شکست طرح به حاشیه راندن نیروهای مردمی عراق

خبرگزاری مهر: نظامیان ارتش عراق پس از آزادسازی شهر الرمادی واقع در استان الانبار، هم اکنون سلسله عملیات های گسترده ای را برای آزادسازی دیگر مناطق و شهرهای واقع در این استان و همچنین مناطق تحت تصرف تروریست های تکفیری داعش در استان صلاح الدین کلید زده اند. جزیره «سامراء» واقع در استان صلاح الدین عراق از جمله مناطقی است که ارتش این کشور از روز چهارشنبه هفته گذشته عملیات آزادسازی آن را آغاز کرده و بنا بر اعلام مقامات عراقی طی روزهای آینده این منطقه به طور کامل از لوث تروریست های تکفیری داعش پاکسازی خواهد شد.

علاوه بر این، همزمان با آغاز عملیات بزرگ آزادسازی جزیره «سامراء» در استان صلاح الدین، نیروهای ارتش عراق عملیات آزادسازی جزیره «الخالدیه» واقع در استان الانبار را کلید زده اند. نظامیان ارتش عراق در ساعات اولیه آغاز عملیات آزادسازی این منطقه پیشروی چشمگیری در نبرد با تکفیری ها داشته اند.

عملیات ارتش عراق برای آزادسازی کامل استان «الانبار» در شرایطی است که مقامات آمریکایی در این زمینه کارشکنی های بسیاری را انجام داده و می دهند. از جمله مهمترین سنگ اندازی های آمریکا در مسیر پیشروی های ارتش عراق در استان الانبار، اقدام آنها در مشروط کردن حمایت های خود از دولت بغداد به حذف نقش نیروهای مردمی در عملیات نظامی علیه تکفیریها محسوب می شود.

آمریکایی ها همین استراتژی (حذف نقش نیروهای مردمی) را به ویژه برای شهر الرمادی در پیش گرفتند. این استراتژی تا حدود زیادی موفق بود، زیرا دولت بغداد نتوانست در برابر فشارهایی که از سوی آمریکایی ها اعمال می شد، مقاومت کند و به همین دلیل به عدم نقش آفرینی نیروهای مردمی در عملیات آزادسازی شهر الرمادی رضایت داد. در واقع آمریکایی ها تلاش کردند تا اینگونه القا کنند که علت عدم مشارکت نیروهای مردمی در عملیات آزادسازی الانبار و به ویژه شهر الرمادی، مخالفت ساکنان این استان با این مسأله بوده است. واشنگتن با این اقدام تلاش کرد تا با یک تیر، دو نشان را هدف قرار دهد؛

۱ـ القای وجود درگیری های فرقه ای میان اهل تسنن و شیعیان از طریق ترویج این توهم که ساکنان اهل تسنن الانبار با مشارکت نیروهای شیعی مردمی در نبرد علیه داعش مخالف هستند. این در حالی است که مقامات عراقی بارها اعلام کرده اند که حشد الشعبی یا همان نیروهای مردمی متشکل از شیعیان و اهل تسنن هستند.

۲ـ ممانعت از پیشروی های چشمگیر ارتش عراق در الرمادی در نبرد با تکفیری ها و به نوعی وابسته نگاه داشتن دولت بغداد به خود.

البته به این نکته نیز باید توجه داشت که تلاش آمریکایی ها برای به حاشیه راندن نیروهای مردمی در استان الانبار تنها در شهر الرمادی محقق شد، چراکه در جریان تحولات میدانی عراق در استان الانبار شاهد حضور گسترده نیروهای مردمی در این استان و نبرد آنها با تکفیریها در کنار نظامیان ارتش هستیم.

در هر صورت شهر الرمادی در نهایت از لوث تروریست های تکفیری داعش پاکسازی شد و هم اکنون دیگر مناطق واقع در استان الانبار هدف عملیات های گسترده ارتش عراق قرار گرفته اند. اما در این میان، آنچه که بیش از هر مسأله دیگری ذهن مقامات عراقی و همچنین آمریکایی را به خود مشغول ساخته، مسأله عملیات آزادسازی شهر موصل است؛ شهری که از حدود بیش از یک سال گذشته به کنترل کامل تروریست های تکفیری داعش درآمده است.

به نظر می رسد که با توجه به اظهارات اخیر «حیدر العبادی» نخست وزیر عراق، در آینده ای نه چندان دور عملیات آزادسازی موصل آغاز خواهد شد. در همین ارتباط، العبادی اعلام کرده بود: «به زودی عملیات آزادسازی موصل آغاز خواهد شد». وی در ادامه اظهارات خود در پاسخ به سؤالی پیرامون حضور یا عدم حضور نیروهای مردمی در این عملیات گفته بود: «بدون شک نیروهای مردمی و همچنین عشایر در این عملیات دوشادوش نظامیان ارتش مشارکت خواهند داشت».

