اسرائیل ترور دانشمندان سوری را آغاز کرد

رژیم صهیونیستی طی ۴۸ ساعت، با بیش از ۳۰۰ حمله هدفمند به تأسیسات نظامی و استراتژیک سوریه، بیشتر آنها را از بین برد؛ حملاتی که با محکومیت بین‌المللی محدودی روبه‌رو شده است. بعد از این موج که احتمالاً طی روز‌های آتی هم ادامه خواهد داشت، ظاهراً نوبت به ترور دانشمندان سوری خواهد رسید؛ روند که البته دیروز با ترور مشکوک «حمدی اسماعیل ندی» شیمیدان سوری کلید خورد. اسرائیل پیش از این هم چند دانشمند سوری را در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۲۳ ترور کرده بود، ولی آزادی عملی که در اثر خلأ قدرت در دمشق به وجود آمده، تکرار سناریوی عراق را در سوریه بیش از هرموقع دیگری محتمل کرده است. در اولین حادثه، دیروز «حمدی اسماعیل ندی» شیمیدان سوری در خانه‌اش در دمشق ترور شد. 

«جامعه آموزشی و علمی کشور که در اثر جنگ متلاشی شده است، فرصتی برای تولد دوباره دارد.... جامعه بزرگی از دانشمندان سوری در خارج از کشور زندگی و کار می‌کنند. بسیاری از آنها ارتباطات قوی با جامعه تحقیقاتی بین‌المللی دارند و برای کمک به احیای آموزش علمی، تحقیقات و زیرساخت مورد نیاز خواهند بود.» این، بخشی از مقاله روز دوشنبه مریم نداف، خبرنگار سوری مجله معروف نیچر است که ۴۸ ساعت بعد از سقوط بشار اسد منتشر شده است. او نوشته که «برای دانشمندان سوریه کوهی از کار وجود دارد که باید انجام شود» و ابراز امیدواری کرده که شرایط در سوریه طوری دگرگون شود که «جامعه بزرگی از دانشمندان سوری در خارج از کشور»، فرصتی برای تولد داشته باشد. مقاله نداف به شکل طعنه‌آمیزی با حملات اسرائیل به زیرساخت‌های نظامی - استراتژیک و پژوهشی همزمان شده، حملاتی که از شامگاه یک‌شنبه شروع شد، تا دیروز به بیش از ۳۰۰ مورد رسید و علاوه بر نابود کردن ده‌ها هدف نظامی - استراتژیک، زیرساخت‌های فناورانه - علمی و استراتژیک سوریه را هم نابود کرد. هنوز آمار، ارقام و چشم‌انداز روشنی از شدت آسیب به زیرساخت‌های نظامی سوریه وجود ندارد و اسرائیلی‌ها این را هم نگفته‌اند که چه وقت آنها را متوقف خواهند کرد. با این حال، این پیش‌بینی وجود دارد که به محض توقف نابودی زیرساخت‌های استراتژیک، کار ترور دانشمندان سوری کلید بخورد؛ همان سناریویی که در عراق بعد از صدام با ترور ده‌ها دانشمند عراقی انجام شد و در ابعادی محدودتر، طی سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۲۳، در سوریه نیز دنبال شده است. در اولین رویداد، اسرائیل‌هیوم دیروز از قول منابع سوری گزارش کرد که دکتر حمدی اسماعیل ندی، دانشمند برجسته شیمی روز سه‌شنبه در خانه‌اش تحت شرایطی که رسانه‌های سوریه آن را «شرایط مرموز» توصیف کردند، کشته شد. منابع مستقر در دمشق، ندی را یک شخصیت برجسته علمی توصیف کرده‌اند و هشدار می‌دهند که مرگ او می‌تواند نشانه «آغاز مرحله‌ای از هرج و مرج و کشتار‌های هدفمند سازماندهی شده توسط سازمان‌های اطلاعاتی جهانی» در پی سقوط بشار اسد از قدرت باشد. به نوشته اسرائیل‌هیوم، منابع محلی در گفتگو با رسانه‌های سوری، در سراسر محافل علمی و علمی سوریه ابراز شوک کرده‌اند و گفته‌اند «ندی» در رشته خود جایگاهی برجسته داشت و به کمک‌های قابل‌توجه وی در پیشرفت‌های تحقیقات شیمیایی در سطوح ملی و بین‌المللی اشاره کردند. 

