شکست حصر نبل‌ و الزهراء پایان کار نیست

خبرگزاری فارس: اول محرم امسال پس از چند ماه تدارکات و فراهم شدن مقدمات، عملیاتی در استان حلب (شمال سوریه) آغاز شد که معادله بازی را تغییر داد. «عملیات نصر» برای «اُم المعارک» سوریه، «حلب»!

ارتش سوریه به همراهی مستشاران خبره ایرانی، کارشناسان و رزمندگان وفادار لبنانی و عراقی و سایر گروه‌های متحد دیگر، حلب را برای تغییر معادله در سوریه انتخاب کردند. اول محرم 1437 کار آغاز شد.

هدف؛ عمق ریف جنوبی و ریف شمالی؛ ایجاد شکاف در عمق مناطق اشغالی.

مرحله اول عملیات نصر ؛ ریف جنوبی حلب

پیش از هر چیز می‌بایست سرپُل‌ها و شاهراه‌های ارتباطی و امداد و لوجستیک تروریست‌ها قطع می‌شد. برای همین است که مخاطبان اخبار عملیات (از جمله در اخبار گروه بین الملل فارس) مکررا شنیدند که ارتفاعات فلان و فلان تصرف شد؛ چون می‌بایست ارتفاعات مشرف بر راه‌های ارتباطی تروریست‌ها تحت کنترل در می‌آمد تا راه‌های مواصلاتی زیر تسلط آتشباری قرار بگیرد.

در مرحله نخست، ریف‌جنوبی همزمان با ایام عزاداری دهه اول محرم، کار از ارتفاعات «عزان» (جبل عزان) در ریف حلب آغاز شد. این ارتفاعات در مسیر امدادی بود. با شروع کار، روستاهای «حدادین»، «مداجن زیتونه»، «ملیحة»، «قلعة نجم» و «تلة شهید» با آتش سنگین هوایی (بالگرد و هواپیما) تصرف شد.

طی 5 روز 85 کیلومتر مربع پاکسازی شد و کار به روستاهای «لضیحه»، «سابقیه» و «تلة المحروقات» رسید و در پی آزادی این مناطق، راه‌های مواصلاتی مهمی که به ریف جنوبی و غربی حلب متصل می‌شد، تصرف شد.

در این روزها مردم مشغول عزاداری برای امام حسین بودند که رزمندگان و مدافعان حرم به شهر بسیار مهم «الحاضر» در ریف جنوبی حلب نزدیک‌تر می‌شدند. روستاهای «مریمی»، «جمیمیه»، «حمیدیه» و «صبیحیه» آزاد شد و محاصره «الحاضر» کامل شد. روحیه بالای رزمندگان و عنصر غافلگیری دو عامل پیروزی‌های مهم بود.

روزهای نخست، تروریست‌ها مقاومت سرسختانه‌ای از خود نشان می‌دادند. اما رفته رفته فرار افراد مسلح به خطوط پشتی بیشتر شد و تاکتیک‌های جدید در پیشروی اثر خود را گذاشته بود.

مرحله نخست عملیات هرچند با سختی اما شب و روز بخوبی ادامه یافت و مراکز ثقل «جیش الفتح» (جبهة النصره، احرار الشام، ... ) یکی یکی زیر آتش و در دایره محاصره قرار می‌گرفت تا اینکه شهر فوق‌العاده مهم «الحاضر» در ریف جنوبی فتح شد و تل العیس و العیس تحت کنترل در آمد و تا اینجا حداقل 25 روستا به لیست ارتش، حزب الله، نیروهای بدر عراق و سایر گروه‌های متحد ارتش سوریه اضافه شد.

«خان طومان» یکی دیگر از مراکز ثقل تروریست‌ها النصره و احرار الشام در ریف جنوبی حلب بود که در ایام محرم تحت کنترل در آمد و ضربه‌ روانی و نظامی سنگینی بر پیکره افراد مسلح در ریف جنوبی حلب زد؛ شهری که همین سه روز پیش، هدف یک حرکت مذبوحانه دیگر تروریست‌ها شد و خواستند با چند صد نیروی تازه‌نفس آن را پس بگیرند اما غافل از آنکه موقعیت نیروهای مقاومت در این منطقه تثبیت شده است.

