فارین پالیسی: اردوغان چاره‌ای جز کنار آمدن با اسد ندارد

رئیس جمهور ترکیه در حالی برای تعیین شرایط عادی‌سازی روابط با دمشق تلاش می‌کند که در موقعیت ضعیفی در برابر رئیس جمهور سوریه قرار دارد. این در شرایطی است که وی به دلیل فشارهای داخلی و همچنین خارجی از سوی روسیه چاره‌ای جز کنار آمدن با اسد ندارد.

نشریه فارین پالیسی در این باره نوشت: «تروریسم در سوریه ساخته ترکیه است». این سخنان بشار اسد، رئیس جمهور سوریه در مصاحبه اخیرش با شبکه اسکای نیوز عربی است و تا حد زیادی نشان دهنده رویکرد تحقیرکننده اسد نسبت به رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه است.

رجب طیب اردوغان برای بیش از یک دهه و از زمانی که سوریه در سال 2011 وارد جنگ داخلی شد، به‌شکل منحصر به فردی بر سرنگونی رئیس جمهور سوریه متمرکز بود – و حتی آن را بر تعهد آنکارا به مبارزه با داعش در اولویت قرار داد. اکنون روسیه در تلاش است تا رهبران دو کشور را به دیدار و حل اختلافات میان خود سوق دهد اما انجام این کار چندان آسان نخواهد بود، چراکه اسد پیش از هر دیداری با همتای ترک خود یک پیش شرط دارد: خروج تمام نیروهای نظامی ترکیه از سوریه.

در سال 2022 سرانجام مشخص شد که اسد عمدتاً به دلیل کمک‌های روسیه و پشتیبانی ایران از او، به حکومت سوریه ادامه خواهد داد. این واقعیت سپس با پذیرش مجدد سوریه در اتحادیه عرب در ماه مه مورد تائید قرار گرفت و اردوغان را در موقعیتی ناخوشایند قرار داد که مجبور است با مردی که بسیار برای سرنگونی‌اش تلاش کرد، آشتی کند. چرا؟ عمدتا به این دلیل که روسیه دو طرف را به صلح ترغیب می‌کند و اردوغان چاره‌ای جز آن ندارد.

به نوشته فارین پالیسی، اردوغان در موقعیت ضعیفی برای تعیین شرایط به منظور عادی‌سازی روابط میان سوریه و ترکیه قرار دارد. او یک مشکل بزرگ به اسم سوریه دارد و اگر می‌خواهد پیشرفت کند، باید با اسد کنار بیاید.

این نشریه ادامه داد: میلیون‌ها شهروند سوری همچنان به‌عنوان پناهنده در ترکیه اقامت دارند و اکثر ترک‌ها بدون توجه به دیدگاه سیاسی خود نسبت به اردوغان، فکر می‌کنند که زمان آن فرا رسیده است که مهمانان سوری‌شان به کشور خود بازگردند. و این در حالی است که اقتصاد شکننده ترکیه گرفتار تورم بالای مصرف‌کننده و کاهش دستمزدها بوده و جمعیت ناراضی آن رو به افزایش است.

موضوع پناهندگان سوری در مرکز این نارضایتی‌ها قرار دارد. بسیاری اردوغان و سیاست او را برای پذیرش میلیون‌ها پناهنده‌ای سرزنش می‌کنند که به اعتقاد آنها منابع ملی را که باید به شهروندان ترکیه تخصیص داده شود، جذب می‌کنند. خواه این تصور درستی باشد یا خیر، واقعیت این است که از زمان انتخابات ماه مه ترکیه که به اردوغان پنج سال دیگر برای فعالیت به عنوان رئیس جمهور وقت داد، شهروندان ترکیه از او خواسته‌اند تا به قول خود برای حل مشکل پناهندگان عمل کند.

در واقع این یک اهرم فشار برای بشار اسد به شمار می‌آید، زیرا اگر او بخواهد با اردوغان درخصوص بازگشت پناهجویان همکاری کند، آنکارا می‌بایست بهایش را بپردازد: حذف حضور نظامی ترکیه از شمال سوریه.

