چپاول نفت کردستان توسط ترکیه

خبرگزاری تسنیم: عرفان قانعی فرد - پژوهشگر تاریخ معاصر و نویسنده خاطرات جلال طالبانی با اشاره به اوضاع اقتصادی اقلیم کردستان عراق گفت: آنچه که من در کردستان عراق می‌بینم نوعی توسعه گرسنگی و فقر است که دامن‌گیر جامعه شده و کلا بازار متوقف است و ماههاست که رئیس اقلیم سابق قادر به پرداخت حقوق مردم نبوده است.

وی وضعیت کردستان عراق را انفجار آمیز توصیف کرد و افزود: کردستان عراق - بر سر یک کوره آتش است و می‌جوشد و هر لحظه هم امکان انفجار این دیگ هست و البته آتش هم به سمت بارزانی و ترک می رود.

قانعی فرد با بیان اینکه ترکیه پول نفت را به کردستان عراق نمی‌دهد، گفت: همه اقتصاد اقلیم کردستان تحت امر ترکیه قرار گرفته و در سایه این حرکات بارزانی، ترکیه مترقی شده و آشکارا الان ترکیه، پول نفت را گرفته و به کُردها نمی‌دهد.

متن کامل این مصاحبه را به صورت سوال و جواب در زیر بخوانید:

برخی گروههای داخل کردستان عراق به دنبال همه پرسی و استقلال منطقه کردستان عراق هستند؛ امری که مقامات بلندپایه کُرد از جمله رئیس جمهور عراق با آن مخالف است و چنین ایده ای را برای کُردها و منافع آنها مناسب نمی دانند ، با توجه به مخالفت های داخلی با این موضوع، طرح موضوعاتی همچون همه پرسی با چه هدفی صورت می گیرد ؟

این خواسته که از طرف حزب سنتی بارزانی تقریبا در همه ماه های سال ، در کوچه و خیابان هم مطرح می شود چندان جدید نیست و کم کم منتقدها هم علنا می گویند که صرفا برای فریب افکار عمومی است و یا برای مخفی کردن مشکل های اساسی است که خود او در کردستان خلق کرده و برای مطلع نشدن مردم کُرد از موضوعات اساسی داخل اقلیم است. و اکثر منتقدان سیاسی هم او را عامل آشوب در کردستان می نامند.

تاسیس دولت کُردی، به قول جلال طالبانی یک خواب و روئای شاعرانه است . جامعه کردنشین عراق، سالهاست که برای دمکراسی و آزادی مبارزه کرده اند و البته بوده اند رهبرانی که صرفا برای تامین مالی و کسب ثروت بوده و به مردم هم گفته اند که الان زمانش نیست و... آنچه رئیس جمهور فعلی عراق گفته واقعیت کردستان و فکر مسلط و غالب در کردستان است. آنچه که من در کردستان عراق می بینم نوعی توسعه گرسنگی و فقر است که دامن گیر جامعه شده و کلا بازار متوقف است و خلأ امنیتی درست شده. چون 6 ماه است که رئیس اقلیم سابق قادر به پرداخت حقوق مردم نبوده و به قول سیاسی های عراق، نوعی سیاست سزای جامعه یا" عقاب جماعی" را در پی گرفته. یعنی برای ملت خود مشکل خلق کرده که مردمش او را تائید کنند که هم دوباره - برخلاف قانون - رئیس اقلیم بماند و هم آنچه با ترکیه کرده را تائید کنند که جامعه همراه او نیست. الان یک چهارم حقوق مردم را وعده داند که پرداخت کنند که تنها برای حفظ افکار عمومی است اما در ماه مارس هم این توزیع ممکن نیست!