 سابقه ترور در سوریه و عراق

در حالی که عاملان ترور ندی ناشناس باقی مانده‌اند، منابع رسانه‌های عربی از حملات متعدد اسرائیل در ۲۴ ساعت گذشته به مراکز مرتبط با مرکز مطالعات و تحقیقات علمی سوریه (SSRC) مرتبط با برنامه شیمیایی سوریه خبر داده‌اند. در سال‌های قبل نیز، دست‌کم دو مرتبه دانشمندان سوری ترور شده‌اند که در هر دو مورد، رژیم صهیونیستی مظنون اصلی بوده است. ژنرال عزیز اسبار، رئیس ریاست مرکز تحقیقاتی مصیاف در حماه در ۲۲ ژوئن ۲۰۱۸، به همراه راننده خود در اثر برخورد بمب با خودرو کشته شد که نیویورک‌تایمز همان موقع، به نقل از «یک مقام ارشد یک آژانس اطلاعاتی خاورمیانه» نوشت که اسرائیل پشت این ترور بوده است و اسرائیل کاتس، وزیر اطلاعات رژیم صهیونیستی نیز در چارچوب رویکرد ابهام اسرائیلی گفت: «البته ما در مورد گزارش‌هایی از این دست اظهار نظر نمی‌کنیم و در حال حاضر هم نظری ندارم.» او با این حال گفته بود که «می‌توانم بگویم با فرض اینکه جزئیات فعالیت‌های این مرد درست باشد و او مشغول ساخت سلاح‌های شیمیایی و موشک‌های دوربرد با قابلیت ضربه زدن به اسرائیل بود، مطمئناً از مرگ او استقبال می‌کنم.» در آگوست ۲۰۲۳ نیز، یک دانشمند پروژه موشک‌های نقطه‌زن در سوریه کشته شد که همان موقع گفته شد این کار را احتمالاً اسرائیلی‌ها انجام داده‌اند. با وجود ترور دانشمندان سوری، عراق بعد از صدام شاهد یک پروژه بزرگ اسرائیلی بود که در جریان آن ده‌ها دانشمند عراقی به شکلی نظام‌مند ترور شدند. جوخه‌های ضربتی مستمر اسرائیل علیه دانشمندان عراقی از آوریل ۲۰۰۳ در عراق فعال بوده‌اند و آن‌گونه که الجزیره در یک بولتن ویژه با استناد به اطلاعات به دست آمده وزارت خارجه امریکا که در ۱۴ ژوئن ۲۰۰۵ مرکز اطلاعات فلسطین آن را فاش کرد، موساد، دستگاه جاسوسی اسرائیل در همکاری با امریکا، حداقل ۵۳۰ دانشمند و استاد دانشگاهی عراقی را قتل عام کرده است که از این تعداد ۳۵۰ دانشمند عراقی و ۲۰۰ نفر نیز استاد دانشگاه بوده‌اند. حالا به فاصله حدود دو دهه بعد، برخی منابع هشدار می‌دهند که شرایط در سوریه که در همسایگی سرزمین‌های اشغالی قرار دارد، ممکن است بسیار بغرنج‌تر باشد، چیزی که ترور «حمدی اسماعیل ندی» در منزلش، فقط می‌تواند آغاز آن باشد. ده‌ها دانشمند و محققی که در مرکز مطالعات و تحقیقات علمی سوریه (SSRC) مشغول به فعالیت بوده‌اند، به دلیل ارتباطی که با تولید سلاح‌های شیمیایی داشته‌اند، احتمالاً یک هدف عمده برای تیم‌های موساد هستند که در فضای کنونی ناشی از خلأ قدرت در سوریه احتمالاً در سوریه فعال خواهند شد. در طول جنگ داخلی سوریه طی بیش از یک دهه گذشته، اسرائیلی‌ها به طور مکرر حملات هوایی را علیه اهداف و مراکز تحقیقاتی در این کشور از جمله SSRC انجام دادند، اما در طول این مدت، منابع اسرائیلی بار‌ها گفته‌اند که «حملات هوایی به تنهایی نمی‌تواند تهدید سوریه» را مهار کند. حالا به نظر می‌رسد، فضای سوریه بعد از اسد، این فرصت طلایی را برای آنها در کشوری ایجاد کرده که نه مثل عراق و ایران، هزار کیلومتر دورتر، بلکه در همین نزدیکی است. یک ناظر در تهران با اشاره به کتاب «روتن برگمن» نویسنده ترور‌های مخفی اسرائیلی با اشاره به حملات بی‌سابقه اسرائیل به زیرساخت‌های سوریه هشدار می‌دهد: «ترور دانشمندان سوری بالقوه می‌تواندبسیار تراژیک‌تر از تجربه عراق باشد.» 

