چرا اردوغان موضع خود در قبال رژیم صهیونیستی را تند کرد؟

رئیس جمهور ترکیه اعلام کرد که قصد داشته به سرزمین‌های اشغالی برود، اعلام کرد که برنامه‌اش را لغو کرده است.

رئیس جمهور ترکیه که چندی پیش در نیویورک با نخست وزیر رژیم صهیونیستی دیدار کرده بود، امروز مواضع تندی علیه او اتخاذ کرد.

رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه و رئیس جمهور ترکیه امروز در پارلمان و در سخنرانی در تالار ویژه حزب حاکم، اعلام کرد که قصد داشته به سرزمین های اشغالی برود اما حالا و پس از رویدادهای غزه، این برنامه را لغو کرده است.

اردوغان کشتار مردم مظلوم غزه به دست صهیونیست ها و حمایت غرب از این جنایات را زیر سوال برده و بدون اشاره به نام کشورهای حامی اسراییل اعلام کرد: «عاملان قتل عام مردم و بمباران و ویرانی غزه، کسانی هستند که از اسرائیل به شکل نامحدود، حمایت می کنند. من از این تریبون، خطاب به اسرائیل و حامیان و مشوقین آن  فریاد می ‌زنم: تا زمانی که بی ‌گناهان در غزه می ‌میرند، هیچ اقدام نمایشی همچون اعزام ناو و هواپیما، صلح را در منطقه ما به ارمغان نخواهد آورد. البته کسانی که مسبب مشکل هستند راه حلی نمی خواهند. هر چه بحران عمیق‌تر و گسترده‌تر شود، برای منافع آنها بهتر است. آنها می خواهند که مسئله اسرائیل و فلسطین بزرگتر شود. آنها می خواهند صلح و ثبات هرگز به این منطقه نیاید. آنها می خواهند که سایه تاریک جنگ هرگز از مدیترانه شرقی خارج نشود».

اردوغان در ادامه و درباره راهکارهای پایان دادن به تنش گفت: «گام هایی که باید سریع برداشته شود، مشخص است. اول از همه، همه طرف ها باید انگشت خود را از روی ماشه بردارند و بلافاصله آتش بس اعلام شود. هم حملات اسرائیل به غزه و مناطق دیگر و هم شلیک موشک به خاک اسرائیل باید متوقف شود. این موضوع باید با آغاز مذاکرات مستقیم یا غیرمستقیم برای آزادی گروگان ها به سرعت به نتیجه برسد. باید فوراً یک کریدور بشردوستانه برای رفع نیازهای فوری غزه ایجاد شود و ارسال اقلام و وسایل ضروری و خروج مجروحان بدون محدودیت مجاز باشد. دروازه مرزی رفح باید همیشه برای کمک های بشردوستانه باز بماند. همه به خوبی می دانند که فرستادن 20 کامیون مواد کمکی به منطقه ای که نیاز آن در حد صدها کامیون است، همچون ریختن یک قطره آب به دریا است».

تکرار پیشنهاد قبلی فیدان

طی روزهای گذشته، هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه، مداوماً به دنبال طرح این پیشنهاد بوده که ترکیه در مقام ضامن و محافظ صلح ایفای نقش کند.

اردوغان نیز با تکرار همان پیشنهاد گفت: «ما حاضریم با تلاش و حضور انسان دوستانه به شکل سیاسی و نظامی، یکی از ضامنان طرف فلسطینی باشیم. ما کنفرانس صلح فلسطین و اسرائیل را توصیه می کنیم. هر دو طرف نیاز به اقدامات عملی دارند، پیشنهاد ما برای تضمین صلح، می تواند راهگشا باشد. به عنوان کشوری که از صمیم قلب معتقد است در یک صلح عادلانه هیچ بازنده ای وجود نخواهد داشت، پیشنهاد می کنیم کنفرانس بین المللی صلح فلسطین و اسرائیل را برگزار کنیم که در آن همه بازیگران تأثیرگذار در منطقه شرکت کنند. این کنفرانس باید در پرتو درس‌ عبرت جلساتی برگزار شود که در30 سال گذشته، از مادرید تا اسلو، از شرم الشیخ تا آناپولیس، برگزار شده است. البته راه حل واقعی این مشکل، در ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی در مرزهای 1967 با پایتختی بیت المقدس است که توسط همه جهان به رسمیت شناخته شود.»

اردوغان در ادامه از رویکرد سازمان ملل نیز انتقاد کرده و گفت: «در ساختاری که امنیت جهان را به منافع 5 کشور تسلیم کند، پایداری وجود ندارد. بنابراین سازمان ملل و به ویژه شورای امنیت باید به سرعت خود را اصلاح کنند. ما عمیقاً متأسفیم از این که می بینیم سازمان ملل تا این اندازه در عجز و ناتوانی است».

وی درباره حماس نیز گفت: «حماس یک سازمان تروریستی نیست، بلکه یک گروه مجاهد و آزادی‌ بخش است که برای حفاظت از سرزمین و شهروندان خود مبارزه می‌ کند».

