چه شد که مادورو پیروز شد؟

اعلام نتایج انتخابات ونزوئلا، موجب نا امیدی مخالفان نیکلاس مادورو شد. چرا که مادورو ۵۱ درصد آرا و رقیب او ادموندو گونزالس ۴۴ درصد آرای مردم را به دست آوردند. این نمونه‌ای از یک رقابت سیاسی حساس و تعیین‌کننده در یکی از مهمترین کشورهای آمریکای جنوبی بود. انتخاباتی که در هفتادمین سالگرد تولد هوگو چاوز برگزار شد و نتایج آن نشان داد که حامیان او، هنوز هم حائز اکثریت هستند.

شورای ملی انتخابات ونزوئلا اعلام کرد که آرا با حضور ناظران داخلی و خارجی و به طور دقیق شمارش شده و مادورو باز هم توانسته به عنوان طرف پیروز انتخابات، اعتماد مردم را جلب کند. با این حال، مخالفان تلاش کردند تا فضای روانی را به سمت چالش، تنش و اعتراض سوق دهند و خواهان بازشماری آرا شوند. ادموندو گونزالس در اولین اظهارات خود گفت: ونزوئلا و کل جهان می‌دانند چه اتفاقی افتاده است.

پس از اظهارات نامزد شکست خورده، آمریکا و اتحادیه اروپا نیز آتش بیار معرکه شدند و خیلی زود نشان دادند که بیطرف نیستند و انتظارات دیگری از صندوق انتخابات داشته‌اند. آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا، حتی قبل از اعلام نتایج، اعلام کرد که واشنگتن نگران است و بیم آن دارد که «نتایج شمارش رسمی آرا، بازتاب دهنده خواستِ مردم نباشد!». همچنین برایان نیکولز، دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در امور نیمکره غربی نیز در پست خود در شبکه ایکس، با طرح ادعاهای مبتنی بر اظهارات اپوزیسیون، شفافیت انتخابات ونزوئلا را به چالش کشید. در آن سوی میدان؛ جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در بیانیه‌ای که به زبان‌های اسپانیولی و انگلیسی در شبکه اجتماعی X منتشر شد، از دولت ونزوئلا خواست به اراده رأی‌دهندگان احترام بگذارد. بورل نوشت: «مردم ونزوئلا به طور مسالمت‌آمیز و با مشارکت بالا به آینده کشورشان رأی دادند. لازم است به اراده آنها احترام گذاشته شود. تضمین شفافیت کامل در روند انتخابات، از جمله شمارش دقیق آرا و دسترسی به سوابق رأی‌گیری در مراکز رأی‌گیری، حیاتی است». حالا سوال اینجاست: آیا اگر نامزد مخالفان یعنی گونزالس مورد حمایت آمریکا و اتحادیه اروپا برنده می‌شد، واشنگتن و بروکسل، باز هم می‌خواستند که آرای مردم به صورت دستی بازشماری شود؟!

پیروزی مادورو با واکنش‌های متفاوتی در سراسر منطقه مواجه شد. رؤسای جمهور پرو، شیلی، گواتمالا، کاستاریکا، آرژانتین و اروگوئه، به عنوان سیاستمدارانی که نزدیک به خط فکری و سیاسی لیبرالیسم و توسعه روابط با آمریکا مشهور شده‌اند، یا تلاش کردند نتایج را به چالش بکشند و یا اشکارا اعلام کردند که پیروزی مادورو را به رسمیت نمی‌شناسند. اما برخی از شرکای ونزوئلا از جمله رؤسای جمهور بولیوی، هندوراس و کوبا پیروزی مادورو را تبریک گفتند. میگوئل دیازکانل رئیس جمهور کوبا در ابراز خشنودی از پیروزی انتخاباتی مادورو اعلام کرد: «برادرم نیکلاس مادورو! پیروزی تو به عنوان دستاورد مردم بولیواری و چاویستا، مخالفین تو یعنی طرفداران امپریالیست را اشکارا شکست داده است. همچنین راستگرایان منطقه‌ای و مداخله‌گران شکست خوردند و خواست و اراده انقلابی مردم پیروز شد».

آرامش نظامیان در ونزوئلا

ماریا کورینا ماچادو، رهبر اپوزیسیون مدعی شده که بر اسای نظرسنجی و اطلاعات میدانی، انتظار آن را داشته که مادورو شکست بخورد و بنابراین حاضر نیست نتایج اعلام شده را بپذیرد. اما الویس آموروسو، رئیس شورای ملی انتخابات ونزوئلا اعلام کرده که شمارش ۸۰ درصد آرای ۱۵ هزار و ۷۹۷ مرکز رأی‌گیری در همان ساعات نخست در اوج شفافیت انجام شده و دلیلی برای بهانه‌گیری و ایجاد ناامنی وجود ندارد.

