سعدالله زارعی: تداوم گفت‌وگو ایران و عربستان وابسته به پکن نیست

یکی از کارشناسان مسائل غرب آسیا در نشست بررسی آینده روابط ایران و عربستان سعودی گفت که استمرار گفت‌وگو هی میان این دو کشور وابسته به پکن نیست، بلکه نیاز دو کشور گفت‌وگو را تداوم خواهد بخشید.

مؤسسه مطالعات راهبردی اندیشه سازان نور امروز شنبه نشستی درباره روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی و آینده این روابط برگزار کرد.

در این نشست سعدالله زارعی، تحلیلگر مسائل منطقه غرب آسیا با اشاره به موقعیت تاریخی، تمدنی، مذهبی و .... به بررسی روابط ایران و عربستان سعودی پرداخت و اظهار داشت که این موقعیت‌ها راهبردی هستند و با توجه به ظرفیت‌ها و توانمندی‌هایی که این دو کشور دارند می‌توانند در مسیر همکاری قرار بگیرند و یک نقطه عطف و تحول مهم در منطقه ایجاد کنند.

او افزود: اما دخالت‌های بیگانگان، ایران و عربستان را از یکدیگر دور کرده است. آمریکا طی ده‌ها سال گذشته از ظرفیت عربستان سوءاستفاده کرده است،‌ به گونه ای که عربستان سعودی به شکل یک کشور مدعی در عرصه تحولات کشورهای منطقه مثل لبنان و .... ایفای نقش کرده است.

زارعی ادامه داد: موضوع مهمی که می‌خواهم توضیح دهم تصوری است که در حوزه منطقه و بین‌الملل ایجاد شده است، مبنی بر اینکه تنش‌ها و درگیری‌ها در منطقه، جنگ نیابتی میان ایران و عربستان است و این واقعیت ندارد. دلیل این هم روشن است، اشغال نظامی عراق توسط آمریکا با دخالت عربستان نبوده (منظور سرنگونی صدام) و اشغال افغانستان توسط آمریکا بدون دخالت عربستان بوده است.

زارعی ادامه داد: جنگ هایی که در فلسطین اشغالی از سال 2005 به بعد اتفاق افتاد با دخالت  عربستان نبوده است. اسرائیل این جنگ‌ها را شروع کرده و ایران نیز برای حمایت در کنار ملت فلسطین بوده است. در تنش سوریه گروه‌هایی مورد حمایت مالی و تسلیهاتی عربستان بودند،  اما این گروه‌ها علیه دولت سوریه می‌جنگیدند. ایران و کشورهای دیگر به کمک سوریه آمدند و این هم به درخواست رسمی دولت سوریه بوده است، لذا به معنای مقابله با عربستان نیست.

زارعی اظهار داشت که لبنان هم به نیابت از ایران نمی‌جنگد، حزب الله هم از آب و خاک کشور خود در مقابل تجاوزات رژیم صهیونیستی دفاع می‌کند. لذا از جنگ نیابتی ایران و عربستان واقعیت ندارد و این مشهور شده و درست نیست.

کارشنان مسائل منطقه ادامه داد: وقتی مذاکرات پکن میان ایران و عربستان انجام شد، توقع می‌رفت که تنش‌های منطقه آرام بگیرد و ما هم دعا می‌کنیم که روابط ایران و عربستان باعث خوش یمنی در منطقه شود.

زارعی گفت: جنگ در یمن هنوز هم در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، عربستان نمی‌خواهد مسئولیت خودش را در این جنگ بپذیرد، عربستان می‌خواهد به صورت میانجی باشد و این نمی‌شود. در پرونده جنگ یمن، عربستان مثل کسی است که از اول با جنگ مخالف بوده و الان از صندوق جمع آوری اعانه سخن می‌گوید، ملت یمن غرامت می‌خواهد نه اعانه. کسی که جنگ را تحمیل کرده باید غرامت پرداخت کند.

او در باره جنگ یمن نیز این گونه ادامه داد: حل و فصل این پرونده از یک طرف به اراده ریاض بستگی دارد و از طرف دیگر به اراده صنعا و این ربطی به ایران ندارد. این جنگ، جنگ نیابتی بین ما و عربستان نبوده است، البته گروه‌های نیابتی به نفع آمریکا به وجود آمده‌اند. از اروپا و آفریقا جمع شدند و تحت مدیریت سرویس اطلاعات آمریکا در خاورمیانه و شمال آفریقا می‌جنگند.

چرایی توافق ایران و عربستان

زارعی در ادامه به چرایی توافق ایران و عربستان پرداخت و ادامه داد، بحث‌های مختلفی مطرح شده است اما دیدگاه من به عنوان پژوهشگر این است که روند تحولات در سطح منطقه و بین‌الملل این توجه را به ریاض ایجاد کرد که شرایط به سرعت در حال تغییر است و سیاست‌های گذشته برای عربستان آسیب ایجاد کرده است.

این کارشناس به روابط ایران و روسیه نیز پرداخت و گفت: این موضوع پی از آن شکل گرفت که روابط ایران و روسیه شتاب گرفت و کریدور شمال و جنوب ( مسیر ترانزیتی از جمله راه آهن) تثبیت شد و انجام این کریدور تحریم ایران را بلاموضوع می‌کند.

زارعی در مورد اوکراین نیز گفت: نکته دیگر روابط ایران و چین و عضویت ایران در شانگهای است. مسئله بعدی سرنوشت جنگ اوکراین می‌باشد. در اوایل این جنگ پیش بینی می‌شد که روس‌ها شکست بخورند و جنگ به ضرر روسیه پیش برود. اما مسکو این شرایط را مدیریت کرد واین خلا را پر نمود.

به گفته این کاشناس غرب آسیا، موضوع بعدی سیاست‌های حکومت تل‌آویو توام با شکست در داخل و منطقه شد. این حکومت در فضای فلجی قرار گرفت، حتی آمریکا نتوانست به رژیم صهیونیستی کمک کند و این رژیم در داخل در بحران فرو رفت و کسی نتوانست کمک کند.

زارعی با بیان اینکه برخی از بحران‌ها در جهان عرب از جمله بحران سودان و یمن برای عربستان ایجاد شده است، گفت: عربستان دید که یمنی‌ها صحنه نظامی و سیاسی را به دست گرفته‌اند. عربستان تمایل داشت انصارالله هنگام آتش‌بس دچار تنش داخلی و فروپاشی شود. اما انصارالله از لحاظ تجهیزات نظامی و نفرات آماده به رزم قوی‌تر و قدرتش فزونی یافت. در این شرایط بود که ریاض متوجه شد که شرایط فرق کرده و  دستکم حاضر به مذاکره با ایران شد.

کارشناس مسائل غرب آسیا در پایان گفت: آنچه در پکن واقع شد خیر ایران و عربستان را به دنبال داشت، البته استمرار گفت‌وگوهای میان ایران و عربستان وابسته به پکن نیست، بلکه نیاز دو کشور گفت‌وگو را تداوم خواهد بخشید./تسنیم