با موفقیت‌هایی که مقاومت در ریف جنوبی حلب به دست آورد اندک اندک اهداف مهم مرحله نخست حاصل شد و پس از سقوط راه‌های مواصلاتی و امدادی مسلحین، عمق ریف جنوبی زیر تسلط مقاومت قرار گرفت و فضای روانی برای کسب پیروزی در مرحله دوم عملیات نصر آغاز شد.

همزمان با این اتفاقات و در دنباله آن، پیشروی ارتش سوریه با کمک نیروهای دفاع ملی به سمت ریف شرقی با هدف آزادسازی فرودگاه نظامی «کویرس» آغاز شد و تا آزادی این فرودگاه ادامه یافت و ضربه بزرگ‌تری با آزادی این فرودگاه بر پیکر تروریست‌ها وارد شد.

اولین ائتلاف و اتحاد داعش و النصره

تروریست‌ها که کم‌کم از شوک اولیه عملیات به خود آمده بودند تلاش کردند با بستن مسیر «اثریه-خناصر» راه امداد و لوجستیک مقاومت و ارتش سوریه در جنوب حلب به شرق آن را ببندند و موفق هم شدند. برای نخستین بار ، داعش و النصره در این منطقه ائتلاف کردند و موفق شدند نزدیک به 50 کیلومتر مسیر مواصلاتی را مسدود کنند اما با اعزام نیرو و تلاش رزمندگان این مسیر و محیط پیرامونی آن بار دیگر تحت تسلط مقاومت قرار گرفت هر چند که نباید فراموش کرد که این اتفاق سرعت عملیات را تا اندازه قابل ملاحظه‌ای گرفت.

بنابراین در ریف جنوبی، النصره و احرار الشام ضرب شصت مقاومت را چشیدند و در ریف شرقی، داعش اولین ضربه کاری را دریافت کرد و آزادی جاده خناصر-اثریا هم پایانی بود بر ائتلاف مقطعی و نادر «داعش و النصره» و ضربه کویرس آنقدر سنگین بود که پیشروی‌ها امروز تا یک کیلومتری جنوب شهر «الباب» شهر مواصلاتی نفتی داعش ادامه یافته است.

اکنون شهر مهم الباب در منگنه قرار دارد؛ پیشروی نیروهای کُرد با کمک ائتلاف آمریکایی از شمال شهر الباب که تا سد تشرین پیش آمده‌اند و هنوز روشن نیست که پیشروی‌شان چقدر دیگر ادامه میابد و پیشروی ارتش سوریه و دفاع ملی از جنوب شهر. الباب شهری است که نفت سرقتی داعش از شرق سوریه از آنجا به سوی مرز ترکیه می‌رفت.

بنابراین آنچه هدف مرحله اول عملیات نصر حلب بود محقق شد و فرودگاه کویرس، جاده خناصر-اثریا (اثریه) و عمق ریف جنوبی به تصرف ارتش و نیروهای مقاومت درآمد.

نکته مهم اجتماعی در اینجا این است که تمام مناطقی که در مرحله نخست عملیات نصر حلب آزاد شد، همه مناطق سکونت اهل سنت بود و این از نکاتی است که در جنگ روانی علیه مقاومت که در مرحله دوم عملیات نصر حلب استفاده شد، باید گوشزد شود.

مرحله دوم عملیات نصر حلب

به موازات عملیات آزادسازی کویرس، عملیات ادامه یافت و درست 6 روز پیش (12 بهمن)، در سالروز عملیات ناموفق فوریه سال گذشته برای شکست محاصره نبل و الزهراء، عملیات شمال حلب از محور شهرک‌ الملاح در حومه شمالی شهر حلب وارد فاز جدیدی شد.

پس از الملاح، بلافاصله منطقه «دویر الزیتون» به تصرف ارتش و مقاومت در آمد و عملیات با غافلگیری جبهة النصره و تلفات بالای مسلحین ادامه یافت تا اینکه روستای «تل جبین» در شمال آن هم آزاد شد و ارتش سوریه پس از باشکوی و تحکیم مواضع، به روستای مهم «معرسة الخان» در سه-چهار کیلومتری شهرک‌های «نبل و الزهراء» رسید.

نبل و الزهراء، دقیقا سه سال و هفت ماه در محاصره بودند اما حتی یک روز دست از مقاومت برنداشتند. تروریست‌ها طی این مدت حداقل 300 عملیات انتحاری در انواع مختلفش (مثل خودرو بمب‌گذاری شده، نفربر بمب‌گذاری شده، سواری یا استیشن بمب‌گذاری شده، فرد انتحاری و گاهی چهار خودرو بمب‌گذاری شده) کمربند دفاعی شهرک‌ها را هدف گرفتند و در مواردی نیز موفق به نفوذ به این کمربند شدند اما با مقاومت جاناناه مردمی به عقب رانده شدند.