ژنرال ولادیمیر پادرینو لوپز، وزیر دفاع ونزوئلا نیز اعلام کرده که از سوی مادورو برای برگزاری یک نشست فراخوانده شده تا اطمینان حاصل شود که پس از اعلام نتایج، فضای مسالمت‌آمیز در سطح کشور برقرار باشد. این ژنرال مشهور ونزوئلایی، به عنوان فردی شناخته می‌شود که قبلاً در انتخابات ۲۰۱۵ میلادی، پیروزی پارلمانی مخالفان را به رسمیت شناخت و از آنجایی که نیروهای مسلح داور سنتی اختلافات سیاسی در ونزوئلا هستند، هر سخن و موضع پادرینو برای تمام جریانات سیاسی اهمیت دارد. او اعلام کرده که از هموطنان خود به خاطر انجام وظیفه مدنی و انتخابات مسالمت‌آمیز قدردانی می‌کند. همچنین خورخه رودریگز، رئیس ستاد انتخاباتی مادورو و رئیس مجلس ملی ونزوئلا نیز اعلام کرد: خشونت شکست خورد، نفرت شکست خورد. عشق پیروز شد، استقلال پیروز شد. حاکمیت ونزوئلا پیروز شد، صلح پیروز شد.

پیروزی مادورو با استفاده از تاکتیک سنتی؛ آمریکا دوباره شکست خورد

گونزالس نامزد اپوزیسیون، قبل از اعلام نتایج، وعده داده بود که در صورت پیروز شدن، کاری می‌کند کسی ونزوئلا را به خاطر شرایط اقتصادی ترک نکند و نزدیک به ۸ میلیون نفری که در سالیان گذشته بیرون رفته‌اند، دوباره به کشورشان بازگردند. ولی هواداران چاوز نشان دادند که همچنان به گفتمان سیاسی پیشین کشور اعتماد دارند. آن هم در شرایطی که مادورو همچنان با قدردانی از چاوز یاد می‌کند و ماریا گابریلا چاوز، یکی از دختران رئیس‌جمهور فقید به طور رسمی از مادورو حمایت کرد و انتخاب مجدد او را تنها راه نجات ونزوئلا دانست. ماریا گابریلا چاوز در مصاحبه با آسوشیتدپرس سه بار شعار مشهور پدرش یعنی «ما باید پیروز شویم» را تکرار کرد و مادورو را به عنوان وارث سیاسی مورد اعتماد پدرش تحسین کرد.

چه شد که مادورو پیروز شد؟

ظاهراً اردوگاه مخالفان مادورو، چندین مشاور رسانه‌ای خارجی را استخدام کرده بود تا در این انتخابات، پیروزی از آنِ گونزالس سود و خط فکری و سیاسی چاوز از سیمای این کشور زدوده شود. اما این تکتیک‌های رسانه‌ای و شیوه تقلیدی کمپین خارجی جواب نداد و مادورو با یک استراتژی قدیمی و سنتی پیروز شد که خلاصه آن این است: «هر نفر، ده نفر». این شیوه انتخاباتی، از هر حامی مادورو می‌خواهد که ۱۰ نفر از دوستان و اعضای خانواده خود را به خدمت بگیرد و از آنها بخواهد که رأی خود را به نفع ادامه دهنده راه چاوز به صندوق بیاندازد. خورخه رودریگز، رئیس ستاد انتخاباتی مادورو، با تکیه بر اطمینان از اعتبار این شیوه قدیمی، دو روز پیش از برگزاری انتخابات به خبرنگاران خارجی گفته بود: ماشین ما به خوبی روغن‌کاری شده است.

ونزوئلا به عنوان یکی از دارندگان بزرگترین ذخایر نفت در جهان، از بسیاری جهات برای آمریکا و اتحادیه اروپا مهم است و این کشور، عملاً به یک کنشگر مهم و حیاتی بازار جهانی انرژی تبدیل شده است. رویکرد و مواضع انقلابی ونزوئلا برای حفظ استقلال استراتژیک، موجب خصومت و مداخله مداوم غرب شده و با بهانه‌هایی همچون فرسایش دموکراسی و بی‌اعتنایی به حقوق بشر، کاراکاس را تحت تحریم قرار داده‌اند. با این حال، ونزوئلا، سیاست خارجی خود را با محوریت توسعه رابطه با ایران، چین و روسیه پیش برده و نشان داده که از مسیر خود عقب نشینی نمی‌کند./مهر