 نتانیاهو: در جولان می‌مانیم

تعداد حملات اسرائیلی‌ها به زیرساخت‌های استراتژیک سوریه طی ۴۸ ساعت منتهی به عصر دیروز به حدود ۳۵۰ رسید. دیده‌بان حقوق بشر سوریه در گزارشی خبر داد: «اسرائیل مهم‌ترین پایگاه‌های نظامی سوریه از جمله فرودگاه‌ها و انبارها، اسکادران‌های هواپیما، رادارها، ایستگاه‌های سیگنال نظامی و بسیاری از انبار‌های تسلیحات و مهمات را در مکان‌های مختلف از بین برده است.» شامگاه دوشنبه تعداد زیادی شناور نیروی دریایی ارتش سوریه که به موشک‌های دریا به دریا مجهز بودند، در حملات قایق‌های موشکی نیروی دریایی رژیم صهیونیستی به خلیج منه البیضاء و بندر لاذقیه در سواحل سوریه منهدم شدند و خبرگزاری فرانسه نیز گزارش کرد که اسرائیلی‌ها، «مرکز تحقیقات علمی» سوریه وابسته به وزارت دفاع این کشور در دمشق را کاملاً تخریب کرده‌اند. همزمان، روی زمین هم، نظامیان صهیونیست از جنوب در خاک سوریه به حدود ۲۵ کیلومتری جنوب غرب شهر دمشق رسیده‌اند و «رویترز» از قول دو منبع امنیتی منطقه‌ای و یک منبع امنیتی سوری نوشته که نظامیان اسرائیلی به شهر «قطنا» در فاصله ۱۰ کیلومتری شرق منطقه غیرنظامی‌شده در بلندی‌های جولان اشغالی در خاک سوریه رسیده‌اند. در حالی که قصی الضحاک، نماینده سوریه در سازمان ملل گفته که اسرائیلی‌ها در حال سوءاستفاده از شرایط سوریه هستند، و بنا به خواست دولت کنونی، سوریه از شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل می‌خواهد تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه این کشور را متوقف کنند، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی گفت که بلندی‌های جولان بخشی جدایی‌ناپذیر از اسرائیل خواهد ماند. وی ادعا کرد: «سلطه ما بر بلندی‌های جولان، امنیت و حاکمیت اسرائیل را تضمین می‌کند.» واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه در سازمان ملل می‌گوید که مسکو درباره اینکه اسرائیل کدام بخش از بلندی‌های جولان را جزئی از قلمرو لاینفک خود می‌داند، اظهارات ضدونقیضی می‌شنود. وزارت خارجه ترکیه نیز گفته که ما به شدت نفوذ اسرائیل به خاک سوریه را که نقض توافقنامه امضا شده میان دو طرف در سال ۱۹۷۴ است، محکوم می‌کنیم. همچنین وزارت خارجه حکومت سرپرست افغانستان، بمباران مستمر رژیم صهیونیستی در خاک سوریه را به شدت محکوم کرد و آن را نقض آشکار آزادی و استقلال این کشور دانست.

منبع: روزنامه جوان