسای استانی و منطقه ای حزب در حالیکه اردوغان با این مسئله مخالف بود.

- با وجود اصرار طولانی مدت اردوغان بر لغو مصونیت نمایندگان حزب کردی دموکراتیک خلق ها، داود اوغلو مدت ها در این خصوص قدمی بر نداشت.

- با وجود اینکه داود اوغلو اعلام کرد در صورتی که گروه تروریستی پ ک ک به دوره بدون درگیری می ۲۰۱۳ برگردد می توان با آنها مذاکره کرد ولی اردوغان تمامی این گزینه ها را رد کرده و گفت تنها راه حل گزینه و عملیات نظامی است.

- عدم اقدام داود اوغلو در باز تعریف ترور آنگونه که مد نظر اردوغان بود.

- در حالی که اردوغان خواستار لغو تابعیت حامیان پ ک ک شدف داود اوغلو اعلام کرد لغو تابعیت این افراد در دستور کارش نیست.

- در پی انتخابات داود اوغلو مباردرت به دستوراتی در زمینه بروکراسی اداری از جمله در خصوص مقامات اقتصادی و استاندارها کرد که این دستورات با مداخلات اردوغان لغو شدند.

- مخالفت داود اوغلو با محاکمه و دستگیری گروهی از اساتید دانشگاه و روشنفکرانی که در نامه ای با انجام عملیات نظامی در مناطق کرد نشین مخالفت کرده بودند در حالیکه اردوغان بر این مسئله اصرار داشت.

- داود اوغلو اعلام داشت منتظر نتیجه محاکمه روزنامه نگاران روزنامه جمهوریت خواهد شد در حالی که اردوغان در پی اعلام نتیجه این دادگاه اعلام کرد احترامی برای دادگاه قانون اساسی در خصوص این روزنامه نگاران قایل نیست.

- گفته شده است لغو دیدار دواود اوغلو با «باراک اوباما» رئیس جمهور آمریکا و «جو بایدن» معاون وی با سنگ اندازی های کاخ ریاست جمهوری ترکیه صورت گرفته است.

- تصمیم شورای تصمیم گیری حزب حاکم عدالت و توسعه برای سلب اختیار داود اوغلو در خصوص نصب روسای استانی و محل حزب که گفته می شود به خاطر عدم توجه داود اوغلو به توصیه های اردوغان در این انتصابات صورت گرفته است.

- نام بردن سایت «پلیکان بریف» از داود اوغلو به عنوان«شارلاتان مجازی». این سایت توسط یک چهره ناشناسی که به داود اوغلو و اردوغان نزدیک بوده اداره می شود.

در پایان ذکر این مطلب لازم است که داود اوغلو از همان ابتدا با شناخت کامل از روحیه تمامیت خواهی اردوغان تصمیم به همراهی با وی گرفت و در نهایت بعد از ۲۰ ماه کشمکش با اردوغان تحمیل وی بر خودش را پذیرفت، این در حالی است که نباید برخورد حذفی اردوغان و اوغلو با «عبدالله گل» را از یاد برد، آن زمان که این دو نفر در یک طراحی دقیق «گل» را از چرخه قدرت در ترکیه حذف کردند، اتفاقی که این بار در مورد داود اوغلو تکرار شد.