اگر کسی بخواهد دولت کُردی درست کند لااقل یک طرح استراتژی دارد و هم از روی سیاسی و بین المللی و روابط اقتصادی اقلیم با دور و بر کشورهای همسایه تلاش می‌کند اما هیچ کدام از آنها در بارزانی وجود ندارد و او فردی منزوی و شکست خورده است و صرفا مانند رئیس قبیله بارزانی رفتار می کند و خواسته بارزانی هم صرفا این است که فقط احزاب سیاسی کُرد سکوت کنند و حامی او باشند و به مردم هم پول نمی دهم و اعتراض هم نکنید و معترض هم نباشید و بنا به رسانه های داخلی عراق، وی در بین افکار عمومی منفور شده و مردم کردستان علنا می گویند که نفت کردها - تنها سرمایه مردم کرد - بجای اینکه مایه برکت شود، مایه نکبت شده و بجای توسعه ملت خودش ، موجب ترقی اقتصاد دولت ترکیه شده و تنها داعش را تقویب کرده و بعدا روابط بغداد و اقلیم را بهم زده و بدین دلایل، خواب آشفته رهبر اقلیم درباره استقلال کردستان، به واقعیت نمی پیوندد. و بارزانی هم بخاطر منافع خودش، می شود گفت که فریب خورده و میت ترکیه و اردوغان در پشت قضیه است و وعده و پیمان های میان بارزانی و آک پارتی و داود اوغلو و اردوغان موجب مستی اردوغان و خواب نما شدن بارزانی شده که برای دشمنی با کردهای ترکیه و سوریه همکار و همراه باشند و بارزانی هم البته وعده داده که نگذارند کردهای سوریه تجربه اقلیم کردستان 2 را تکرار کنند و مقابلا هم حکومت ترکیه حامی قبیله بارزانی باشد و با وجود پایگاه نظامی ، او را محافظت می کند. چون مسعود بارزانی از قیام مردمی هراس شدید دارد و باوری به مردمش نداشته و ندارد.

بارزانی در فروش نفت با داعش همکاری دارد

چرا همکاری جدی از سوی کردها با ارتش عراق برای مبارزه با داعش و آزاد سازی دیگر مناطق از اشغال این گروهک صورت نمی گیرد؟

در مرز اتحادیه میهنی تا کرکوک، این اتحاد شیعیان آشکارا هست و حتی روزانه روابط امنیتی دارند اما در سمت بارزانی برای جلب رضایت ارتش ترکیه و میت، عین فرمایش شماست. بارازنی اسما در داخل کردستان عراق است اما همه جلسه های اصلی و حتی همه علاج زخمی ها و مریض ها و یا همه سفرهای تفریحی و کاری هم در انکاراست و بازرگانی ها هم در ترکیه است . بارزانی آن تفکر ضد حکومت مرکزی عراق و ضدیت با شیعه را درست کرده که اقلیم از بغداد دور شود آنهم به توجیه ترکیه بوده و الان هم همه اقتصاد اقلیم کردستان تحت امر ترکیه قرار گرفته و در سایه این حرکات بارزانی ترکیه مترقی شده و آشکارا الان ترکیه، پول نفت را گرفته وبه کُردها نمی‌دهد و حتی مشروط کرده که در مرز موصل - مرکز داعش - و شهر شنگال و ... پیشمرگه های YPJ اخراج شوند تا میت ترکیه و سپاه ترک و داعش رفت و آمد آزادانه با ترکیه داشته باشند و تجارت سیاه نفت را آشکارا انجام دهند و حتی بارزانی با داعش در فروش نفت همکاری کرده است.

عربستان سعودی ، قطر و ترکیه سه ضلح ناامنی کردستان

اخیرا کنسول عربستان در کردستان اعلام کرد که کردستان را رها نخواهد کرد طرح چنین موضع گیری شائبه دخالت این کشور در منطقه کردستان عراق را در ذهن تداعی می کند، موضع کردها در این زمینه چیست؟

چیزی غریب نیست وقتی می گویم که بهار امسال، برای بارزانی خیر و برکتی ندارد ؛ زیرا کردها و اشخاص مشفق در حکومت بغداد و کردستان هم رای هستند و می دانند "عربستان سعودی و قطر و ترکیه"، سبب بهم ریختن اوضاع کردستان هستند.

افتتاح کنسول گری عربستان در اربیل هم نوعی همکاری امنیتی مابین پاراستن ( اداره امنیت بارزانی) و استخبارات عربستان را در پی خواهد داشت. و یکی از آن همکاری ها توسعه تفکر ایران هراسی (Iran Phobia) به زبان کُردی در اقلیم است. الان هم در رسانه های داخلی بارزانی - مانند شبکه های تلویزیونی کردستان تی وی - علنا و رسما به زبان کُردی، علیه مصالح و منافع ایران هستند و حتی ایران را عامل آشوب منطقه می نامند !

طرح استقلال توسط بارزانی در حد یک شعار است

تجزیه کشورهای منطقه از جمله عراق و سوریه تا چه حد جدی است ؟ در این زمینه مرکز تحقیقات امنیت رژیم اسرائیل در تازه ترین تحقیقات خود پیش بینی کرد که بخشی از خاورمیانه تقسیم خواهد شد و تل آویو باید فرصت را برای برقراری روابطی محرمانه در راستای اهداف راهبردی خود غنیمت بشمارد.