نبل و الزهراء و دالانی که ارتش سوریه و مقاومت از شمال شهر حلب به شمال شرق آن باز کردند، مسیر مواصلاتی از مرز ترکیه به غرب حلب را قطع کردند.

با آزادی نبل و الزهراء، خود به خود منطقه کردنشین و مهم «عفرین» نیز به نوعی از محاصره در آمد و به نیروهای ارتش سوریه متصل شد و مناطق تحت تسلط ارتش تا مرز شمال غربی حلب با ترکیه گسترش یافت تا ترکیه برای امدادرسانی به تروریست‌ها خود در حلب در تنگنایی شدید قرار بگیرد.

اکنون ترکیه برای امدادرسانی باید حلب را دور بزند و از طریق استان ادلب به مسلحین امدادرسانی کند. این به معنای زمان‌بر بودن و دشوار بودن و در نتیجه بالا رفتن ریسک اقدامات ترکیه است. فراموش نکنیم که مرز شمال لاذقیه با ترکیه نیز تا حد زیادی بسته شده و هرچند جدیدا تروریست‌های چچنی و قفقازی به آنجا اعزام شده‌اند اما آنجا نیز برای ترکیه کم‌خطرتر از مرز شمال غربی حلب نیست.

با آزاد شدن نبل و الزهرا از دست محاصره ظالمانه که البته به سختی محاصره «فوعه و کفریا» در ادلب نبود، رسانه‌های ضدسوری جیغ بنفش را سر دادند و در حالی که از قطع مسیر مواصلاتی و شاهراه ارتباطی غرب و شمال حلب فریاد می‌زدند، وانمود می‌کردند که ارتش سوریه مردم شیعه نبل و الزهراء را نجات داده و این شیعیان اکنون به مناطق سنی‌نشین در شمال حلب حمله می‌کنند غافل از اینکه همین نیروها در ریف جنوبی دهها روستا و صدها کیلومتر مربع از مناطق سنی‌نشین را از شر تروریست‌ها النصره و احرار الشام نجات داد.

دستاوردهای دو مرحله عملیات «نصر حلب»

عملیات نصر حلب هنوز ادامه دارد. روستاهای شمالی نبل و الزهراء که محل استقرار ترورست‌ها و خانواده‌هایشان است، شاهد فروپاشی دومینووار شده زیرا هزاران نفر از خانواده‌های مسلحین به سوی مرز ترکیه رفته‌اند اما ترکیه مرز را روی آنان باز نکرده است.

تصرف عمق ریف جنوبی حلب و گسترش دامنه آن به ریف شرقی دستاورد اولیه عملیات بود. قطع مسیر مواصلاتی شمال حلب به حلب و غرب حلب برای ترکیه و النصره و احرار الشام و به تبع آن ارتباط با شمال ادلب از استان حلب کامل قطع شد.

کمربند محاصره ریف حلب در حال تکمیل است و در روزهای آینده فشار بیشتری بر تروریست‌ها وارد خواهد آمد. این مسئله در کنار ایجاد شکاف در دل مناطق تحت کنترل مسلحین دستاورد بزرگ دیگر عملیات نصر است.

وارد کردن ضربه کاری روانی و روحی به مسلحین و کشورهای حامی آنان مثل ترکیه و عربستان دستاورد سیاسی بزرگی بود؛ تا آنجا که تیم مذاکره‌کننده وابسته به عربستان در مذاکرات صلح سوریه در ژنو، پس از شنیدن خبر شکست حصر نبل و الزهراء (به دستور ریاض) مذاکرات را ترک کرد و آمریکا برای ممانعت از قرار گرفتن مسئولیت شکست بر عهده معارضان، از «استفان دی‌میستورا» خواست تا تعلیق مذاکرات را اعلام کند نه شکست.

نکات بسیار مهم عملیات

در این عملیات حدود 1400 کیلومتر مربع از استان حلب آزاد شد و راه‌های مهمی به تصرف در آمد و سبب تنفس مقاومت و ارتش سوریه در شمال کشور شد.