اظهارات نخست وزیر عراق در خصوص آغاز عملیات موصل و آزادسازی آن در حالی مطرح می شود که مقامات آمریکایی همچنان بر موضع خود مبنی بر عدم امکان تحقق این مهم در آینده نزدیک تأکید دارند. آمریکایی ها درست همین سناریو را در خصوص آزادسازی شهر الرمادی مطرح کردند، با این حال تیر آنها به سنگ خورد و الرمادی با وجود عدم مشارکت نیروهای مردمی آزاد شد.

در همین زمینه، اظهارات «وینسنت استوارت» عضو ارشد دستگاه اطلاعات ایالات متحد آمریکا در خصوص عملیات آزادسازی شهر موصل عراق واقع در استان نینوا بسیار قابل تأمل بوده و از بخش مهمی از استراتژی ایالات متحده در قبال این مسأله پرده بر می دارد. استوارت که در کمیته نیروهای مسلح مجلس سنا در خصوص تحولات عراق سخن می گفت، اعلام کرد: «بسیار بعید به نظر می رسد که در سال ۲۰۱۶ عملیات نظامی به رهبری عراق برای پاکسازی کامل شهر موصل در نینوا به نتیجه برسد». وی همچنین تصریح کرد: «عملیات آزادسازی موصل بسیار پیچیده خواهد بود؛ به اینکه ما می توانیم در آینده نزدیک شاهد آزادسازی این شهر باشیم، خوشبین نیستیم. به عقیده من در سال ۲۰۱۶ قطعا آزادسازی موصل اتفاق نخواهد افتاد».

این اظهارات در حالی مطرح می شود که مقامات عراقی از جمله «خالد العبیدی» وزیر دفاع این کشور بارها در مناسبت های مختلف از آزادسازی کامل خاک عراق از لوث تروریست های تکفیری داعش طی سال ۲۰۱۶ خبر داده اند. با این حال، مقامات آمریکایی حتی آزادسازی شهر کوچکی همچون موصل در طول سال ۲۰۱۶ را بعید می شمارند.

با این حال، اظهارات «حیدر العبادی» نخست وزیر عراق نشان می دهد که وی دیگر تحت فشار مقامات آمریکایی تَن به سیاست آنها مبنی بر عدم مشارکت نیروهای مردمی در عملیات های نظامی ارتش عراق نخواهد داد، چراکه وی به خوبی دریافته است که مهمترین عامل طولانی شدن عملیات آزادسازی شهر الرمادی، عدم مشارکت نیروهای مردمی در این عملیات بوده است.

با تمام این اوصاف، به نظر می رسد که آمریکایی ها سناریوی جدیدی را برای جلوگیری از آزادسازی موصل در پیش گرفته اند، چراکه روز گذشته «برت مک گورک» فرستاده ویژه آمریکا در سازمان ملل در کمال تعجب از آغاز عملیات آزادسازی موصل خبر داد. این در حالی است که عمده تلاش نظامیان ارتش عراق در شرایط کنونی بر استان های الانبار و صلاح الدین متمرکز شده است و دولت بغداد تاکنون هیچ خبری در این زمینه را به صورت رسمی اعلام نکرده است.

به نظر می رسد که آمریکایی ها قصد دارند با پیشی گرفتن از ارتش عراق در آغاز عملیات موصل، اقدامات مشابه آنچه که در الرمادی انجام دادند را تکرار کنند؛ اقداماتی نظیر بمباران کردن یک پایگاه نظامی استراتژیک با حضور شمار زیادی از نظامیان ارتش عراق؛ اقدامی که در الرمادی شاهد آن بودیم و مقامات آمریکایی نه تنها مسئولیت آن را نپذیرفتند بلکه در اقدامی تعجب برانگیز دولت بغداد را به عنوان یکی از مقصران وقوع این حادثه معرفی کردند.

آنچه که مسلم است، این است که آمریکایی ها در قبال عملیات آزادسازی شهر موصل دست بسته نخواهند نشست. به نظر می رسد که سناریوی آنها در به حاشیه راندن نقش نیروهای مردمی در این عملیات پیشاپیش با شکست مواجه شده است. بنابراین تلاش می کنند تا از راه های مختلف دیگر، شانس خود را برای جلوگیری از تسلط ارتش عراق بر موصل یا حداقل طولانی کردن زمان آزادسازی این شهر امتحان کنند.