اکثر کشورها در جهت تجزیه حرکت نمی کنند. آمریکا هم وعده ای به کُردها نداده است و ایرانی‌ها هم مخالف هستند. درست است که چون اوضاع امنیتی و سیاسی و انسانی و اقتصادی در سوریه و عراق و کردستان دیگر برای مردم قابل تحمل نیست و روی دور و برشان به شیوه سلبی موثر بوده و البته با شعار هم حل نمی شود اماتفکر غالب جامعه - تا این لحظه - بر اساس تجزیه نیست. چون بارزانی باوری به دمکراسی و آزادی و قانون ندارد ، خود او مخالف استقلال کردستان است و این تنها یک شعار رسانه ای است که نشانگر تفکری بیات شده دارد. اما نگرانی همه اروپا را هم تحریک کرده و من وضع اقلیم را به سمت سقوط کامل می بینم. کدام استقلال !؟ مثلا اروپا از بارزانی می خواهد که قانونی در اقلیم حکمفرما باشد، آزادی مردم کردستان و حقوق زنان تامین باشد و اختلاف های درونی حل شود و ... بعد استقلال را مطرح کنند. اما وقتی هیچ کدام از این نشانه های تمدن نیست، بنا به کدام پشتوانه عقلانی مطرح می کند ؟ . البته اما رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته که این بلوک سیاسی - اقتصادی، مخالف تشکیل یک کشور کردی در خاورمیانه است. که تقریبا جامعه جهانی نمی خواهد که یک جاسوس خانه اسرائیل و عربستان و قطر و داعش به اسم اقلیم خودمختار کردستان تحت امر بارزانی تاسیس شود با 1 شهر و دو ده که نمی شود کشور ساخت. همه کردستان عراق همراه تفکر آشوبگرانه بارزانی نیست. مثلا خود آلمان هم چند روز پیش ارسال سلاح به کردستان را قطع کرد زیرا فهمید که بارزانی یا سلاح ها را احتکار می کند برای نوعی جنگ علیه کردها و یا در بازار آزاد به داعش فروخت.!

حالا برخی شاید معتقدند که تجزیه می شود و... که با این شیوه مورد نظر، عراق و سوریه، اداره نمی شود. این تفکر را در خلال این سالها؛ بارها در نوشته و گفته هایم تکرار کرده ام که اسرائیل حامی این تفکر است. مثلا فراموش نکنیم که اسرائیل از 1967 در حزب بارزانی نفوذ داشته و تا الان هم در حزب او پایگاه دارد و همین اواخر بود که نفت قاچاقی کردستان عراق به اسرائیل فروخته شد. البته در خاطرات عیسی پژمان - کتاب گرانسنگ " تندباد حوادث" - کل این رازها برملا شده است.

مستفید اول در این وضع آشفته، تنها ترکیه و اسرائیل و قبیله بارزانی هستند. چون سستی و بی نیرویی حکومت مرکزی از یک سو و ضعف همسا یه‌ها از سوی دیگر موجب این تداخل ها شده و سوریه و عراق را نوعی منطقه بلاصاحب و تحت امر خود می بینند. و دیگر نسل جوان اقلیم کردستان هم باور و ایمان و اعتقادی به کرد و کردستان و ... ندارند و می گویند اقلیم کردستان عراق یک شرکت تجاری چند منظوره برای رهبری تحمیلی است... ضعف رهبرهای سیاسی دیگر هم چنان شده که عرصه برای جولان بارزانی فراهم شده.

در سوریه هم پ ک ک همراه و همگام بشار اسد است و همکاری خوبی با حکومت مرکزی سوریه داشته است اما بالطبع باوری به تجزیه ندارند که 2 میلیون کرد سوریه جدا شوند. و جنوب سودان دیگری برای خود تدارک ببینند.

آقای حیدر العبادی بحث تغییرات در کابینه را مطرح کرده است در صورت تغییر در اعضای کابینه ، موضع کردها چه خواهد بود با توجه به اینکه جریان های سیاسی سهمی از کابینه را در اختیار دارند؟

همیشه گفته ام که بنا به مشارکت سیاسی همه گروه ها می توانند در عراق موفقیتی داشته باشند. عبادی امروز چند وزیری در کابینه دارد که قبلا مسئولیت های بزرگ داشته اند و یا دارای سابقه کاری زیادی هستند و چندان حسابی هم برای او باز نمی کند افرادی مانند جعفری و زیباری و ....و عبادی می خواهد این ها را اخراج و پاکسازی کند. اما در واقع امر، آنچه هست نشانگر آن است که عبادی چندان بطور کامل موفق نخواهد بود کل افکارش را پیاده کند اما شاید چند وزیری را تغییر دهد که طبعا تغییر اساسی نیست. آن نوع پاکسازی که وی می خواهد زیاد زمینه مساعد نیست.