رهبر حزب حاکم ترکیه، سخنرانی خود درباره غزه و رژیم صهیونیستی را به موضوع تبلیغ برای راهپیمایی حزبی خود پیوند زده و گفت: «امیدواریم آتش این بحران حداقل با راهپیمایی بزرگ فلسطین که در 28 اکتبر در استانبول برگزار خواهیم کرد، خاموش شود. ما به عنوان ائتلاف جمهور، می خواهیم حداکثر مشارکت ممکن را در این راهپیمایی تضمین کنیم. از اینجا همه هموطنان، به ویژه ساکنان شهرهای نزدیک استانبول را به راهپیمایی خود دعوت می کنیم».

انتقاد از مواضع اردوغان

بسیاری از سیاستمداران و همچنین تحلیلگران سیاسی ترکیه، بر این باورند که رجب طیب اردوغان در برابر اسراییل، موضع نرمی اتخاذ کرده و لازم بود به شکل قاطعانه تری موضع گیری کند.

ییلدرای اوغور یکی از این تحلیلگران است که در این خصوص نوشته است: صدها هزار نفر در پاریس و لندن تظاهرات کردند، هزاران نفر در شهرهای ایالات متحده به خیابان آمدند و در حمایت از فلسطین شعارهایی دادند که باعث خشم آمریکا شد. در معتبرترین دانشگاه های آمریکا علیه اسراییل شعار دادند و در شهرهای چندین کشور اسلامی نیز شاهد تظاهرات بودیم. اما در ترکیه به غیر از راهپیمایی حزب سعادت که چندان شلوغ نبود و راهپیمایی انجمن ها و بنیادها که افراد کمی حضور داشتند، اتفاق دیگری نیفتاد و در مورد کشتار غزه سکوت حاکم است.

در واقع مردم ساکت نیستند، مردم از همه اقشار و احزاب روزها در مورد این موضوع صحبت می کنند. پس از کشتار بیمارستانی در غزه، شدیدترین تظاهرات در مقابل ساختمان سفارت اسرائیل در استانبول و آنکارا برگزار شد. اما پلیس با گاز فلفل جمعیت را متفرق کرد.

اکثر رای دهندگان محافظه کار حزب عدالت و توسعه که تا به حال به اسپری فلفل عادت نداشتند، به طرز دردناکی با واقعیت ممنوعیت تظاهرات در کشور و دخالت شدید پلیس آشنا شدند!

با این حال، اردوغان سکوت را ترجیح داده و مواضع قاطعانه ای نمی گیرد. این در حالی است که با مراجعه به آرشیو سخنان او، می توانیم ببینیم که در برابر جنایات پیشین اسراییل، بارها موضع سفت و سخت گرفته است. حتی در سال 2018 میلادی، در سخنرانی خود، اسراییل را به عنوان یک دولت تروریست قلمداد کرد.

یلدرای اوغلور در ادامه، دلیل نرم شدن اردوغان در برابر اسراییل را چنین ارزیابی می کند: «قبل از این اتفاقات، نتانیاهو در حال آماده سازی برای سفر به ترکیه بود و اردوغان درباره مشارکت با اسرائیل در زمینه انرژی و گاز طبیعی صحبت کرده بود. شاید ما نمی خواهیم این فرصت را از دست بدهیم. ظاهراً قرار نیست روابط تازه ترمیم شده با ائتلاف غربی را که از اسرائیل حمایت کامل می کند، با پاسخی تند علیه اسرائیل، خراب کند. در حالی که اوضاع اقتصادی کشورمان در حال بهبود است و سرمایه های غربی به آرامی به ترکیه می آیند، نمی توان این ریسک را پذیرفت! به طور خلاصه، این بار دولت عملگرا به نظر می رسد، نه آرمان گرایانه. احتمالاً شکنندگی اقتصاد و روابط خوب با کشورهای حاشیه خلیج فارس که روابط خوبی با اسرائیل برقرار کرده اند مانع از بلندتر شدن صدای دولت ترکیه شده است».

شریک اردوغان، استعفا دهد

دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی و شریک اردوغان در ائتلاف جمهور، چند روز قبل اعلام کرده بود که اگر ظرف 24 ساعت، به کشتار مردم غزه خاتمه داده نشود، ترکیه وارد صحنه شده و اقدامات لازم را انجام خواهد داد.

این موضع گیری باغچلی، عملاً برای اردوغان باعث دردسر شده و موجب آن شده که خیلی ها با کنایه بپرسند مگر 24 ساعت نگذشت، پس چرا کاری نمی کنید؟

یکی از این افراد، مرال آکشنر رهبر حزب خوب است. او در پارلمان ترکیه و در سخنرانی در جمع نمایندگان حزب خود گفت: «حالا که نتوانسته اید با هشدار و تهدید نتانیاهو را متوقف کنید، بفرمایید استعفا دهید، پست سیاسی خود را ترک کنید و به غزه بروید. سخنان شما را از یاد نبرده ایم. به وعده خود عمل کنید»/تسنیم