چرا ماکرون تلاش می‌کند به آسیای مرکزی نزدیک شود؟

فرانسه و اتحادیه اروپا نمی‌توانند امیدوار باشند که نفوذ مالی جدی در آسیای مرکزی به دست آورند اما ماکرون امیدوار است از فرصت استراتژیک ایجاد شده در جنگ اوکراین استفاده کند و برخی از شرکای سنتی روسیه را به سمت غرب سوق دهد.

امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه هفته گذشته از کشورهای آسیای مرکزی قزاقستان و ازبکستان بازدید کرد.

این دیدار اهمیت روز افزون منطقه برای اروپا را نشان می‌دهد، زیرا سوخت هسته‌ای و مواد معدنی مورد هدف قرار گرفته است.

این سفر تا حدی تلاشی برای تقویت روابط تجاری با قزاقستان و ازبکستان است، اما برای درک این سفر رئیس‌جمهور فرانسه، باید کمی پیش‌تر - تا ژوئیه - نگاه کنید.

یک کودتای نظامی در کشور آفریقای غربی نیجر این احتمال را ایجاد کرده که منابع صنعت هسته‌ای حیاتی فرانسه در خطر باشد.

در واقع، نگرانی بیهوده است. نیجر دومین تأمین‌کننده بزرگ اورانیوم به فرانسه در سال گذشته بود. در رتبه اول کشور آسیای مرکزی قزاقستان قرار گرفت.

ماکرون روز چهارشنبه را در قزاقستان، بزرگ‌ترین تولیدکننده اورانیوم در جهان گذراند و روز پنجشنبه، او در ازبکستان بود، همسایه‌ای که به اندازه خود قزاقستان یک تولیدکننده سوخت مهم است. هر دو کشور توسط دولت‌های اقتدارگرا اداره می‌شوند.

«قاسم جومارت توکایف» رئیس‌جمهور قزاقستان در یک کنفرانس مطبوعاتی روز چهارشنبه از فرانسه به عنوان «شریک اصلی و قابل اعتماد» تمجید کرد.

ماکرون این تمجید را با جملات تحسین‌آمیز پاسخ داد و از توکایف به خاطر تبعیت از تحریم‌های غرب علیه روسیه تشکر کرد.

قزاقستان اکنون سومین تأمین‌کننده نفت اتحادیه اروپا پس از نروژ و آمریکا است، زیرا صادرات نفت روسیه به اتحادیه اروپا پس از حمله روسیه به اوکراین کاهش یافته است.

اما فرانسه که بیش از 60 درصد برق خود را با انرژی هسته‌ای تولید می‌کند، به اورانیوم آسیای مرکزی علاقه‌مند است.

در مقابل، قزاقستان امیدوار است از دانش و مهارت‌های فرانسوی‌ها استفاده کند، زیرا به دنبال توسعه مهندسان خود و صنعت برق هسته‌ای داخلی است.

یکی از اعضای هیئت فرانسوی در قزاقستان گفت: قزاق‌ها علاقه زیادی به تجربه هسته‌ای ما نشان می‌دهند.

این نماینده گفت که شرکت دولتی EDF فرانسه علاقه‌مند به ساخت اولین نیروگاه هسته‌ای قزاقستان است و دولت پاریس می‌خواهد شعبه‌هایی از دانشگاه‌های فرانسه در قزاقستان ایجاد کند.

فرانسه به طور سنتی بخش بزرگی از اورانیوم را از معادنی که توسط شرکت‌های فرانسوی در نیجر اداره می‌شود، وارد می‌کند. با این حال، آینده تأمین اورانیوم از نیجر به فرانسه زیر سؤال است. زیرا در ژوئیه، یک حکومت ضد فرانسوی در نتیجه یک کودتای نظامی به قدرت رسید.

پاریس استدلال کرد که کودتا هیچ تهدیدی برای تأمین انرژی فرانسه ایجاد نمی‌کند و این کشور یک منبع دو ساله اورانیوم دارد.

اما دیدار ماکرون نشان‌دهنده اضطرابی است که در پاریس در مورد تأثیرات بی‌ثباتی سیاسی در چنین تأمین‌کننده مهمی احساس می‌شود.

دوسیم ساتپایف، تحلیلگر سیاسی مقیم آستانه پایتخت قزاقستان می‌گوید که این دیدار همزمان با زمان تغییرات اساسی در روابط آسیای مرکزی با روسیه است که بیش از یک قرن بر منطقه تسلط داشته است.

او گفت که نفوذ روسیه پس از جنگ در اوکراین کاهش یافته است.

ساتپایف می‌گوید: همکاری نظامی اندکی وجود دارد، نگرش نسبت به روسیه پس از جنگ بدتر شده است. دولت‌های آسیای مرکزی در مورد آن صحبت نمی‌کنند اما این اتفاق می‌افتد.

سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه هفته گذشته تلاش‌های کسانی را که می‌خواهند همسایگان، دوستان و متحدان روسیه را از مسکو دور کنند، محکوم کرد. همچنین تنش در روابط آسیای مرکزی و اروپا وجود دارد.

اتحادیه اروپا و آمریکا هشدار داده‌اند که روسیه با واردات کالا از غرب از طریق کشورهای آسیای مرکزی از تحریم‌ها دور می‌شود.

بر اساس تحقیقات پروژه گزارش دهی جرائم و فساد سازمان‌یافته (OCCRP) این‌ها شامل پهپادهای DJI و ریزتراشه‌های ساخت غرب هستند که از طریق شرکت‌های تابعه متعلق به روسیه در قزاقستان وارد شده‌اند.

این تحقیقات می‌گوید این کالاها و قطعات برای تقویت قدرت جنگی روسیه استفاده می‌شود.

با توجه به اینکه روسیه همچنان در حال جنگ طولانی‌مدت است و اوکراین نگران است که حمایت غرب در برابر قدرت مسکو ناکافی باشد، موضوع واردات موازی می‌تواند از گرم شدن روابط آسیای مرکزی و اتحادیه اروپا جلوگیری کند.

موضوع دیگر به همان اندازه مهم، مقابله با نفوذ چین است.

پکن هنوز حضور نظامی قدرتمندی در منطقه آسیای مرکزی ندارد، اما ردپای اقتصادی آن در آسیای مرکزی در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است. طرح کمربند و جاده چین (BRI) شامل مسیرهای زمینی از چین به اروپا از طریق آسیای مرکزی است.

بیش از 100 پروژه BRI در آسیای مرکزی تأمین مالی شده است و بنابراین پروژه‌های جدید عموماً به عنوان چینی (مالک چینی) شناخته می‌شوند.

فرانسه و اتحادیه اروپا نمی‌توانند امیدوار باشند که نفوذ مالی جدی در منطقه‌ای با مرزهای مستقیم با چین به دست آورند.

اما با این سفر، ماکرون امیدوار است از فرصت استراتژیک ایجاد شده در جنگ اوکراین استفاده کند و برخی از شرکای سنتی روسیه را به سمت غرب سوق دهد./تسنیم