ترک‌ها از بارزانی حمایت می‌کنند

چرا کردهای عراق واکنش جدی در قبال حضور نیروهای ترکیه در خاک عراق از خود نشان نمی دهند ؟ آیا هماهنگی بین ترکیه با کردهای عراق برای مبارزه با کردهای مخالف ترکیه وجود دارد یا خیر ؟

طبعا این یک طرح و هماهنگی بین بارزانی و ترکیه و میت است و مسلما عاقبت خیر و خوشی برای بارزانی نخواهد داشت. بارزانی امروز هم حتی باوری به نیروهای امنیتی خودش هم ندارد و تنها ترک ها هستند که او را حمایت می کنند اما کردستان عراق - بر سر یک کوره آتش است و می جوشد و هر لحظه هم امکان انفجار این دیگ هست و البته آتش هم به سمت بارزانی و ترک می رود. هرچند دو سال است که امکان جنگ پ ک ک و بارزانی را نزدیک می دانم و مطرح کرده ام....

نیروهای نظامی و امنیتی ترکیه علاوه بر مناطق تحت امر بارزانی، در تلعفر هم هست و این پایگاه جدید در مرز موصل - در منطقه تحت نظر شهرداری موصل - صرفا برای حفاظت از داعش است و از روی لجستیکی هم تنها برای تامین داعش می باشد. و بارزانی هم برای حمایت از ترکیه و پروژه آنها حاضر است هر کاری انجام دهد.

فؤاد معصوم و برهم صالح دو گزینه اصلی جانشینی طالبانی

پس از کسالت آقای طالبانی چه شد امکان ریاست جمهوری برهم صالح مطرح شده است آیا بنیاد سیاسی و هماهنگی خاصی هست؟

خلأ دوران پس از طالبانی در تمام عراق مشخص شده است که او حافظ امنیت و توازن بود. عدم حضور ریش سپیدی او ، در کردستان عراق مشخص است و خصوصا در داخل حزب خودش . البته نفوذ ترکیه و بارزانی در داخل حزب طالبانی هم در 2 سال اخیر بطور آشکارا ، ملموس است. چون بارزانی می خواست که حزب طالبانی را - در غیاب بارزانی - علیه حکومت مرکزی بغداد و سوریه و کرد ترکیه به کار ببرد که البته موفق نشد زیرا دوستی تاریخی بین حزب طالبانی و شیعیان و نیز روابط با بغداد و بعدها با نیروهای کرد پ ک ک و ... چیزی نبود که به خاطر بارزانی دست بردار باشند. بنابراین خواسته های ترکیه و بارزانی به وقوع و انجام نپیوست که فشار علیه حزب طالبانی درست کنند.

کنار گذاشتن ریاست جمهوری فعلی بنا به توافق سیاسی عراقی ها هست. البته سهم حزب طالبانی است و داخل حزب طالبانی فعلا دکتر فواد مصعوم را دارند و ظاهرا هم بخشی از آن ، از وی حمایت می کنند. البته بخشی هم طبعا موافق نیروی جوان و تازه نفس دکتر برهم صالح هستند . اما ظاهرا علیه دکتر معصوم اقدام نمی کنند مگر اینکه برخی ضمانت های مالی و اجرایی و یا سیاست های جدی و جدید در میان باشد و شاید هم استعفای دکتر فواد معصوم مطرح شود. اما برخلاف قانونی هم عملی نکرده که پارلمان عراق علیه او باشند و از وی سلب اعتماد کنند. و نخست وزیر عراق هم قانونا این خواسته را مطرح نمی کند. و تنها در حالتی است که خود دکتر فواد معصوم بنا به سن و شرایط جسمانی و .. استعفا بدهد. از نظر شخصی شاید انسانی قوی و دارای برش نباشد اما بهرحال در بین نیروهای سیاسی ، قابل احترام است. خودش به شوخی می گفت که "سلب قدرت از یک فرزند روحانی و تحصیلکرده شریعت چندان ساده نیست و خلع روحانی هم چندان ساده نیست"....

ولی بهرحال موضوع دکتر برهم هم در میان برخی از افراد حزب اتحادیه میهنی و جریان های سیاسی مطرح است اما بهرحال می توان آن را یک تلاش سیاسی نامید ولی دکتر برهم بدون قدرت سیاسی و میز رسمی و ... بازهم کار سیاسی خودش را دارد و ادامه می دهد و انسانی فعال و تحصیلکرده و خوش فکر و دارای شبکه ارتباطی خاص و خوش آتیه است.