تاکنون در این عملیات حدود 3 هزار تا 3500 تروریست از پای در آمده‌اند و غالبا فرماندهان میدانی درجه یک و دو آنان زمینگیر یا کشته شده‌اند که شمارشان حداقل 300 فرمانده است، تا گروه‌های مسلح در سطح فرماندهی در مقایسه با ماه‌های گذشته دچار ضعفی کاملا ملموس شوند.

تا قبل از عملیات نصر، گروه‌های مختلف برای جذب نیرو، بیش از هر چیز روی مسائل اعتقادی و اختلافات مذهبی سرمایه‌گذاری می‌کردند، در نتیجه کسانی که جذب می‌شدند، سرسختانه‌تر می‌جنگیدند یعنی جنگجویی مسلحین قبل از این سرسختانه‌تر بود اما اکنون غالبا (و نه تماما) آنچه ملاک شده است، حقوق و دریافتی است؛ امروز اگر حقوق دریافتی عقب بیفتد، دیگر انگیزه‌های مذهبی تزریق‌شده، کارساز نیست.

اکنون در جدیدترین مورد، داعش و النصره برای جذب نیرو، گروهک جندالاقصی را دو تکه کرده‌اند؛ جماعتی که ابتدا عضو ائتلاف «انصار و مهاجرین» بود و بیشتر نیروهایش تروریست‌ها خارجی (با ملیت اروپایی) اما اکنون آن هویت را از دست داده و گرایش فکری آن هر چند به النصره بیشتر نزدیک است اما شماری از نیروهایش به داعش پیوسته‌اند و شماری به النصره.

آینده عملیات

بدون اینکه شعار بدهیم، وضعیت مسلحین در شمال حلب بسیار بغرنج شده است. عملیات نصر هنوز با قوت ادامه دارد و روستاهای بالادستی نبل و الزهراء یکی یکی در حال تصرف است و از طرفی دیگر، کردهای منطقه عفرین در حال پاکسازی برخی روستاهای شرقی خود هستند. مرز شمالی حلب با ترکیه، از سمت شرق در تصرف داعش، از وسط در اشغال النصره و ارتش آزاد، و از غرب در کنترل کردهاست. بنابراین مسلحین النصره از شرق و غرب گرفتار داعش و کردها هستند و از جنوب گرفتار ارتش سوریه.

ارتش سوریه در شرق حلب نیز بزودی (ان شاء‌ الله) نیروگاه برق حلب در شرق را خواهد گرفت و همچنین عملیات علیه شهر مهم الباب را آغاز خواهد کرد. بنابراین داعش از سمت شمال سد تشرین در شمال شرق شهر الباب گرفتار جبهه با کردهایی است که با آمریکا عملیات می‌کنند و از جنوب الباب گرفتار ارتش سوریه است. بنابراین خیلی طبیعی است که داعش تمایلی نداشته باشد که در شمال حلب با النصره درگیر شود و همه توجه خود را معطوف شرق و شمال شرق حلب کند.

با این همه ادامه عملیات نصر از قبل دشوارتر است زیرا:

- مسلحین از شوک عملیات خارج خواهند شد

- به احتمال قوی به سوی اتحاد با یکدیگر پیش خواهند رفت

- پیشروی کنونی ارتش موجودیت همه گروه‌ها را به خطر انداخته بنابراین هرچه در توان دارند، رو خواهند کرد

- ترکیه، عربستان، آمریکا، قطر، اسرائیل بیکار نخواهند نشست که حلب بسادگی سقوط کند و تحت کنترل ارتش و مقاومت قرار بگیرد.

بنابراین حفظ سرعت فعلی عملیات نصر ضروری و حیاتی است. جدیدترین خبرهای رسیده از شمال حلب حکایت از پیشنهاد 12 بندی داعش به جبهة الشامیة (شامل 7 گروهک و 6 زیرمجموعه) در شمال حلب دارد مبنی بر آتش‌بس 6 ماهه و باز کردن سه گذرگاه بدون اینکه کسی به داعش حمله کند.

طبیعتا داعش دوست ندارد در چند جبهه مبارزه کند. داعش در پی این است که نبرد در شمال و جنوب شهر الباب در شرق استان حلب را اداره کند و خیالش از بابت شمال حلب راحت باشد حال اینجا عملیات نصر در شرق استان حلب، نفسگیر خواهد بود و امید است که در مدتی کوتاه، شرق حلب شاهد آزادی روزافزون باشد و از طرفی نیز استان لاذقیه بزودی پاکسازی و استان امن اعلام شود.