آنکارا در طول بیش از یک دهه جنگ در سوریه از گروهی متشکل از شبه‌نظامیان و گروه‌های مخالف مسلح که تحت پرچم ارتش آزاد سوریه (FSA) جمع‌آوری شده‌ بودند، حمایت و به آنها کمک‌های مادی کرده است. ارتش آزاد سوریه به‌عنوان یک ائتلاف اختصاص داده شده به مبارزه با اسد ایجاد شد اما با گذشت زمان و تا حدی به دلیل حمایت ترکیه - هدف اصلی آن به تضعیف و تحقیر نظامی کردهای سوریه و نیروهای دموکراتیک سوریه - تغییر کرد.

ترکیه کردهای سوریه را یک تهدید تروریستی در مرزهایش می‌بیند که اردوغان برای مهار آنها نیازمند کمک بشار اسد است.

به نوشته فارین پالیسی، چیزی که واضح است و شهروندان ترکیه عمدتاً از آن بی اطلاع هستند، این است که اکثریت قریب به اتفاق پناهندگان سوری احتمالا هرگز به سوریه باز نخواهند گشت. آنها زندگی خود را در ترکیه ساخته و حتی برخی از آنها تابعیت ترکیه را به دست آورده‌اند. یک نسل کامل از کودکان سوری که برخی در اوایل نوجوانی قرار دارند در ترکیه بزرگ می‌شوند و این تنها خانه‌ای است که آنها تا به حال شناخته‌اند.

گفته می‌شود، اگر اردوغان حتی علاقه‌مند به چیزی باشد که احتمالاً یک ترفند تبلیغاتی برای بازگرداندن تعدادی از پناهجویان سوری به خانه‌شان است، باید نیروهای خود را از سوریه خارج کند و حمایت خود را از ارتش آزاد سوریه متوقف کند. این ممکن است انتخابی آسان به نظر برسد. به هر حال، خروج نیروهای ترکیه از خاک سوریه مسئله‌ای است که به زمان مربوط است. ترکیه تحت هیچ شرایطی بدون پذیرش دولت سوریه اجازه حضور نظامی در خاک یک کشور خارجی را نخواهد داشت. اگر اردوغان بپذیرد که اکنون با مشورت اسد این کار را انجام دهد، این ممکن است به آنکارا اجازه انجام نوعی معامله را بدهد که منجر به بازگرداندن تعداد نمادینی از پناهجویان شود.

اما انجام این کار اعتراف صریح به این است که کل استراتژی ترکیه در سوریه یک شکست بزرگ بوده است. اپوزیسیون در داخل به اردوغان ضربه سختی می‌زند و سؤالات دشواری را عمدتاً در مورد آنچه که واقعاً در سوریه انجام شده است، مطرح می‌کند. با این حال، عدم خروج نیروهای ترکیه از سوریه به این معنی است که اسد حتی با اردوغان نیز دیدار نخواهد کرد. این تا حد زیادی منعکس کننده موقعیت راحتی است که اسد می‌داند در آن قرار دارد. برای اسد انگیزه زیادی به منظور راضی کردن اردوغان وجود ندارد و او از اهرم فشار بسیار ضعیفی در برابر اسد برخوردار است.

در واقع، اسد تنها کسی نیست که با رفتار ترکیه در سوریه مشکل دارد. دولت ایالات متحده به تازگی دو گروه شبه نظامی تحت حمایت ترکیه را تحریم کرده است. واشنگتن بدون نام بردن از ترکیه، پیامی قوی مبنی بر این ارسال کرد که از ادامه اقدامات آنکارا در سوریه خسته شده است.

تمامی اینها به این معنی است که اردوغان به احتمال زیاد مجبور به عقب نشینی از سیاست نادرست و بی ثمر خود در سوریه خواهد شد. تعداد بازیگرانی که اردوغان را به عقب نشینی از موضع نظامی قاطعانه‌اش دعوت می‌کنند نیز در حال افزایش است. روسیه مایل است سوریه و ترکیه اختلافات خود را حل کنند. ایالات متحده خواهان آن است که اردوغان دست از حمایت از شبه نظامیان در سوریه بردارد. در نهایت، اردوغان مایل است که بتواند به مردم خود در خانه بگوید که در رابطه با مسئله پناهندگان دست به اقدام زده و تهدید کردها را خنثی کرده است. تنها راهی که اردوغان می‌تواند به همه این آرزوها برسد این است که از نظر نظامی سوریه را رها کند و فروتنانه به اشتباه خود اذعان کند./ایسنا